image

Yap İşlet Devret Projeleri “Kara Deliğe” Dönüştü

0

Yap – İşlet – Devret (YİP) projeleri, hazinede kara delik olmayı sürdürüyor. Sayıştay raporlarına göre, son 10 yılda şirketlere ödenen kur farkı 122.3 milyar lirayı buldu.

Sadece geçen yıl Hazine garantili dış kredi kullanan kamu kurum ve kuruluşları tarafından 94 milyar 376 milyon lira oldu. Bu tutarın 17 milyar 887 milyon lirasını kur farkı oluşturdu.

Yap – İşlet – Devret (YİP) projeleri, hazinede kara delik olmayı sürdürüyor. Sayıştay raporlarına göre, son 10 yılda şirketlere ödenen kur farkı 122.3 milyar TL’yi buldu. Sadece geçen yıl Hazine garantili dış kredi kullanan kamu kurum ve kuruluşları tarafından 94 milyar 376 milyon TL oldu. Bu tutarın 17 milyar 887 milyon TL’sini kur farkı oluşturdu.

Sayıştay’ın 2023 yılı hazine garantili borç hesaplarına ilişkin olarak yaptığı incelemede hazine garantili borç miktarında devir, garanti verilmesi, ödeme, kur farkı ve düzeltme gibi işlemler sonucunda projelerin oluşturduğu karadelik tam olarak ortaya çıktı.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı ve Sivas Milletvekili Karasu, iktidarın “Milletin cebinden bir tek kuruş çıkmıyor” diyerek savunduğu yap – işlet – devret projeleri için ödenen garantilerin yanı sıra ödenen kur farkının da katlanarak arttığına dikkat çekti. Gazete Pencere’nin aktardığına göre; Sayıştay raporlarına yansıyan bu konuda Karasu, şöyle dedi:

“İktidar, milyonlarca emekliyi, asgari ücretliyi, genci görmezden gelirken birkaç yandaş firmanın kasası doluyor. Dolar ve Euro yükseldikçe, yap işlet devret ile yapılan projeleri yapan şirketlere kur farkı da ödeniyor. Bir taraftan bu şirketlere gelmeyen yolcu, uçmayan uçak, hastalanmayan yurttaş için ödemeler yapılırken bir yandan da ekonomik kriz nedeniyle artan döviz kuru yükselen ABD ve AB ülkelerindeki enflasyondan da kaynaklanan farklar eklenerek ödemeler yapılıyor.

Vatandaş geçmediği köprünün, binmediği trenin, inmediği havalimanının ücretini bir taraftan kendi cebinden ödüyor, yetmiyor bir de üstüne kur farkını ödüyor. Sayıştay raporunda da var. Bu kur farkı yapılan dolar bazlı sözleşme hükümleri gereği ilgili yıllardaki dolar kurundan TL’ye çevrilerek hesaplanmış. Yani son 10 senede Hazine’nin kasasından ödenen kur farkı tutarı aslında çok daha fazla.

Üstelik bu şirketlerin içinde vergisini dahi ödemeyenler var. Bu parayla yeni havaalanları, yeni köprüler, binlerce öğrencilerin barınabileceği yeni öğrenci yurtları yapılabilir, milyonlarca işsize iş olanağı yaratılabilirdi. Ama iktidar bu sürede esnafa, çiftçiye, emekliye, memura, gençlere ne verdi? Sadece borç verdi. Biz bu soygun düzenine son vereceğiz. Çünkü bu halkın bütçesinden rant zengini şirketlerin kasasına doğrudan bağlanan bir hortumdur”

Sayıştay raporlarına göre son on yıldaki kur farkı ödemesi şöyle oluştu:

2014 yılı ödenen kur farkı: 4.652.884.235 TL
2015 yılı ödenen kur farkı: 9.284.858.675 TL
2016 yılı ödenen kur farkı: 3.748.570.280 TL
2017 yılı ödenen kur farkı: 8.798.220.568 TL
2018 yılı ödenen kur farkı: 25.117.477.188 TL

