Erzurum: Zeynal Camii

Zeynal Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Kazım Karabekir Paşa Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Caminin onarım kitabesine göre Namıkzade Hacı Zeynelabidin tarafından inşa edilmiştir. 1748 (H.1162) tarihinde Yazıcızade İbrahim Paşa tarafından onarılmıştır.cami kapısı üzerinde bulunan bu beş satırlık mermer kitabeyi Erzurum Müftüsü şair Hazik efendi hazırlamıştır. 2006 yılında erzurum Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından da onarılmıştır.

Kare bir alanda kurulan cami ahşap dört destekle taşınan düz tavalı camilerdendir. İçerisini kuzey ve güney taraftan açılan pencereler aydınlatmaktadır. Son cemaat yeri altı ahşap sütun oluşturmuştur. Yuvarlak kemerli giriş kapısı üç tarafından dış bükey silmelerle sınırlandırılmıştır. Kemerin her iki tarafında dışa taşıntı yapan köşe sütunceleri yerleştirilmiştir.

Ahşap üst örtüsünü ortada bulunan dört ahşap sütun yine kuzeybetı köşesindeki ahşap mahfilini de ahşap sütunlar taşımaktadır. Mahfile çıkış son cemaat yerinden yapılır. Beş yüzeyli bir şekilde yapılan mihrabı mukarnas kavsaralıdır. Etrafını dış ve iç bükey silmeler çevrelemiştir. Mihrap nişinin iki yanına ise bezemeli başlıkları olan sütunceler yerleştirilmiştir. Sonradan yenilenen ahşap minber de mihrabın yanına konulmuştur.

Caminin kuzeybatısında beden duvarları üzerinde yükselen minaresine çıkış son cemaat yerinden yapılır. Kare kaide üzerine oturan minarenin gövdeye geçişinde köşeleri düzleştirilmiş pahlanmıştır. Minarede tuğlaların farklı şekilde dizilmesiyle bezeme oluşturulmuştur. Şerefesinin altına üç sıra silme çubuk yerleştirilerek bezemesine katkı sağlanmıştır. Caminin önünde 1798 (H.1110) tarihli Zeynel Çeşmesi bulunmaktadır. GEEAYK tarafından 13.11.1976 A-188 tescil edilmiştir.

Paylaşın

Erzurum: Yukarı Mumcu Camii

Yukarı Mumcu Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Yukarı Mumcu Mahallesi, Cami Sokak üzerinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Caminin kitabesi bulunmamaktadır.1655 miladi tarihli vakfiyesinden Hacı Süleyman adlı bir hayırsever tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Kare planlı cami ahşap destekli olup küçük ölçülerde ele alınmıştır. Caminin güney cephesinde çift, diğer cephelerde ise birer adet pencere açılmıştır.

Ortada yer alan kemerli giriş kapısı, kesme taştan yapılmış ve dışa taşırılmıştır. Kuzey cephede yer alan son cemaat yeri orijinal değildir ve sonradan ahşaptan yapılmıştır. Dört ahşap sütun tarafından taşınan iç mekan kare planlı ve ahşap örtülüdür. Orta kısım kırlangıç örtü ile yapılmış sonrasında düz tavan şeklinde sonlandırılmıştır. Tavanın ortasında yer alan süsleme sonraki dönemlerde eklenmiştir.

Kıble duvarındaki taş mihrap mukarnas kavsaralıdır ve perde motifi işlenmiştir. Bölge camilerden farklı olarak yapının mahfili iki katlıdır. Bu nedenle yapının çatısı da dik bir eğime sahiptir. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 13.11.1976 tarih ve A.188 sayılı tescil kararı ile koruma altına alınmıştır.

Paylaşın

Erzurum: Yukarı Habip Efendi Camii

Yukarı Habip Efendi Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Yukarı Habip Efendi Mahallesi, Mektep Sokak üzerinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Caminin inşa tarihi 1702’dir. Küçük ölçülerle yapılmış camii plan olarak dikdörtgene yakın dört ahşap destekli düz ahşap tavanlı bir camii tipindedir. Giriş kuzeydedir son cemaat yeri de düz tavanlı olarak yapılmıştır. Caminin inşasında moloz taş malzeme kullanılmış girişin üzerinde yine ahşap destekli bir mahfil yer almıştır. Mahfile içeriden çıkılmaktadır. Kare planlı iç mekan doğu ve batı cephede bulunan pencerelerle aydınlatılmıştır.

