Şırnak: Mella Hasan Bateyi Türbesi

Mella Hasan Bateyi Türbesi; Şırnak’ın Beytüşşesap İlçesi, Güneyyaka Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır.

İlçe Merkezi’nden Güneyyaka Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.

Asıl adı Hasan Ertuşi (Kurdi Hesené Ertoşi,) Eserlerinde Mella Bateyi mahlasını kullandığı için bu isimle anılmaktadır.

Hesene Ertoşi Hakkari’nin büyük aşiretlerinden olan Ertoşi aşiretindendir. Mella Bateyi, dönemin Kürt alimlerinden birisidir. Aynı zamanda şair, edebiyatçı ve yazar olan Mella Bateyi, eserlerinde Kürtçeyi çok iyi kullanmıştır.

Eğitimini Musul, Dohuk, Hewler, Mikse başta olmak üzere çok sayıda medresede tamamlamıştır. dönemin Önemli alimlerden ders almıştır.

Veli Mir Hasan Medresesi’nde eğitim gördüğü dönemde “Miks Mir”i ile çok yakın dostluk kurdukları belirtilmiştir (şiirlerinde belirtmiştir). Eserlerinde çok iyi bir Kürtçe kullandığından, Kürtçeyi en iyi kullananların başında gelmektedir.

Mella Bateyi, Hakkari Meydan Medresesi’nde uzun yıllar müderrislik yapmıştır. Yaşamı boyunca toplumsal konulara son derece önem verdiği gibi, yeni nesillerin eğitimli ve sağlıklı bir toplum oluşturulmasına yönelik olarak eğitime önem vermiştir.

Tüm yaşamı boyunca çocukların ve gençlerin iyi bir eğitim almaları yönünde ciddi çalışmaları olmuştur. Din adamı ve şair yönüyle tanınır. Eğitimini , Edebiyat, Din konularında yapmıştır. Yazdığı eserler daha çok din ve edebiyat üzerinedir.

Mella Bateyi’nin günümüze ulaşan en önemli 3 eseri vardır: Mewlida Kurdi, Divan, Zembilfiroş Destanı

Paylaşın

Şırnak: Şenoba Köprüsü

Şenoba Köprüsü; Şırnak’ın Uludere İlçesi, Şenoba Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. 17. y.y da inşaa edilen yapı Osmanlı Dönemi eseridir.

İlçe Merkezi’nden Şenoba Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Hezil çayı üzerinde ulaşımı sağlamak üzere yapılan köprünün ayakları moloz taştan yapılmıştır. Yürüyüş alanı her iki taş ayak arasına düz ahşap hatılların dikine bunun üzerine ise yanlamasına ahşapların bırakılması ile yapılmıştır.

Günümüzde de ulaşımı sağlayan köprünün taştan yapılmış ayakları her iki kısımda da ana kaya üzerine oturmaktadır. Dönemi hakkında herhangi bir belge bulunmamaktadır.

Paylaşın

Şırnak: Halmun (Elamun) Kilisesi

Halmun (Elamun) Kilisesi; Şırnak’ın Uludere İlçesi, Andaç Köyü, Yarma Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır.

İlçe Merkezi’nden Andaç Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Kilisenin bulunduğu Andaç köyü, eski bir Nasturi yerleşmesi olup, asıl adı Halmun’dur. Burası günümüzde Uludere’ye bağlı köy yerleşmesidir. Irak sınırına çok yakın Hakkari –Şırnak karayolunun 3 km içerisinde bulunmaktadır. Kilise köyün içerisinde düz bir araziye kurulmuştur.

Kuzey ve güneyinde köy evleri yer almaktadır. Doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı, 16.11 x 21.80 m ölçülerinde tutulmuştur. İki aşamalı olarak inşa edilen kilisenin güneyindeki dört mekan, asıl kiliseye sonradan eklenmiştir.

Ana kilise sahın ve kanki (sunak) bölümlerinden oluşmaktadır. Sahın 5.76 x 15.30 m ölçülerinde doğu batı doğrultusunda dikdörtgen planlıdır. Üzeri beşik tonoz örtülüdür. Güney duvarının ortasından içten kemerli dıştan düz bir kapı açıklığıyla girilmektedir.