2019 yılı ödenen kur farkı: 10.117.321.727 TL
2020 yılı ödenen kur farkı: 16.230.588.127 TL
2021 yılı ödenen kur farkı: 14.996.501.804 TL
2022 yılı ödenen kur farkı: 11.552.695.757 TL
2023 yılı ödenen kur farkı: 17.887.301.403 TL

Paylaşın

Yap-İşlet-Devret’in Vatandaşa Faturası Ağır Oldu

0

Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu’nun garanti ödemelerin 2022’den sonra giderek azalacağına ilişkin açıklamalarının aksine 2022’de garanti ödemeleri 2.5 kat birden artacak. 2021 dahil 2025 yılı sonuna kadar yapılacak ödeme ise 438 milyar lirayı aşacak. 2021 hariç ise toplam ödeme 411 milyar TL olacak.

Cumhurbaşkanlığı tarafından TBMM’ye sunulan bütçe yasa teklifine göre, şehir hastanelerine önümüzdeki yıl 18 milyar 954 milyon lira hizmet bedeli, 27 milyar 684 milyon lira da kira bedeli olmak üzere toplam 46 milyar 638 milyon lira ödenecek. Bu hastanelere bu yıl 7.5 milyar hizmet bedeli, 14.1 milyar da kira bedeli olmak üzere 21.6 milyar lira ödeme yapılması bekleniyor. Şehir hastaneleri bu yıla göre gelecek yıl 2.16 kat daha fazla para yutacak. Şehir hastanelerine 2025 yılına kadar yapılacak ödeme 205.6 milyar lirayı bulacak. Sonraki yıllarda da ödemeler artarak devam edecek.

İktidarın ‘cebimizden 5 kuruş çıkmayacak’ diyerek başlattığı dolar garantili yap-işlet-devret modelinin halka faturası katlanarak artıyor. Geçenden de geçmeyenden de, gidenden de gitmeyenden de para alındığı için ismi Deli Dumrul’a çıkan kamu özel işbirliği (KÖİ) kapsamındaki şehir hastanelerinin müteahhitlerine gelecek yıl 46.6 milyar, otoyol, köprü ve tünelleri işleten müteahhitlere de 53.6 milyar lira olmak üzere toplam 100 milyar 288 milyon lira para ödenecek.

2.5 kat artacak

Sözcü’den Erdoğan Süzer’in haberine göre bu yılın sonunda şehir hastaneleriyle otoyol, köprü ve tüneller 42 milyar lira para yutacak. Ulaştırma Bakanı Adil Karaismailoğlu’nun garanti ödemelerin 2022’den sonra giderek azalacağına ilişkin açıklamalarının aksine 2022’de garanti ödemeleri 2.5 kat birden artacak. 2021 dahil 2025 yılı sonuna kadar yapılacak ödeme ise 438 milyar lirayı aşacak. 2021 hariç ise toplam ödeme 411 milyar TL olacak.

Cumhurbaşkanlığı tarafından TBMM’ye sunulan bütçe yasa teklifine göre, şehir hastanelerine önümüzdeki yıl 18 milyar 954 milyon lira hizmet bedeli, 27 milyar 684 milyon lira da kira bedeli olmak üzere toplam 46 milyar 638 milyon lira ödenecek. Bu hastanelere bu yıl 7.5 milyar hizmet bedeli, 14.1 milyar da kira bedeli olmak üzere 21.6 milyar lira ödeme yapılması bekleniyor. Şehir hastaneleri bu yıla göre gelecek yıl 2.16 kat daha fazla para yutacak. Şehir hastanelerine 2025 yılına kadar yapılacak ödeme 205.6 milyar lirayı bulacak. Sonraki yıllarda da ödemeler artarak devam edecek.