Tavanı taşıyan ahşap dört destek orta bölümde konumlanmıştır. Sade bir görünüm arz eden camide mihrap bölümü mukarnas kavsaralı olup kesme taş malzemeden yapılmıştır. Dikdörtgen kesitli mihrabın çevresine üzerine Kelime-i Tevhid yazan silmeler yerleştirilmiştir. Sanatsal bir özelliği olmayan minber ahşaptandır. Caminin kuzeybatı köşesinde yer alan ahşap minaresi de sac ile kaplanmıştır. GEEAYK tarafından 13.11.1976 A-188/ 9.7.1976 A-98 tescil edilmiştir.

Paylaşın

Erzurum: Yeğenağa Camii

Yeğenağa Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Yeğenağa Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Giriş kapısı üzerinde mermer bir kitabesi bulunmaktadır. Mermer kitabede 1661 yılında Yeğen Hacı Ahmet Ağa tarafından yaptırıldığı yazmaktadır. Cami içerisinde bulunan ikibakır şamdan üzerinde ise sülüs hatla yazılan metinde ise “Bu şamdanları Yeğen Hacı Ahmet Ağa Camiyi yaptırdıktan 22 sene sonra 1682 yılında vakfetmiştir.” yazmaktadır.

Ahaşp tavanlı, direkli camiler grubuna giren camiyi aydınlatmak için girişin ve mihrabın iki yanına altlı üstlü ikişer pencere ile batı cephede açılan iki pencere kullanılmıştır. Yapının inşasında moloz taş taşlar arasında ise ahşap hatıllar kullanılmıştır. Kuzey cephede girişin önünde ahşap sütunların taşıdığı bir mahfili vardır. Mukarnas kavsarılı mihrabı taştan, minberi ise ahşaptan yapılmıştır.

Kuzeybatı köşesindeki minaresi ise kare kaide üzerine kesme taş ile başlamış, üzerine tuğladan silindirik gövdesi oturtulmuştur. Şerefesi ise yine kesme taş ile sonlandırılmıştır. Yapının kuzeyinde, batısında ve güneyinde hazire alanları vardır. Hazire alanlarında özellikle camide görevli kişilerin mezarları yer alır. Doğu tarafında orijinal özelliklerini koruyarak günümüze gelmiş tuvaletler ve abdest alma yerleri vardır. GEEAYK tarafından 13.11.1976 A-188 tescil edilmiştir.

Paylaşın

Erzurum: Veyis Efendi Camii

Veyis Efendi Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Veyis Efendi Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Camide yaptıranı ve tarihini gösteren kitabeye rastlanmamıştır. Caminin 1701 M. tarihli bir vakfiyesi bulunmaktadır. Bu nedenle caminin bu tarihte yapılmış olduğu kabul edilir. İçerisinde Hattat İzzet’in 1801 M. tarihli bir levhası yer almaktadır.

Veyis Efendi Cami kare planlı ve dört ahşap destekli ve düz ahşap örtülü camiler grubundandır. Caminin duvarları taş malzeme ile yapılmış olup ahşap hatıllara da yer verilmiştir ve dıştan sıvanmıştır. Caminin girişi batı yöndedir. Üst kısımlarda küçük dikdörtgen pencereler yer almaktadır. Zaman zaman yapılan onarımlarla cami büyük ölçüde değişmiştir.

Caminin iç mekanı dört adet ahşap sütun ile taşınmaktadır. Caminin ahşaptan yapılan minaresi kuzeybatı köşede yer alır. Minare sac ile kaplanmıştır. Mihrap kesme taşlı ve mukarnas kavsaralıdır ve silmelerle çevrelenmiştir. Mukarnas kavsarası zar başlıklı sütunlar ile sınırlandırılmıştır.

Mihrabın yanında ahşap minder yer almaktadır. Caminin tavanı ahşapla kaplanmış olup ortasında kare formlu göbek kısmı yer almaktadır. Bu kısımda madalyon yazı ve motiflerle bezenmiştir. Girişin önünde mahfil yer almaktadır. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 13.11.1976 tarih ve A.188 sayılı tescil kararı ile koruma altına alınmıştır.

Paylaşın

Erzurum: Vani Efendi (Kel Hacı) Camii

Vani Efendi (Kel Hacı) Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Atalar Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

İnşa kitabesi bulunmayan caminin Erzurum Müftülerinden Vanlı Mehmet Efendi tarafından yaptırıldığı bilinmektedir. Caminin minaresi ise ‘‘Kelhacı’’ namında bir hayırsever tarafından yaptırılmıştır. Kaynaklara göre Vanlı Mehmet Efendinin 1685 yılında vefat ettiği tarih dikkate alındığında caminin 17. Yüzyılın ikinci yarısında yaptırıldığı düşünülmektedir. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 13.11.1976 tarih ve A-188 sayılı kararı ile koruma altına alınmıştır.