Batıdan itibaren ortaya kadar mekan ikiye bölünmüştür. Bölüntü duvar, kemerli iki açıklıkla değerlendirilmiş ve burası iki beşik tonoz örtülü hale getirilmiştir. Kuzey duvarına boydan boya devam eden beş adet yuvarlak kemerli girinti açılmıştır.

Paylaşın

Şırnak: Mir (Cencekir) Kalesi

Mir (Cencekir) Kalesi; Şırnak’ın Uludere İlçesi, Şenoba Beldesi sınırları içerisinde yer almaktadır.

İlçe Merkezi’nden Şenoba Beldesi’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.

Hezil çayı kenarında bulunan yaklaşık 1-1.30 saat yaya yürüyüşü ile kaleye ulaşılmaktadır.

Yüksek bir doğal kaya üzerinde yapılan kale de kare ve yuvarlak doğal kayaya oyulmuş su sarnıçları, büyük bir kısmı yıkılmış mihrap izinden anlaşıldığı üzere mescit ve temel seviyesinde yıkılmış yapı kalıntıları bulunmaktadır.

Dönemi hakkında herhangi bir belge bulunmamakla birlikte o dönemde yaşayan yerel beyler tarafından yapılmış olduğu tahmin edilmektedir.

Paylaşın

Şırnak: Silopi, Süleyman Ağa Kasrı

Süleyman Ağa Kasrı; Şırnak’ın Silopi İlçesi, Görümlü Beldesi sınırları içerisinde yer almaktadır. İlçe Merkezi’nden Görümlü Beldesi’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

19 y.y da inşaa edilen yapı Osmanlı Dönemi eserdir. Süleyman Ağa Kasrı günümüze dıştan sağlam içten büyük bir kısmı çökmüş şekilde gelebilmiştir.

Kasır 3 katlı olarak yapılmıştır. Kasır doğu-batı istikametinde dikdörtgen planlıdır. 1.kat ortada doğu-batı istikametinde bir koridor koridorun kuzey ve güneyinde odalar yer almaktadır.

Bu simetri her 3 katta da görülmektedir. Katlar düz dam örtülü olduğundan büyük ölçüde yıkılmış olup odalar detaylı bir şekilde incelememiştir. Genelde katlarda ortadaki koridorun sağında ve solunda üçer odadan altışar oda yer almaktadır.

Orta katta koridorun sağında bulunan ortadaki oda yuvarlak kemer açıklıklı eyvan şeklinde avluya açıldığı görülmektedir. Dönemi hakkında herhangi bir kitabe bulunmamakla birlikte o dönemde yaşayan yerel beyler tarafından yapılmış olduğu tahmin edilmektedir.

Paylaşın

Şırnak: Tellioğlu Kasrı

Tellioğlu Kasrı; Şırnak’ın Silopi İlçesi, Görümlü Beldesi sınırları içerisinde yer almaktadır.

İlçe Merkezi’nden Görümlü Beldesi’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

19 y.y da inşaa edilen yapı Osmanlı Dönemi’ne aittir. Muhittin Özdemir ait Tellioğlu Kasrı günümüze sağlam bir şekilde gelebilmiştir.

Günümüzde de maliki tarafından kullanılan Kasır 3 katlı olarak yapılmıştır. Her katın girişi farklı olup toplam üç giriş kapısı bulunmaktadır.

Kasır kuzeygüney istikametinde dikdörtgen planlıdır. Dönemi hakkında herhangi bir kitabe bulunmamakla birlikte o dönemde yaşayan yerel beyler tarafından yapılmış olduğu tahmin edilmektedir.

Paylaşın

Şırnak: Birlik Hanı

Birlik Hanı; Şırnak’ın Silopi İlçesi, Birlik (Cuma-Cem’a) Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır.

İlçe Merkezi’nden Birlik Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Köyün Serdeşt Mevkii’nde bulunan handan günümüze sadece dört köşesinde kulesinin kalıntıları gelebilmiştir.

Yaklaşık 15.00 x 15,70 m ölçülerinde olup kare planlıdır. Temel seviyesinde köşe kulelerini birbirine bağlayan duvar izleri mevcuttur. Han ve bunun aşağısındaki köprü burada bir kervan yolunun olabileceğini ortaya koymaktadır.

Bu ileride araştırılacak uzantıları tespit edilmeye çalışılacaktır. Oldukça harap olan han tescilsiz olup, kültür varlığı olarak kayıt altına alınması gerekmektedir.

