Yayıncılar Telif Hakları ve Lisanslama Meslek Birliği’nin (YAYBİR) açıkladığı Ocak 2022 verilerine göre  Türkiye’de toplam 21 milyon 192 bin 225 adet kitap basıldı. Bu sayı geçtiğimiz yıl, Ocak 2021’de 26 milyon 490 bin 859 adetti. Basılan kitap miktarı Aralık 2021’e göre de 2 milyon 627 bin 411 adet azaldı.

Sayıları yorumlayan YAYBİR Başkanı Mustafa Aksoy, yayıncılık sektöründe 2021’de ilk kez basılan kitap başlık sayısının bir önceki yıla göre yüzde 0,6 artmasına karşılık ve ilk kez basılan kitap bandrol sayılarında yüzde 0,4 gerileme kaydedildiği hatırlattı.

Aksoy özellikle yeni eser başlık ve bandrol sayısındaki gerilemenin kültür dünyasındaki zayıflamayı hızlandıracağını ve yazılı kültürün korunması ve geliştirilmesini olumsuz etkileyeceğini belirtti.

Yurdagül Erkoca’nın YAYBİR kurumsal internet sayfasında yer alan araştırmasına göre, Ocak 2022’de yayınlanan kitapların yüzde 28,8’ini yetişkin inceleme-araştırma, yüzde 10’unu yetişkin kurgu edebiyat-sanat, yüzde 12,6’sını çocuk-gençlik, yüzde 11’ini inanç, yüzde1,4’ünü akademik yayınlar, yüzde 35,8’ini eğitim alanındaki kitaplar ve yaklaşık yüzde 0,4’ünü de ithal kitaplar oluşturdu.

Aralık 2021’de ilk kez basılan kitap başlık sayısı 20 bin 137, ilk kez basılan kitap bandrol sayısı ise 8 milyon 799 bin 790 iken,  sonraki ay  Ocak 2022’de ilk kez basılan kitap sayısı 9 bin 143’e bandrol sayısı ise 6 milyon 610 bin 824’e düştü.

Acil önlem 

YAYBİR Başkanı Aksoy, yayıncılıkta yaşanan bu kaybın önümüzdeki aylarda telafi edilmesinin mümkün olamayacağını belirterek, “Yayıncılık dünyası ile birlikte edebi ve entelektüel üretimin ve yazılı kültürün tehdit altında bulunduğunu, devletin acil önlem alması gerektiğini,” söyledi.

Aksoy gerilemenin nedeni olarak, sektörün temelde ithal girdiye dayanan üretim maliyetlerinde döviz krizi dolayısıyla karşılaşılan büyük artışlara dikkat çekiyor.”3. Hamur kitap kağıdının tonuna Aralık 2021’de 825 Euro ödeyen yayıncımız bugün 1 ton kağıdı bin 100 Euro’ya alıyor” diyor. Aksoyun verdiği bilgilere göre Bristol kitap kağıdının ton fiyatı iki ayda bin 750’den 2 bin Dolar’a yükseldi.

Tamamı ithal edilen kağıt, mürekkep, tutkal gibi üretim girdilerinde maliyet artışlarının yüzde 100’ü bulduğunu belirten Aksoy, “Kasım-Aralık 2021’de kalıp fiyatı 65 TL iken Ocak 2022’de  140-150 TL’ye çıktığını” hatırlatıyor.

YAYBİR Başkanı, “Maliyetlerdeki artışlar ister istemez kitap fiyatlarına yansıyor. Bu kez enflasyon ve hayat pahalılığı nedeniyle okurun kitap alma eğilimi yavaşlıyor. Yaşadığımız olumsuz koşullar ve mevcut dağıtımcı perakendeci payları ile tahsilattaki uzun vadeler üretim yapmamızı imkânsız hale getiriyor” diyor.

Aksoy, krizin daha az hasarla atlatılmasının hükümetin alacağı hızlı önlemlere bağlı olduğunu belirterek, sektörün taleplerini aşağıdaki şekilde sıralıyor.

Yayıncıların talepleri

• Kağıtta sübvansiyon mekanizması acilen geliştirilmeli. Sertifikalı yayınevleri kitap basımı için kağıt alırken sübvansiyonlardan yararlanmalı.
• Devlet tarafından toplanan özel kopyalama harçları vakit geçirmeksizin hak sahiplerine ödenmeli.
• Gerek basılı, gerek elektronik kitaplarda korsan üretim ve izinsiz paylaşımlar önlenmeli.
• İnternette kitap satışlarında rekabet adına yapılan yıkıcı indirimlere son verilerek kitap satışlarında sabit fiyat uygulamasına ilişkin yasa çıkartılmalı.
• Kitap kağıdında yüzde 8, Bristol’de yüzde 18 KDV uygulanması sıfırlanmalı.
• Kağıt ithalinde Gümrük Birliği’nden kaynaklanan imtiyazlar, AB dışındaki ülkelerden yapılan ithalata da uygulanmalı.