Cami kare planlı ve tek kubbelidir. Caminin son cemaat yeri üç sütun tarafından taşınan iki gözlü bir düzenlemeye sahiptir. Son cemaat yeri, sivri kemerlerle bağlanan mukarnas başlıklı üç sütuna oturan pandantif geçişlere sahip kubbelerle örtülmüştür. içleri sonradan yenilenerek kalemişleri ile bezenen bu kubbeler dıştan yüksek sekizgen kasnaklara oturtulmuş olup, ana kubbe ile paralellik göstermektedir. Giriş kapısı kuzey doğuya çekilerek eksenden kaydırılmıştır.

Kapı, dikdörtgen bir prizma içine alınmış olup, içe doğru yapılan silmelere yer verilmiştir. Son cemaat yerinde girişin yanında sivri kemer alınlıklı tek pencereye yer verilmiştir. Camide, doğuda üç, güney ve batıdaki iki pencere bulunmaktadır. Dış cephede kubbe kasnağı yüksek tutulmuştur. Kasnağın üç yönünde yuvarlak kemerli, alçı şebekeli pencereler açılmıştır. Beden duvarlarında yer verilen kaval silmeler sekizgen kubbe kasnağını da dolanmaktadır. Cami içersindeki kare alan, pandantiflerle geçilen kubbe ile örtülmüştür.

Bir silme ile çerçevelenen taş mihrap, mukarnas kavsaralıdır. Nişin iki yanında sütuncelere yer verilmiştir. Bezelemeli sütunce başlıklarına sahip mihrabın taç kısmında lotus ve palmetlere yer verilmiştir. Orijinal olmayan minber güneybatı köşede yer almaktadır. Caminin kuzey duvarındaki mahfil de son dönemde yenilenmiştir. Son cemaat yerinin kuzeybatısında yer alan minare taş kaide üzerine tuğladan silindirik gövdeli olarak yapılmıştır. Gövdenin orta kısmında tuğlaların farklı dizilmesi ile dekoratif bir kuşak meydana getirilmiştir. Minare kısa ve kalın tutulmuştur. Caminin beden duvarları kaliteli bir kesme taş işçiliği gösterir.

Paylaşın

Erzurum: Tahta Camii

Tahta Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Hasani Basri Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Giriş kapısı üzerinde bulunan beş satırlık Türkçe kitabeye göre 1738 M. tarihinde Hacı Ebubekir tarafından onarım görmüştür. Yapım tarihi kesin bilinmemektedir. Dikdörtgen planlı olan yapı, ahşap destekli camiler grubundandır. Cami tavanı ahşap verilmiştir. Yapıda taşıyıcı olarak iki ahşap direk kullanılmıştır. Yapının girişi kuzey cephede bulunmakta olup sade düzenlemeye sahiptir.

Kemerli giriş kapısının iki yanında birer sütunce bulunmaktadır. Caminin kuzeyde bulunan girişinin üstünde ahşap direklerle taşınan mahfil bulunmaktadır. Mihrabı kesme taştan olup mukarnas kavsaralıdır. Mihrabın iki yanında sütunce yer alır. Minber ise ahşaptan yapılmış olup sadedir.

Caminin son cemaatyeri günümüzde camekanla kapatılmıştır. Caminin minaresi kuzeybatı köşede yer almaktadır. Minareye giriş cami içerisinden olup ahşap gövdeye sahiptir. Minare sac kaplıdır. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 13.11.1976 tarih ve A.188 sayılı tescil kararı ile koruma altına alınmıştır.

Paylaşın

Erzurum: Şeyhler Camii

Şeyhler Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Şeyhler Mahallesi, Şeyhler Caddesi üzerinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Yapım tarihiyle ilgili kitabesi olmayan Caminin tarihçesi hakkında iki kayıt bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, vakıf kayıtlarında Erzurum Müftüsü Habip Mehmet Efendi tarafından 1181 H.-1767 M. yaptırılmıştır. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 13.11.1976 tarih ve A-188 sayılı kararı ile koruma altına alınmıştır.

Külliye şeklinde tasarlanmış olup, cami, medrese, hamam, ve çeşmeden oluşmaktadır. Şeyhler Camii Kare planlı tek kubbeli olup, Caminin harim kısmı köşelerde tromplara oturan yüksek bir kubbeyle kapatılmıştır. Kubbe dışta sekizgen kasnağa oturur.