Paylaşın

Şırnak: Dedeler Kilisesi

Dedeler Kilisesi; Şırnak’ın Silopi İlçesi, Dedeler Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. İlçe Merkezi’nden Dedeler Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Dedeler Köyünün yakınında meskun mahal dışında bulunan kilise, doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı tek bir bölümden oluşmaktadır. Oldukça iri ve kaba yonu işlenmiş kalker taşı malzemeden inşa edilmiş olan taşınmazın üst örtüsü, basık ve yayvan taşların yan yana dizilmesi sonucu oluşturulmuş beşik tonoz ile örtülmüş ve üzeri toprakla kaplanmış düz dam şeklindedir.

Taşınmasın güneydoğu kısmındaki duvarı ile doğu yönde üst örtüsü yıkılmıştır. Kilisenin giriş kapısı muhtemelen, güneydoğusunda yıkılan kısımda bulunmakta idi. Güney ve kuzey duvarlarına açılan ve oldukça küçük tutulmuş mazgal şeklinde pencereler dışında duvarlar tamamen sağır tutulmuştur.

Yapının duvarları oldukça kalın tutulmuştur. İç kısımda güney duvarında iki niş, batı duvarında da küçük bir nişe yer verilmiştir. Yapıda genel olarak oldukça kaba bir işçilik gözlenmektedir. Cudi Dağı’nın hemen eteklerinde kurulmuş olan taşınmazın, üzerine kurulduğu tepenin yamaçlarında güneye doğru muhtemelen kilise ile ilişkili olabilecek yapı ve müştemilatlara ait izler ve bunlara ait yıkıntılar ile molozlar gözlenmektedir.

Özellikle Hakkari yöresinde rastlanın, mimari özelliklerden yoksun, gösterişsiz, çok basit ve küçük düz yapılar şeklinde Nesturilere ait kiliselerle benzer özellikler taşıması, buranın Nesturilere ait bir kilise olduğunu düşündürmektedir.

Paylaşın

Şırnak: Mart Şumuni Kilisesi

Mart Şumuni Kilisesi; Şırnak’ın Silopi İlçesi, Aksu (Herbol) Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır.

İlçe Merkezi’nden Aksu (Herbol) Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

13 y.y. da inşaa edilen kilise günümüze sağlam bir şekilde gelebilmiştir. Plan olarak incelendiğinde Nasturi plan tipolojisini göstermektedir.

Doğu batı yönünde dikdörtgen planlı 15.08 x 6.60 m ölçülerindedir. Kilisenin iç mekanı iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümü teşkil eden sahın 10.20 x 4.60 m ölçülerinde dikdörtgen planlıdır.

Doğudaki kanki bölümü ise iki bölümlü olup ana girişin olduğu bölüm 2.50 x 2.17 m ölçülerinde ikinci bölüm ise 2.50 x 1.46 m ölçülerindedir.

Üzeri doğu-batı yönünde beşik tonoz ile örtülüdür. Kiliseye giriş güney cephede olup girişin doğusunda günümüzde yıkılmış kalan izlerden eyvanlı bir bölümün olduğu anlaşılmaktadır.

Bu kilisenin turizme kazandırılması inanç turizmi açısından önemlidir. Yer yer definecilerin yaptığı küçük çaplı hasar ve tahribat dışında sağlam kalmış bir yapıdır.

Paylaşın

Şırnak: Görümlü Camii

Görümlü Camii; Şırnak’ın Silopi İlçesi, Görümlü Beldesi sınırları içerisinde yer almaktadır. İlçe Merkezi’nden Görümlü Beldesi’ne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Sencer Şah tarafından inşaa edilen Görümlü Camii, Selçuklu Dönemi eserlerindendir.

Görümlü Beldesinin kuzeybatısında, derenin üst kesiminde eğimli bir arazi üzerinde bulunan eski cami günümüze ulaşamamıştır. Yerine yapılan betonarme bir cami bulunmaktadır. Eski caminin kitabesiyle sadece batı duvarı kalmıştır.

Günümüzde orijinal cami mekanı kullanılmamakta olup yeni yapılan üst bölümde bulunan cami kullanılmaktadır. Orijinal bölümde bulunan cami kitabesi yeni yapılan caminin mihrap üstüne yerleştirilmiştir. Kitabede kabartma kazıma tekniğinde yazı sitili kullanılmıştır.

Paylaşın