Otoyollara 53.6 milyar TL

Önümüzdeki yıl köprü, otoyol ve tünelleri işleten müteahhit firmalara 53 milyar 650 milyon TL garanti ödemesi yapılacak. Aşırı pahalı olduğu için sürücülerin kullanmaya cesaret edemediği bu köprü, otoyol ve tünellere bu yıl ise 20 milyar 378 milyon lira ödeme yapılacağı bildirilmişti. Buna göre pahalı yol, köprü ve tünellere gelecek yıl ödenecek garanti parası bu yıla göre 2.6 kat, yani yüzde 163 artmış olacak. 2021’de 14.3 milyar lira aktarılan otoyol, köprü ve tünel müteahhitlerine 2025 yılı sonuna kadar ödenecek tutar ise 233 milyar liraya ulaşacak.

Paylaşın

Dokuz Ayda Dört Havalimanına Bir Uçak Bile İnmedi

0

Yap-İşlet-Devret modeliyle yapılan Aydın Çıldır, Balıkesir Merkez, Çanakkale Gökçeada, Uşak havalimanlarına yılın ilk 9 ayında hiç uçak inip kalkmadı. Kocaeli Cengiz Topel Havalimanı’nı 9, Siirt Havalimanı’nı 324, Tokat Havalimanını 376 uçak kullandı.

“Kara delik” Zafer Havalimanı’na ise ilk 9 ayında 556 uçak geldi. Havalimanını 47 bin 803 yolcu kullandı. 2022 yılı için Zafer Havaalanı için garanti edilen yolcu sayısı ise 1 milyon 317 bin 733 olmuştu. Zafer’de yine hedef tutmadı.

Yap-İşlet-Devret modeliyle kamunun kasasından milyonlarca lira harcanarak yapılan bazı havalimanlarına yılın ilk 9 ayında hiç uçak inip kalkmadı. Havalimanlarında her gün onlarca personel görev yapmaya devam ederken, yolcuların gitmediği, tarifeli uçakların inip-kalmadığı havalimanlarının giderleri de devletin kasasından karşılanıyor.

Sözcü’den Deniz Ayhan’ın haberine göre; Türkiye’de 60 havalimanı bulunuyor. Balıkesir Merkez, Çanakkale Gökçeada, Aydın Çıldır ve Uşak havalimanları bu yıl tamamen atıl kaldı. Kocaeli Cengiz Topel Havalimanı’nı 9, Siirt Havalimanı’nı 324, Tokat Havalimanını 376 uçak kullandı.

“Kara delik” Zafer Havalimanı’na ise ilk 9 ayında 556 uçak geldi. Havalimanını 47 bin 803 yolcu kullandı. 2022 yılı için Zafer Havaalanı için garanti edilen yolcu sayısı ise 1 milyon 317 bin 733 olmuştu. Zafer’de yine hedef tutmadı.

2022’nin ilk 9 ayında, havalimanlarını kullanan uçak sayısı şöyle:

Aydın Çıldır, Balıkesir Merkez, Çanakkale Gökçeada, Uşak (0), Kocaeli Cengiz Topel (9), Siirt (324), Kastamonu (366), Tokat (376), Isparta Süleyman Demirel (388), Tekirdağ Çorlu Atatürk (462), Sinop (465), Amasya Merzifon (543), Kütahya Zafer (556), Bursa Yenişehir (561), Selahaddin Eyyubi (636), Zonguldak Çaycuma (648), Bingöl (746), Eskişehir Hasan Polatkan (746), Çanakkale (768), Ağrı Ahmed-i Hani (958), Adıyaman (983)

Paylaşın

Hazine Garantili Projelerde Günlük Borç 760 Milyon Lira

0

Kamu kurumlarının ekonomik bağımsızlıklarını yok eden, kamuyu israf harcamalarına alıştıran ve yandaşlarını zengin etmek için “Hazine garantili projelere” yoğunluk veren iktidar partisi, hem hoyrat harcamalardan hem de bütçede açık çıkarmaktan vazgeçmiyor.

