Trabzon: Duygulu Camii

Duygulu Camii; Trabzon’un Beşikdüzü İlçesi, Duygulu Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Yapı, kuzey güney yönünde hafif eğimli bir arazide yer almaktadır. Yığma yapım sistemiyle inşa edilen yapıda malzeme olarak kesme taş ve moloz taş kullanılmıştır. Resmi tabelasında 1846 yılında yapıldığı yazılıdır. Yapı, kuzey güney doğrultusunda dikdörtgen planlıdır. Harim, son cemaat yeri ve kadınlar mahfilinden oluşan yapının son cemaat yeri açıktır.

Son cemaat yeri kuzey cephesinde, üç adet sütun ile bölümlere ayrılmıştır. Sütunlar çatı saçağıyla birleşmektedir. Yapının dıştan üst örtüsü kırma çatıdır. Çatı günümüzde sac malzeme ile kaplanmıştır. Yapının minaresi bulunmamaktadır. Yapının cephelerinde tek sıra pencere düzeni mevcuttur. Güney, kuzey ve doğu cephelerinde ikişer adet, batı cephesinde ise bir adet pencere bulunmaktadır.

Güney ve doğu cephelerindeki pencereleri kaş kemerli olup diğer pencereler dikdörtgen formludur. Tüm pencereler çift kanatlı ve ahşaptır. Caminin girişi kuzey cephesinde yer almaktadır. Giriş kapısı, yuvarlak kemerli, çift kanatlı ve ahşaptır. Kadınlar mahfiline, harimden, batı yönünde bulunan tek kollu, ahşap merdiven ile çıkılmaktadır. Mahfil iki adet ahşap dikme ile taşınmaktadır. Mihrap kesme taş malzemeden yapılmış olup çevresinde dikdörtgen formda çerçevesi bulunmaktadır.

Mihrap ve çerçeve, taş işlemelere sahiptir. Minber ve vaaz kürsüsü taş malzemeden yapılmıştır ve farklı motiflerle süslenmiştir. Yapının iç mekân duvarları günümüzde beyaz boyalı olup tüm beden duvarlarında farklı yoğun kalem işi süslemeler bulunmaktadır. Ayrıca kadınlar mahfili çıkmasında ve döşemesinde ahşap işçiliği görülmektedir. İçten üst örtüsü düz tavanlıdır. Tavan ahşap malzemeden yapılmış olup çizgisel olarak hareketlendirilmiştir.

Paylaşın

Trabzon: Dürbinar Camii

Dürbinar Camii; Trabzon’un Akçaabat İlçesi, Dürbinar Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Yığma yapım sistemiyle inşa edilen yapıda malzeme olarak kesme taş kullanılmıştır. Hafif eğimli bir arazide bulunan yapı, kuzey güney doğrultusunda dikdörtgen planlıdır. Yapı, harim, son cemaat yeri ve kadınlar mahfilinden oluşmaktadır. Son cemaat yeri açıktır ve kuzey cephesinde, dört adet sütun ile üç yuvarlak kemerli bir düzene sahiptir.

Caminin harim girişi kuzey cephesinde yer almaktadır. Ana giriş kapısı yuvarlak kemerli çift kanatlı ve ahşaptır. Kapının iki kademeli yuvarlak kemerli ve kesme taş sövesi bulunmaktadır. Yapının dıştan üst örtüsü kırma çatı olup içten üst örtüsü düz tavandır. Minaresi kuzeydoğu köşesinde bulunmaktadır ve iki şerefelidir. Yapının cephelerinde çift sıra pencere düzeni mevcuttur.

Alt sıra pencereler, üst sıra pencerelere oranla daha küçük boyutludur. Tüm pencereler basık kemerli olup, çift kanatlı ve ahşaptır. Pencereler demir korkuluklarla kaplanmıştır. Kadınlar mahfiline, harimden giriş kapısının doğusunda bulunan iki kollu, ahşap merdiven ile çıkılmaktadır. Kadınlar mahfili iki adet ahşap dikme ile taşınmaktadır. Mihrap kesme taş malzemeden yapılmış olup mukarnaslıdır.

