Zabid: Yok Olma Tehdidi Altındaki Tarihi Şehir
Yemen’in en eski şehirlerinden biri olarak kabul edilen Zabid, ülkenin Tihama bölgesinde yer alır. Zabid şehrinin kuruluşu, İslamiyet’in ilk dönemlerine kadar uzanır.
Haber Merkezi / Şehir, Hz. Muhammed’in sahabelerinden Ebu Musa el-Aşari tarafından MS 628 yılında inşa edilen Ulu Cami (Aşa’ir Camii) ile ilişkilendirilir. Bu cami, İslam tarihindeki en eski camilerden biri olarak kabul edilir ve Zabid’in dini önemini artıran unsurlardan biridir.
Şehir, başlangıçta Asha’ir kabilesinin yaşadığı “Husayb” adlı bir köyken, güneyindeki Zabid vadisinin adını alarak zamanla “Zabid” olarak anılmaya başlanmıştır. Orta Çağ’da Zabid, özellikle Rasulid Hanedanı (1229 – 1454) döneminde altın çağını yaşamıştır.
Bu dönemde şehir, çok sayıda saray, bahçe ve dini yapıyla süslenmiş, Yemen’in en önemli ticaret ve eğitim merkezlerinden biri olmuştur. 14. yüzyıl Arap yazarı Al-Khazraji’nin aktardığına göre, Zabid’de 230 ila 240 arasında cami bulunuyormuş.
Zabid, 1539 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyetine girerek Yemen Eyaleti’nin idari merkezi haline gelmiştir. Ancak modern dönemde, şehir ekonomik ve entelektüel açıdan eski ihtişamını yitirmiştir.
1993 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınan Zabid, zengin mimari mirası ve tarihi dokusuyla dikkat çekmektedir. Ancak 2000 yılında, koruma koşulları nedeniyle Tehlike Altındaki Dünya Mirası Listesi’ne eklenmiştir.
UNESCO’ya göre, şehirdeki evlerin yaklaşık yüzde 40’ı beton yapılarla değiştirilmiş, eski pazar yeri ve diğer yapılar ise harap durumdadır. Ayrıca, 2015’ten beri devam eden Yemen İç Savaşı, Zabid’in tarihi dokusuna zarar vermiştir.
Şehir, tarihi camileri, üniversitesinin kalıntıları ve geleneksel mimarisiyle hala ziyaret edilmeye değer bir yer olarak öne çıkmaktadır. Ancak savaş ve ihmal, bu eşsiz kasabanın geleceğini tehdit etmeye devam etmektedir.
