Van: Kara Yusuf Paşa (Anonim) Kümbeti
Kara Yusuf Paşa (Anonim) Kümbeti; Van’ın Erciş İlçesi, Çatakdibi Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Halk arasında “Şehitlik” ve Zortul Kümbeti olarakta bilinen kümbet, Erciş merkezine 5 km mesafededir. Kitabesi kaçak define arayıcıları tarafından tahrip edildiğinden kim tarafından, ne zaman yapıldığı ve kimim için yaptırıldığı tam olarak bilinmemektedir.
Erciş Vanyolu üzerinde bulunan Kadem Paşa Hatun Kümbeti ile aynı mimari özellikleri çağrıştırdığından, bu kümbetinde Kara Koyunlular tarafından 15. yüzyılda yaptırıldığı, 1420 tarihinde Tebriz yakınlarında Timuroğlu Şahruh ile karşılaşacağı zaman vefat eden ve cenazesi deve sırtında Erciş’e getirilen Kara Koyunlu hükümdarı Kara Yusuf Beg’e ait olabileceği düşünülmektedir. Ancak, Kara Yusuf’un cenazesinin sağlığında yaptırmış olduğu, Erciş Kalesi yakınındaki Van Gölü suları altında kalmış olan Kara Yusuf Zaviyesi yanında inşa edilen kümbete defnedilmiş olması daha doğru kabul edilir.
Kara Yusuf kümbetinin 1380’de vefat eden Kara Koyunlu Devleti kurucularından Bayram Hoca’ya ait olma ihtimali daha yüksektir. 1592 yılına ait Van Beylerbeyliği ile ilgili vakıf defterinde; Kara Yusuf’un Erciş Kalesindeki zaviyesinde metfun bulunduğu kaydedilmiştir. Selçuklu mimari tarzında yapılan kümbetin üzerinde simetrik iki kuş, Kuzey tarafında iki aslan figürü, batı tarafında Selçuklu arması olan çift başlı kartal kabartması bulunmaktadır.
Kümbetin meskun mahal dışında bulunması sebebiyle define hırsızlarının yaptıkları kazılar, depremde ağır hasar görmesine sebebiyet vermiştir. 23 Ekim 2011 Erciş depremi sonrası ağır hasar gören kümbet, üzerinden 3 yıl geçmesine rağmen restorasyonu hakkında hiç bir çalışma başlatılmamıştır. Kiliselere gösterilen ilginin Erciş’i 100 yıldan fazla başkent yapan Kara Koyunlu devletine ait bu tarihi esere de gösterilmesini bekliyoruz.