BirGün’den Hüseyin Şimşek’in haberine göre; projeleri kamu kaynakları ile hayata geçirmek yerine yandaşa yaptıran, daha sonra da projelere Hazine garantisi ödeyen iktidar, tüm borcu ödemek yerine ülkenin günlük borcunu 760 milyon TL’ye yükseltti. Sayıştay verilerine göre, Hazine garantili projeler için 2020 yılından 2021 yılına girişle birlikte devredilen borç stoku 151 milyar 319 milyon 270 bin TL oldu. Bu borcu yıl boyunca azaltması gereken iktidar partisi, bunun yerine 2021 yılında 33 milyar 654 milyon TL’lik yeni garanti anlaşmalarına daha imza attı.

Borcun dört katı

Üstelik borç bununla sınırlı kalmadı. 33,6 milyar TL’lik borca, 125 milyar TL kur farkı da eklenince yeni borç, bir önceki yıldan devredenle birlikte toplam 328 milyar TL’ye ulaştı. Geçen yıl yapılan 50 milyar TL’lik borç düşüşü sonucunda garantili projeler için kamuya kalan borç miktarı 278 milyar 68 milyon TL oldu. Borcun yeni projelerle birlikte 500 milyar TL’yi aşabileceği bildirildi.

İktidarın kötü ve “şüpheli” ekonomi yönetimlerinden bir diğeri, uluslararası kuruluşlardan alınan hibelerde ortaya çıktı. Hazine’nin verilerine göre, kamu mali tablolarının bir bölümünde, 2021 yılında uluslararası kuruluşlardan 10 milyar 903 milyon TL tutarında hibe geliri elde edildiği vurgulandı. Ancak bazı mali tablolarda hibe tutarı, tamamı nakdi hibe olmak üzere 17 milyar 905 milyon TL olarak yer aldı. Aradaki 7 milyar TL’lik farkı tespit eden kamu denetçileri, rakamlar arasındaki tutarsızlığın, mali tabloların doğruluğu ve “güvenilirliği” hususunda tereddüde yol açtığı uyarısında bulundu.

2 milyon TL’lik alacak silindi

Vatandaşları her gün milyonlarca TL borçlandıran iktidar partisi, buna karşılık kamu kurumlarının Hazine’ye borçlarını tek kalemde siliyor. 2021 yılına ilişkin mali değerlendirmelere imza atan Sayıştay, kamunun silinen borçlarını da açıkladı. Denetimlere göre, geçen kamu kurumlarının Hazine’ye olan 2 milyon 38 bin TL borcu silindi. Genel bütçeli kamu idarelerinin silinen borç miktarı 1 milyon 971 bin TL olurken özel bütçeli idarelerin ise 67 bin TL’lik borcu silindi.

Paylaşın

İktidar Yap-İşlet-Devret Projelerine Kredi Bulamıyor

0

CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, yap-işlet-devret projelerine kredi bulmakta zorlanıldığını belirterek Mersin’deki bir otoyol projesinin sözleşmesi için fesih talebinde bulunulduğunu ifade etti.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, AKP’nin övündüğü yap-işlet-devret projelerinde maddi sıkıntılar yaşanmaya başlandığına işaret etti. Bu projelere ilişkin yurtdışından kredi bulunamadığını belirten Ahmet Akın, yaşanan sorunlara son örneğin Mersin’deki Çeşmeli – Taşucu Otoyolu olduğunu ifade etti. Akın, otoyolun 52 kilometrelik bir kesimi için Aralık 2021’de sözleşme imzalayan Kolin İnşaat’ın Karayolları Genel Müdürlüğü’ne fesih başvurusu yaptığını belirtti.

Cumhuriyet’ten Sarp Sağkal’a konuşan Ahmet Akın, “Sözleşme imzalanmasının üzerinden 10 ay geçmesine karşın henüz tek bir çivi çakılmadı. İktidara yakın şirketlerden Kolin’in tek başına katılarak aldığı ihale kapsamında euro üzerinden 45 bin araç garantisi verildiği kamuoyuna yansımıştı. 52 kilometrelik yol için günlük 45 bin araç geçmezse eksik kalan Hazine’den karşılanacaktı. İhaleyi kazanan yandaş şirket, Türkiye’nin kredi riskinin priminin yüksek olması nedeniyle yurt dışından finansman bulamadı. Bu nedenle 2023’te açılacağı duyurulan ihale için fesih süreci başlatıldı” dedi.

