Türkiye’de Bir Yılda 366 Gazeteci Yargılandı
1 Eylül 2023 ile 20 Temmuz 2024 arasınd 281 davada toplamda toplam bin 856 kişi yargılandı. Sanıklar arasında aktivistler, öğrenciler ve gazeteciler başı çekti. Bu dönemde 860 aktivist, 376 öğrenci, 366 gazeteci yargılandı.
Haber Merkezi / Aktivistler ve öğrenciler genellikle toplumsal protestolar nedeniyle “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet” suçlamasıyla yargılandı. Gazeteciler ise haber içerikleri ve yorumları nedeniyle hedef alındı.
Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA), 2023 – 2024 adli yılı boyunca izlediği ifade ve basın özgürlüğü davalarını ele aldığı 2024 Adalet Gözlem Programı Raporu’nu açıkladı. Türkiye’de yürütülen en kapsamlı dava izleme programı çerçevesinde hazırlanan rapor, ifade özgürlüğü ihlallerinin boyutunu ve yargılama süreçlerindeki adil yargılama ihlallerini ortaya koyuyor.
Rapora göre, 1 Eylül 2023 ile 20 Temmuz 2024 arasında MLSA’nın gözlemlediği 281 davada toplamda toplam bin 856 kişi yargılandı. Sanıklar arasında aktivistler (yüzde 46,3), öğrenciler (yüzde 20,25) ve gazeteciler (yüzde 19,7) başı çekti. Bu dönemde 860 aktivist, 376 öğrenci, 366 gazeteci yargılandı. Bunun yanı sıra siyasetçiler, avukatlar, akademisyenler ve sanatçılar da düşüncelerini ifade ettikleri için mahkeme karşısına çıktı.
Raporda ifade özgürlüğüne yönelik davaların büyük çoğunluğunun devlet yetkililerine yönelik eleştiriler ve toplumsal protestolara katılım gerekçesiyle açıldığı vurgulandı.
Aktivistler ve öğrenciler genellikle toplumsal protestolar nedeniyle “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet” suçlamasıyla yargılandı. Gazeteciler ise haber içerikleri ve yorumları nedeniyle hedef alındı.
Devlet görevlilerinin taraf olduğu davalara ilişkin bulgular da raporun dikkat çekici verilerinden. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, devlet görevlileri ve polislerin şikâyetçi olduğu 107 davada toplam 230 kişi yargılandı. Bu davaların yüzde 64’ünde sanıklar gazetecilerdi.
Raporda, izlenen duruşmaların yüzde 68,4’ünde adil yargılama hakkı ihlali tespit edildi. Duruşmaların geç başlaması, savunmaların kesilmesi, sanıklara söz hakkı verilmemesi ve mahkeme salonlarındaki yetersiz fiziksel koşullar öne çıkan sorunlar arasında yer aldı. Ayrıca, polislerin mahkeme salonlarında bulunması da gözlem raporlarına yansıdı.
Rapor, tutuklamanın gazeteciler için bir cezalandırma aracı olarak kullanıldığını ortaya koyuyor. Türkiye’de 1 Eylül 2023’te 30 gazetecinin tutuklu bulunduğu belirtilirken, bu sayı dönemin sonunda 21’e düştü. Bir diğer çarpıcı bulgu, gazetecilerin uzun süreli tutukluluklarının beraat kararlarıyla sonuçlanması ve gazetecilerin tutuklanıp 5 veya 10 günlük süreler sonunda tahliye edilmeleri oldu.