Mihrabın çevresinde dikdörtgen formda dişli silme dönmektedir. Minber ve vaaz kürsüsü de ahşap malzemeden yapılmıştır. Her ikisi de sadedir ve minber sonradan eklenmiştir. Yapının iç mekân duvarları beyaz boyalı olup pencerelerin çevresinde ve beden duvarların bir kısmında kalem işi bezemeler mevcuttur.

Paylaşın

Trabzon: Doğancı Camii

Doğancı Camii; Trabzon’un Şalpazarı İlçesi, Doğancı Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Yapı, kuzey güney yönünde eğimli bir arazide yer almaktadır. Yığma yapım sistemiyle inşa edilen yapıda malzeme olarak kesme taş ve kaba yonu taşı kullanılmıştır. Harim giriş kapısının yanında Hicri 1288 (Miladi 1871/1872) tarihi yer almaktadır. Kuzey güney doğrultusunda dikdörtgen planlı olan yapı, son cemaat yeri, harim ve kadınlar mahfilinden oluşmaktadır.

Son cemaat yeri sonradan eklenmiştir ve girişi kuzey cephesinde bulunmaktadır. Giriş kapısı basık kemerli tek kanatlı ve demirdir. Yapının dıştan üst örtüsü dört yönde kırma çatıdır. Çift şerefeli minaresi kuzeybatı köşesinde bulunmaktadır. Yapının cephelerinde çift sıra pencere düzeni mevcuttur. Doğu ve batı cephelerde beş adet, güney cephesinde dört adet pencere bulunmaktadır.

Pencereler dikdörtgen formlu, tek kanatlı ve demir parmaklıklıdır. Caminin harim girişi, kuzey cephesinde, son cemaat yerinde yer almaktadır. Giriş kapısı basık kemerli, tek kanatlı ve ahşaptır. Basık kemerinin kilit taşında taş işleme bulunmaktadır. Kadınlar mahfiline, harimden giriş kapısının doğusunda bulunan tek kollu, ahşap merdiven ile çıkılmaktadır. Mahfil beş adet ahşap dikme ile taşınmaktadır. Mihrap kesme taş malzemeden yapılmış olup mukarnaslıdır. Mihrabın çevresinde dikdörtgen çerçevesi bulunmaktadır.

Mihrap, farklı motiflerde yoğun kalem işi bezemelere sahiptir. Minberi ahşap, vaaz kürsüsü taş malzemeden yapılmıştır. Her ikisi de yoğun kalem işi bezemelere sahiptir. İçten ahşap üst örtüsü düz tavanlıdır. Tavan göbeği çokgen formludur. Ahşap tavanın tamamı, renkli ve bezemelidir. Tavan ve mahfil katında yer alan işçiliği dikkat çekicidir. İç mekân duvarları sıvalı ve boyalı olup tüm duvarlar farklı motiflerde kalem işi bezemelerle süslenmiştir.

(Kaynak: karadeniz.gov.tr)

Paylaşın

Trabzon: Değirmendere Köprüsü

Değirmendere Köprüsü; Trabzon’un Ortahisar İlçesi, Sanayi Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Yapı, Değirmendere üzerinde bulunmaktadır. Yapı, yazılı kaynaklara göre, meydana gelen sel felaketinden dolayı yıkılan köprünün yerine, 1891 yılında, Nemlizadeler tarafından yaptırılmıştır.

Yapının projesi Trabzon Belediyesi Başmühendisi Isodor de Sulima Ralsnonomy tarafından çizilmiştir. Yapı, doğu batı doğrultusunda uzanmaktadır. Kâgir olarak inşa edilen köprü, beş mesnetli, dört gözlü ve basık kemerlidir.

Köprünün üç gözü birbirine eşitken, dördüncü gözü diğerlerine göre daha küçük ölçeklidir. Köprünün batı yönüne ayrıca tahliye kemeri de eklenmiştir.

Köprüde malzeme olarak kesme taş kullanılmıştır. Köprü üzerinden araç yolu geçirilmesi nedeniyle tabliyesi yükseltilmiş ve korkulukları yenilenmiştir.

Paylaşın

Trabzon: Kuştul Manastırı

Kuştul Manastırı; Trabzon’un Maçka İlçesi, Şimşirli Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Manastıra, araç yolundan ayrılan patikayla ulaşılabilir.