Kuzey cephede kubbelerle örtülü üç gözlü son cemaat yeri bulunmaktadır. Son cemaat yeri yüksek tutularak beden duvarlarının seviyesinin üzerine çıkmıştır. Son cemaat yerinin kubbeleri eğimli bir çatıyla kapatılmıştır. Basık kemerli olan giriş kapısı çift sivri kemerle çerçevelendirilmiştir. Kapının iki yanında sütuncelere yer verilmiştir. Caminin dört yanında da pencerelere yer verilmiştir.

Mihrap, taştan mukarnas kavsaralı olarak yapılmıştır. Mihrabın köşelerinde mukarnas başlıklı silindirik sütuncelere yer verilmiştir. Mihraba bitişik konumdaki minber ahşaptan yapılmış olup, XX. yüzyıl eseridir. Minber basit düzenlemeli olup, işçilik oldukça yüzeyseldir.

Kare kaideli, silindirik gövdeli minare, kuzeybatı cephede yer almaktadır. Taştan yapılan minare beden duvarları üzerinde yükselmektedir. Gövdeden şerefeye geçişte mukarnas dizisine yer verilmiştir. Klasik Osmanlı mimari özelliklerini yansıtan minarenin kaidesinin güney yüzünde güneş saati mevcuttur. Kanber taşı üzerine işlenen saat, 0.85 m. yüksekliğinde 0.71 m. genişliğindedir. Saatin alt kısmında “Eser-i Fehim. Sene 1185” yazılıdır. H 1185 senesi M 1771 senesine tekabül etmektedir.

Paylaşın

Erzurum: Şafiiler (Şabakhane) Camii

Şafiiler (Şabakhane) Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Mirza Mehmet Mahallesi, Taş Mağazalar Caddesi üzerinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Fevkani cami özelliğinde olan Erzurum’un tek camisidir. Hakkında fazla bir bilgi bulunmamaktadır. Camii dam örtülü olup mimari bir değer taşımamaktadır. Vakfiyesinden 18. Yüzyılın ilk çeyreğinde Hacı Muhammed tarafından yaptırıldığı anlaşılmıştır.

Dört ahşap direkli ahşap tavanlı camiler grubuna giren yapı mescid olarak yaptırılmış olup sivri kemerli 6 gözlü Şabakhane Çeşmeler grubu üzerinde yer almaktadır. Düz ahşap tavanın orta bölümü yükseltilmiştir. Basamaklarla çıkılan basit girişi doğu cephede yer almakta kuzey cephede bulunan son cemaat yerine açılmaktadır.

Son cemaat yeri olarak değerlendirilen bölümden ise ikinci bir kapıyla ana mekana (harim) girilmektedir. Ana mekan kuzey, doğu ve batı cephede açılan pencerelerle aydınlatılmıştır. Mahfili ahşaptan, kademeli kavsaralarla yapılan mihrabı taştandır. Ahşap minber ise sonradan yenilenmiştir. Caminin doğu duvarında beden duvarını geçmeyen çok kısa yapılmış minaresi köşk minare niteliğinde olup ahşaptan yapılmıştır. GEEAYK tarafından 13.11.1976 A-188 tescil edilmiştir.

Paylaşın

Erzurum: Pervizoğlu Camii

Pervizoğlu Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Mirza Mehmet Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Herhangi bir kitabesi olmayan caminin 1128 H.-1 715 M. tarihli vakfiyesinden dolayı Pervizoğlu Hacı Mehmet tarafından inşa edildiği kabul edilmektedir. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 13.11.1976 tarih ve A-188 sayılı kararı ile koruma altına alınmıştır.

Plan ve Mimari Özellikleri: Kare planlı, tek kubbeli camiler grubundadır. Kuzey cephedeki üç gözlü son cemaat yerinin üzeri kubelerle örtülüdür. İç mekandaki kare alan, tromplar üzerine oturtulmuş kubbeyle örtülmüştür. Dört yönde tromplar arasında sivri sağır kemerlere yer verilmiştir. Kuzey cephedeki giriş kapısı düz atkıtaşlı olup sade bir düzenlemeye sahiptir.

Caminin kuzey cephesinde iki, doğu ve batı cephesinde altlı üstlü ikişer, güney cephesinde ise mihrabın iki yanında birer olmak üzere toplam sekiz pencere ile iç mekanı aydınlatılmaktadır. Caminin taş mihrabı mukarnas kavsaralı ve sade bir düzenlemeye sahiptir.

Minber orijinal olup, oldukça sadedir. Kuzey batı köşede cami beden duvarları üzerindeki minare, silindirik gövdeli taş malzemelidir. Cami beden duvarlarında kesme taş, kubbe ve tromplarda tuğla kullanılmıştır. Caminin doğusunda L şeklinde yerleştirilmiş medrese odalarıyla Pervizoğlu Medresesi yer alır.

Paylaşın