Yap İşlet Devret Projeleri “Kara Deliğe” Dönüştü
Yap – İşlet – Devret (YİP) projeleri, hazinede kara delik olmayı sürdürüyor. Sayıştay raporlarına göre, son 10 yılda şirketlere ödenen kur farkı 122.3 milyar lirayı buldu.
Sadece geçen yıl Hazine garantili dış kredi kullanan kamu kurum ve kuruluşları tarafından 94 milyar 376 milyon lira oldu. Bu tutarın 17 milyar 887 milyon lirasını kur farkı oluşturdu.
Yap – İşlet – Devret (YİP) projeleri, hazinede kara delik olmayı sürdürüyor. Sayıştay raporlarına göre, son 10 yılda şirketlere ödenen kur farkı 122.3 milyar TL’yi buldu. Sadece geçen yıl Hazine garantili dış kredi kullanan kamu kurum ve kuruluşları tarafından 94 milyar 376 milyon TL oldu. Bu tutarın 17 milyar 887 milyon TL’sini kur farkı oluşturdu.
Sayıştay’ın 2023 yılı hazine garantili borç hesaplarına ilişkin olarak yaptığı incelemede hazine garantili borç miktarında devir, garanti verilmesi, ödeme, kur farkı ve düzeltme gibi işlemler sonucunda projelerin oluşturduğu karadelik tam olarak ortaya çıktı.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı ve Sivas Milletvekili Karasu, iktidarın “Milletin cebinden bir tek kuruş çıkmıyor” diyerek savunduğu yap – işlet – devret projeleri için ödenen garantilerin yanı sıra ödenen kur farkının da katlanarak arttığına dikkat çekti. Gazete Pencere’nin aktardığına göre; Sayıştay raporlarına yansıyan bu konuda Karasu, şöyle dedi:
“İktidar, milyonlarca emekliyi, asgari ücretliyi, genci görmezden gelirken birkaç yandaş firmanın kasası doluyor. Dolar ve Euro yükseldikçe, yap işlet devret ile yapılan projeleri yapan şirketlere kur farkı da ödeniyor. Bir taraftan bu şirketlere gelmeyen yolcu, uçmayan uçak, hastalanmayan yurttaş için ödemeler yapılırken bir yandan da ekonomik kriz nedeniyle artan döviz kuru yükselen ABD ve AB ülkelerindeki enflasyondan da kaynaklanan farklar eklenerek ödemeler yapılıyor.
Vatandaş geçmediği köprünün, binmediği trenin, inmediği havalimanının ücretini bir taraftan kendi cebinden ödüyor, yetmiyor bir de üstüne kur farkını ödüyor. Sayıştay raporunda da var. Bu kur farkı yapılan dolar bazlı sözleşme hükümleri gereği ilgili yıllardaki dolar kurundan TL’ye çevrilerek hesaplanmış. Yani son 10 senede Hazine’nin kasasından ödenen kur farkı tutarı aslında çok daha fazla.
Üstelik bu şirketlerin içinde vergisini dahi ödemeyenler var. Bu parayla yeni havaalanları, yeni köprüler, binlerce öğrencilerin barınabileceği yeni öğrenci yurtları yapılabilir, milyonlarca işsize iş olanağı yaratılabilirdi. Ama iktidar bu sürede esnafa, çiftçiye, emekliye, memura, gençlere ne verdi? Sadece borç verdi. Biz bu soygun düzenine son vereceğiz. Çünkü bu halkın bütçesinden rant zengini şirketlerin kasasına doğrudan bağlanan bir hortumdur”
Sayıştay raporlarına göre son on yıldaki kur farkı ödemesi şöyle oluştu:
2014 yılı ödenen kur farkı: 4.652.884.235 TL
2015 yılı ödenen kur farkı: 9.284.858.675 TL
2016 yılı ödenen kur farkı: 3.748.570.280 TL
2017 yılı ödenen kur farkı: 8.798.220.568 TL
2018 yılı ödenen kur farkı: 25.117.477.188 TL
2019 yılı ödenen kur farkı: 10.117.321.727 TL
2020 yılı ödenen kur farkı: 16.230.588.127 TL
2021 yılı ödenen kur farkı: 14.996.501.804 TL
2022 yılı ödenen kur farkı: 11.552.695.757 TL
2023 yılı ödenen kur farkı: 17.887.301.403 TL