Kuştul Manastırının 752 tarihinde yapılmaya başlandığı kayıtlıdır. Manastır, Galyan vadisinin doğuya bakan bir yamacına, vadi tabanından yaklaşık 250 m. yükselen bir kayalık üzerinde kurulmuştur.

Kayalık platform, yamaçtan bir balkon gibi öne doğru çıkmış, vadiye hakim bir konumdadır. Manastıra batı yönünden dik bir merdivenle girilir. Avluya geçilince, çevrenin çeşitli işlevlere sahip oda ve kilise kalıntılarıyla çevrildiği göze çarpar.

Manastırın içine girilince, iç avlunun sağında ve solunda iki-üç katlı manastır odaları yerleştirildiği görülmektedir. Kuzeydekiler misafir odaları, güneydekiler keşiş odaları olarak tanımlanmaktadır.

Cumont’on 1903’te çektiği resimden Manastırın; büyük bir kilisenin yanında haç planlı başka bir kilise ile manastır yapılarından oluştuğu anlaşılmaktadırManastırın vadiye kadar uzanan dehlizleri olduğu belirlenmişse de bugün kullanılamaz durumdadırlar.

Paylaşın

Trabzon: Vazelon Manastırı

Vazelon Manastırı; Trabzon’un Maçka İlçesi, Coşandere Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Manastıra Maçka- Gümüşhane karayolu yönünde Köprüyanı ve Kiremitli köylerinden iki ayrı yol ile ulaşılabilmektedir.

Manastır ‘Vazelon’ adını, kurulmuş olduğu “Zouvalon / Zabulon’ dağından aldığı rivayet edilir. Yapım tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikteYapılış tarihi konusunda M.S. 270 ile M.S. 317 tarihleri öne sürülmektedir. Bu tarih, Sümela’nın kuruluşundan daha eskidir.

Bu manastırda da bir mağara ve ayazma bulunmaktadır. İlk manastır mağaranın önünde kurulmuştur. 565 yılında Justinianus tarafından onartılmıştır. 644-702 yılları arasında büyük onarımlar yapılmış ve yapı eklemelerle genişletilmiştir.

Bugün ayakta kalan mağaranın önündeki kilise ve keşiş odaları 19. Yüzyıla aittir. Vazelon Manastırı’nın, vaktiyle bölgede bulunan manastırlar arasında üst yetkilere sahip olduğu kimi tarihçiler tarafından belirtilmektedir.

Paylaşın

Trabzon: Sümela (Meryemana) Manastırı

Sümela (Meryemana) Manastırı; Trabzon’un Maçka İlçesi, Altındere Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Dik bir vadi yamacında yer alan Sümela Manastırı, ilçe merkezine 17 km uzaklıkta ve denizden 1150 m. yükseklikte kurulmuştur. Manastır, vadi tabanından da 300 m. kadar yukarıda, büyük bir kaya oyuntusunu çevreleyen odalardan oluşur. Bu doğal oluşumun tavan bölümü, manastırın birçok mekanını ve büyük kaya kilisesini yağışlardan koruyacak ölçüde geniştir.

Manastıra giriş için, dış avludan başlayan yaklaşık 70 basamaklı bir taş merdiven çıkılır. Merdivenler, manastıra su taşıyan kanal sisteminin kemerlerine yaslanmıştır. Giriş kapısı, saldırılardan korunmak amacıyla yüksek ve güvenli bir noktada, muhafız odalarıyla birlikte yer alır. Manastır iç avlusuna da, kapıdan sonra yaklaşık 50 basamaklı merdivenle inilmektedir. Manastıra inen bu merdivenli sokağın sağında ve solunda çeşitli hizmet odaları sıralanmıştır.

Manastır zeminindeki iç avlu, farklı işlevli binalarla çevrilidir. Bunlar arasında büyük kaya kilisesi, şapeller, kutsal ayazma, kütüphane, mutfak ile rahip, öğrenci ve konuk odaları sayılabilir. Halk arasında ‘Meryem Ana’ adıyla anılan manastırın orijinal adı, ‘Karadağ’ın Bakiresi’ anlamını taşıyan ‘Panaghia Tou Melas’ tır. ‘Sümela’ söylenişine dönüşen ‘Melas’ yani ‘Kara’ tanımının ise, manastırın da yaslanmış olduğu, hep koyu renkli kütlesiyle görülen ‘Karadağlardan’ kaynaklandığı rivayet edilir.