Yap-İşlet-Devret

Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli, geniş anlamda bir kamu altyapı yatırım veya hizmetinin finansmanı özel bir şirket tarafından karşılanarak gerçekleştirilmesi ve kamu tarafından belirlenen bir süre için işletilmesi ve yine bu süre içinde ürettiği mal veya hizmeti, tarafların karşılıklı saptadıkları bir tarife uyarınca kamu kuruluşlarına satması ve sürenin sonunda işletmekte olduğu tesisleri bakımı yapılmış, eksiksiz ve işler durumda ilgili kamu kuruluşuna devretmesidir.

Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde yabancı şirketlerle yapılmış olan çeşitli imtiyaz sözleşmeleri bu model ile büyük benzerlik göstermektedir. İstanbul’da Tramvay, Tünel İşletmeleri, Elektrik, Gaz İdaresi, Haydarpaşa Liman İşletmesi ve İzmir’de Liman İşletmesi, Göztepe Tramvay İşletmesi yabancı şirketlere verilen imtiyazlardır.

Nitekim günümüzde uygulama alanı bulan bu yeni model arayışlarına da, 19. yüzyıl ile 20. yüzyıl başlarında Osmanlı İmparatorluğunda ve Fransa, İngiltere, Almanya gibi ülkelerde başvurulmuş olan kamu imtiyazlarının devredilmesi yöntemi ışık tutmuştur.

Paylaşın

Yolcu Garantili Havalimanları Yıl Boyunca Boş Kaldı

0

Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli ile yapılan birçok yol, köprü, havalimanı gibi bazıları garantili olan projeler halkın bütçesine yük olurken, aynı modelle yapılan havalimanlarının bazıları da atıl durumda kaldı.

Türkiye’de bulunan 60 havalimanından bazılarını yolcular tercih etmezken, yılı hiç sefer yapmadan tamamlıyor ve yıl boyunca boş duruyor.

Gökçeada, Aydın Çıldır, Balıkesir Merkez ve Uşak havaalanına bu yıl hiç uçak inip, kalkmazken Tokat Havaalanı’nı da bir yılda sadece 190 uçak kullandı. Siirt Havaalanı’na 2022’nin ilk 6 ayında gelen uçak sayısı ise yalnızca 174 oldu. Kocaeli Cengiz Topel Havaalanı’nda yalnızca 4 uçak inip kalkarken YİD modeli ile yapılan Zafer Havalimanı ise adeta bir kara delik oldu.

Sözcü’den Deniz Ayhan’ın haberine göre Kocaeli Cengiz Topel Havaalanı’ndan 2022 yılı Temmuz ayına kadar yalnızca 544 dış hat yolcusu uçtu, iç hat yolcusu ise hiç gelmedi. 2022’nin ilk 6 ayında 50 binin altında yolcu sayısı olan havaalanlarından Bursa Yenişehir’i 48 bin 258 yolcu kullanırken, Hakkari Yüksekova’dan 47 bin 393 yolcu uçtu.

Amasya Merzifon 43 bin 741, Zonguldak Çaycuma 36 bin 441, Eskişehir Hasan Polatkan 35 bin 893, Sinop 30 bin 677, Isparta Süleyman Demirel 30 bin 166, Tokat: 26 bin 783, Kastamonu 22 bin 63, Kütahya Zafer 21 bin 927 yolcu ağırlayabildi.

Paylaşın

KÜNYE

MESAJ

– Borsa ve Döviz
– Finans
– Enerji
– Otomobil
– Emlak
– Diğer Ekonomi

 

0 (537) 883 27 00

haberkaos.com@gmail.com

Sosyal Medyada Haber Kaos