Kelime anlamı kötü ve yetersiz beslenme anlamındadır. Yetersiz beslenme, belirli besin maddelerinin çok az veya çok fazla alınması anlamına gelir. Bodur büyüme, göz sorunları, diyabet ve kalp hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Kötü beslenme dünya çapında milyarlarca insanı etkiliyor.
Bu makale yetersiz beslenmenin türlerini, semptomlarını ve nedenlerini tartışmakta ve önleme ve tedavi hakkında bilgi sağlamaktadır.
Kötü, yetersiz beslenme nedir?
Yetersiz, kötü beslenme, besin eksikliği veya aşırı dengesiz beslenmeden kaynaklanan bir durumdur. Yetersiz beslenme türleri arasında;
- Yetersiz beslenme; Bu tür yetersiz beslenme, yeterli protein, kalori veya mikro besin alamamaktan kaynaklanır. Boyuna göre düşük ağırlık (zayıflama), yaşa-göre-boy (bodurluk) ve yaşa-göre-ağırlık (zayıflık) yol açar
- Aşırı beslenme; Protein, kalori veya yağ gibi belirli besin maddelerinin aşırı tüketimi de yetersiz beslenmeye neden olabilir. Bu genellikle aşırı kilo veya obezite ile sonuçlanır
Yetersiz beslenen kişilerde genellikle vitamin ve mineral eksikliği , özellikle demir, çinko, A vitamini ve iyot. Bununla birlikte, mikro besin eksiklikleri aşırı beslenme ile de ortaya çıkabilir.
Aşırı kalori tüketiminden aşırı kilolu veya obez olmak mümkündür ancak aynı anda yeterli vitamin ve mineral alamamakta mümkündür.
Bunun nedeni, kızarmış ve şekerli yiyecekler gibi aşırı beslenmeye katkıda bulunan yiyeceklerin kalori ve yağ bakımından yüksek, ancak diğer besin maddeleri bakımından düşük değerlere sahip olmasından kaynaklanır.
Kötü, yetersiz beslenmenin belirtileri;
Yetersiz beslenmenin belirti ve semptomları türüne bağlıdır. Yetersiz beslenmenin etkilerini fark edebilmek, insanlara ve sağlık hizmeti sağlayıcılarına yetersiz veya aşırı beslenmeyle ilgili sorunları belirlemelerine ve tedavi etmelerine yardımcı olabilir.
Yetersiz beslenmenin belirtileri;
- Kilo kaybı
- Yağ ve kas kütlesi kaybı
- İçi boş yanaklar ve çökük gözler
- Şişmiş mide
- Kuru saç ve cilt
- Gecikmiş yara iyileşmesi
- Yorgunluk
- Konsantrasyon zorluğu
- Sinirlilik
- Depresyon ve kaygı
Yetersiz beslenmeye sahip kişilerde bu semptomlardan biri veya birkaçı olabilir.
- A Vitamini; Kuru gözler, gece körlüğü, enfeksiyon riskinde artış
- Çinko; İştahsızlık, büyümenin durması, yaraların gecikmiş iyileşmesi, saç dökülmesi, ishal
- Demir; Bozulmuş beyin fonksiyonu, vücut ısısını düzenlemeyle ilgili sorunlar, mide sorunları
- İyot; Büyümüş tiroid bezleri (guatr), tiroid hormonu üretiminde azalma, büyüme ve gelişme sorunları
Yetersiz beslenme ciddi fiziksel sorunlara ve sağlık sorunlarına yol açtığı için ölüm riskinizi artırabilir.
Aşırı beslenmenin belirtileri;
Aşırı beslenmenin ana belirtileri aşırı kilo ve obezitedir. Ancak aynı zamanda besin eksikliklerine de yol açabilir.
Araştırmalar, aşırı kilolu veya obez kişilerin, normal kilodaki kişilere kıyasla yetersiz alım ve belirli vitamin ve mineralleri düşük kan seviyelerine sahip olma olasılığının daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Bunun nedeni muhtemelen aşırı kilo ve obezitenin, kalori ve yağ bakımından yüksek ancak diğer besinler bakımından düşük hızlı ve işlenmiş gıdaların aşırı tüketiminden kaynaklanabilmesidir.
Kötü, yetersiz beslenmenin değerlendirilmesi;
Yetersiz beslenme semptomları, durumu taradıklarında sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından değerlendirilir. Yetersiz beslenmeyi belirlemek için kullanılan araçlar arasında kilo kaybı ve vücut kitle indeksi (BMI) çizelgeleri, mikro besin durumu için kan testleri ve fiziksel muayeneler.
Kilo kaybı geçmişiniz ve yetersiz beslenmeyle ilişkili diğer semptomlarınız varsa, doktorunuz mikro besin eksikliklerini belirlemek için ek testler isteyebilir. Öte yandan, aşırı beslenmeden kaynaklanan besin eksikliklerini belirlemek daha zor olabilir.
Aşırı kiloluysanız veya obezseniz ve çoğunlukla işlenmiş ve hızlı yiyecekler yiyorsanız, yeterince vitamin veya mineral alamayabilirsiniz. Besin eksikliğiniz olup olmadığını öğrenmek için, beslenme alışkanlıklarınızı doktorunuzla görüşmeyi düşünün.