Sümela kelimesiyle ilgili bir başka söylence de, burada bulunduğu bilinen gümüş çerçeveli bir Meryem tasvirinden kaynaklanır. Yapıldığı dönemin üslup özelliklerini taşıyan bu ikonada Meryem, siyah ve koyu renk boyalarla resmedilmiştir. Sumela Manastırının uluslar arası önem kazanma gerekçesinde, Meryem ikonası kadar, burada saklanan İsa’nın çarmıhına ait bir parçanın varlığından da söz edilir.

Rivayete göre manastır, 370’li yıllarda, rüyalarında gördükleri Meryem’in emrine uyarak buraya gelen Barnabas ve Sophronios adlarında Atinalı iki keşiş tarafından kurulmuştur. Manastırın 13. yüzyıldan itibaren varlığını gelişerek sürdürdüğü belgelenmiştir. III. Alexios (1349-1390) zamanında manastırın önemi artmış ve fermanlarla özel gelir sağlanmıştır. Alexios’tan sonraki krallar ve prensler döneminde de Sümela özel ilgi görmüş, mekansal olarak büyümüştür.

Büyük kaya kilisesinin ve şapellerin iç ve dış duvarları çeşitli fresklerle bezelidir. Üst üste üç tabaka halinde sıralanmış fresklerin en altta bulunanları 14. yy.’la tarihlenmiştir. Manastırın 18. ve 19. yüzyılda da birçok bölümü yenilenmiş, bazı yeni binaların ve fresklerin eklenmesiyle ihtişamlı bir görünüm kazanmıştır. Bu dönemde yerli ve yabancı pek çok gezgin Sümela’yı ziyaret ederek yazılarıyla belgelemişlerdir.

Manastır güneyindeki yamaç ve düzlüklerde, manastıra hizmet edenlerin evlerinden, süt hayvanı ahırlarından, sebze bahçelerinden söz edilir. Bu alanda, manastıra yaklaşık 500 m. uzaklıkta da halk arasında Aya Vayvara olarak bilinen St. Barbara kilisesi kuruludur.

Paylaşın

Trabzon: Coşandere Köprüsü

Coşandere Köprüsü; Trabzon’un Maçka İlçesi, Coşandere Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Yapı, doğu batı doğrultusunda uzanmaktadır. Kâgir olarak inşa edilen köprü, iki mesnetli, tek gözlü ve sivri kemerlidir.

Köprüde malzeme olarak kesme taş ve moloz taş kullanılmıştır. Köprünün kemer ve korkuluk kısmı kesme taştan, diğer bölümleri moloz taştan inşa edilmiştir.

Köprü ayaklarının her ikisi de ana kayaya oturmaktadır. Yapı, mimari özelliklerine göre, 19. yüzyıla tarihlenmektedir. Yapının korkulukları sivri kemer üst kısmında üçgen formda birleşmektedir.

Paylaşın

Trabzon: Cephanelik

Cephanelik; Trabzon’un Ortahisar İlçesi, Boztepe Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Cephanelik Trabzon yapıları içinde en çok dikkati çeken ve tartışılan bir yapıdır. Yapının Yıldız Sarayı albümlerindeki resminin altında H. 1305 yılında yaptırıldığı yazılıdır.

Kapısı üzerindeki II. Abdülhamit’in tuğrası ve kitabe de bunu doğrular. Cephaneliğin 1887 tarihinde yaptırıldığı kesin olarak anlaşılmaktadır.

Yaklaşık 25-40 m çapında iç içe dairevi iki bölümden oluşmaktadır. İç bölüm dört, dış bölüm ise üç katlıdır. İç ve dış yapılarda oval kemerli üçer adet pencere bulunmaktadır.

Yüksek bir koruma duvarı içine alınmış olup, batı yakınında ise karakol hanesi vardı. 1916-1918 Rus işgali sırasında mühimmat deposu olarak kullanılmış ve 9 Temmuz 1919’da bir patlamayla örtüsü yıkılmıştır.