Kötü, yetersiz beslenmenin uzun dönem etkileri;
Yetersiz beslenme, hastalıkların ve kronik sağlık sorunlarının gelişmesine neden olabilir. Yetersiz beslenmenin uzun vadeli etkileri, daha yüksek obezite, kalp hastalığı ve diyabet riskini içerir. Fazla beslenme de belirli sağlık sorunlarının gelişmesine katkıda bulunabilir. Spesifik olarak, aşırı kilolu veya obez çocukların kalp hastalığı ve tip 2 diyabet.
Yetersiz beslenmenin uzun vadeli etkileri bazı hastalıklara yakalanma riskinizi artırabileceğinden, yetersiz beslenmeyi önlemek ve tedavi etmek kronik sağlık durumlarının yaygınlığını azaltmaya yardımcı olabilir.
- Gıda güvensizliği veya yeterli ve uygun fiyatlı gıdaya erişim eksikliği; Çalışmalar, hem gelişmekte olan hem de gelişmiş ülkelerdeki gıda güvensizliğini kötü beslenmeye.
- Sindirim sorunları ve besin emilimiyle ilgili sorunlar; Crohn hastalığı, çölyak hastalığı ve bağırsaklarda aşırı bakteri üremesi gibi emilim bozukluğuna neden olan durumlar yetersiz beslenmeye
- Aşırı alkol tüketimi; Aşırı alkol kullanımı yetersiz protein, kalori ve mikro besin alımına yol açabilir
- Ruh sağlığı bozuklukları: Depresyon ve diğer akıl sağlığı sorunları yetersiz beslenme riskini artırabilir. Bir çalışma, depresyonlu kişilerde sağlıklı bireylere kıyasla yetersiz beslenme prevalansının % 4 daha yüksek olduğunu bulmuştur
- Yiyecekleri elde edememe ve hazırlayamama; Çalışmalar, zayıf beslenme için risk faktörleri olarak zayıf, zayıf hareketliliğe sahip ve kas gücünden yoksun olduğunu tespit etti. Bu sorunlar yiyecek hazırlama becerilerini
- Gelişmekte olan ülkelerde veya gıdaya sınırlı erişimi olan bölgelerde yaşayan insanlar; Yetersiz beslenme ve mikro besin eksiklikleri özellikle Sahra Altı Afrika ve Güney Asya’da yaygındır
- Özellikle çocuklar ve hamile veya emziren kadınlar başta olmak üzere besin ihtiyacı artan bireyler; Gelişmekte olan bazı ülkelerde hamile ve emziren annelerin % 24–31’i yetersiz beslenmektedir
- Yoksulluk içinde yaşayan veya düşük gelire sahip insanlar; Düşük sosyoekonomik durum, yetersiz beslenme ile ilişkilidir
- Daha yaşlı yetişkinler, özellikle yalnız yaşayanlar veya engelli olanlar; Araştırmalar, yaşlı yetişkinlerin% 22’sinin yetersiz beslendiğini ve% 45’ten fazlasının yetersiz beslenme riski altında olduğunu göstermektedir
- Besin emilimini etkileyen sorunları olan kişiler; Crohn hastalığı veya ülseratif kolitli kişilerin yetersiz beslenme olasılığı, bu koşullara sahip olmayanlara göre dört kat daha fazla olabilir
Yetersiz ve kötü beslenmeyi önlemek ve tedavi etmek, altta yatan nedenleri ele almayı içerir. Devlet kurumları, bağımsız kuruluşlar ve okullar yetersiz beslenmenin önlenmesinde rol oynayabilir.
Araştırmalar, yetersiz beslenmeyi önlemenin en etkili yollarından bazılarının, yetersiz beslenme riski altındaki popülasyonlara demir, çinko ve iyot hapları, gıda takviyeleri ve beslenme eğitimi sağlamak olduğunu göstermektedir.
Ek olarak, aşırı beslenme riski taşıyan çocuklar ve yetişkinler için sağlıklı yiyecek seçimlerini ve fiziksel aktiviteyi teşvik eden müdahaleler , aşırı kilo ve obeziteyi önlemeye yardımcı olabilir.
Yeterli karbonhidrat, protein, yağ, vitamin, mineral ve su içeren çeşitli yiyeceklerle beslenerek de yetersiz beslenmeyi önlemeye yardımcı olabilirsiniz.
Öte yandan yetersiz beslenmeyi tedavi etmek genellikle daha kişiselleştirilmiş yaklaşımları içerir. Kendinizin veya tanıdığınız birinin yetersiz beslendiğinden şüpheleniyorsanız, mümkün olan en kısa sürede bir doktorla konuşun.
Bir sağlık hizmeti sağlayıcısı, yetersiz beslenmenin belirtilerini ve semptomlarını değerlendirebilir ve takviyeleri içerebilecek bir beslenme programı geliştirmek için bir diyetisyenle çalışmak gibi müdahaleler önerebilir.
Dikkat: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.