Paylaşın

Trabzon: Çarşı Camii

Çarşı Camii; Trabzon’un Ortahisar İlçesi, Çarşı Mahallesi, Kemeraltı Mevkii’nde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Cami, uzun yıllar Trabzon’da valilik yapmış Hazinedarzade Osman Paşa tarafından H.1225, M.1839 yılında yaptırılmıştır. Caminin kurulduğu saha eğimli olduğu için kuzey cephesinde son cemaat mahallinin altına dükkanlar yerleştirilmiştir. Şehrin en büyük camisidir.

Yapıda muntazam bir taş işçiliği göze çarpar. Kapı ve pencere silmelerinde barok süslemeli bordürler görülür. Cami, son cemaat mahalli üç bölümlü, kubbeli dört sütunun arasına yerleştirilen ince perde duvarlı ampir bir revaktan meydana gelmektedir.

Yığma yapım sistemiyle inşa edilen yapıda malzeme olarak kesme taş kullanılmıştır. Yapı, kuzey güney doğrultusunda dikdörtgen plandır. Yapı, harim, son cemaat yeri ve kadınlar mahfilinden oluşmaktadır. Son cemaat yeri kapalıdır. Caminin ana girişi kuzey cephesinden sağlanmaktadır. Kuzeydeki ana girişi dışında doğu ve batı cephelerinde de birer giriş kapısı bulunmaktadır.

Ana giriş kapısı düşeyde büyük olup sivri kemer açıklığa sahiptir. Batı giriş kapısı dikdörtgen çerçeve içerisinde yuvarlak kemer açıklıklıdır. Kapının her iki yanında farklı boyutlarda üçer adet sütunçe bulunmaktadır. Kemerin hemen üzerindeki silme profillidir. Silmenin üzerinde yer alan yuvarlak kemerin oluşturduğu alınlıkta kitabe yer almaktadır. Bu kemerin üzerinden de profilli silme geçmektedir. Doğu giriş kapısı diğer kapılara oranla daha sadedir. Kemerli kapı açıklığının iki yanında sütunçe bulunmaktadır.

Tüm kapılar çift kanatlı olup ahşaptır. Yapının harim girişi kuzey cephesinde son cemaat yerinden sağlanmaktadır. Harim giriş kapısı dikdörtgen çerçeve içerisinde yuvarlak kemer açıklıklıdır. Kemerin üst kısmında kitabesi bulunmaktadır. Yapının dıştan üst örtüsü birbirlerine yuvarlak kemerlerle bağlanmış altı dairesel kesitli sütun üzerine oturtulmuş ana kubbedir. Bu altıgen çerçevenin dışında kalan kuzey ve güney kenarlar ise daha küçük kubbeler örtülmüştür.

Minaresi batı cephesinde bulunmaktadır ve tek şerefelidir. Yapının güney, doğu ve batı cephelerinde üç sıra pencere düzeni mevcuttur. Bu cephelerdeki pencereler dikdörtgen formlu olup, en üst sıra pencere boyutları alt sıradakilere oranla daha küçüktür. Kuzey cephesinde sivri, yuvarlak kemerli ve dairesel formda pencere açıklıkları bulunmaktadır. Bu cephede giriş kotuna dairesel taş merdivenlerle çıkılmaktadır. Kadınlar mahfiline son cemaat yerinden, harim girişinin doğusunda bulunan çift kollu merdiven ile çıkılmaktadır.

U planlı kadınlar mahfili sekiz adet taş sütun ile taşınmaktadır. Mihrap taş malzemeden yapılmış olup mukarnaslıdır. Gösterişli olan mihrap çok yoğun bir taş işlemesine sahiptir. Minber ve vaaz kürsüsü de taş malzemeden yapılmıştır. Vaaz kürsüsü sade olup minber farklı motiflerde taş işlemesine sahiptir. İç mekânda duvarları sıvalı olan caminin beden duvarlarında ve kubbelerinin içerisinde yoğun kalem işi bezemeler mevcuttur. Bulunduğu arazinin eğimli olması son cemaat yerinin altının dükkân olarak kullanılmasını sağlamıştır.

Paylaşın