14 Mayıs’ta yapılacak olan cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerine haftalar kala, dünya basını da seçim sürecine yer vermeye devam ediyor. Birleşik Krallık merkezli Financial Times gazetesi de, Erdoğan’la ilgili bir analiz yayımladı.
Gönül Tol’un imzasını taşıyan “Türkiye’de Erdoğan’ın otoriter pazarlığı çöküyor” başlıklı yazıda, “Gelecek ay yapılacak seçimler birleşik demokratik muhalefet için şans vadediyor ama zafer kolay olmayacak” alt başlığı kullanıldı.
Tol, dünya genelinde otokrasiler yükselişteyken, liberal demokrasinin kaderiyle ilgili tahminler yapmanın revaçta olduğunu ama otokrasilerin geleceğinin daha az incelendiğini belirttiği yazısında, “Recep Tayyip Erdoğan gibi yerleşik güç figürlerini seçimler yoluyla görevinden indirmek mümkün mü? Türkiye’nin muhalefet partileri bu umutla ilgili hiç daha olumlu olmamışlardı. Ve iyi bir nedenleri var. Tıpkı demokrasiler gibi, otokrasiler de fakirlikte ölür” değerlendirmelerini yaptı.
Erdoğan’ın göreve geldiği 2003’te Türkiye’nin büyük bir ekonomik krizden çıktığını hatırlatan Tol analizinde, o dönem en büyük vaadin refah olduğu ve iktidarın görevdeki ilk 10 yılı boyunca Batı yanlısı politikalarla birlikte bu vaadin peşinden gittiğini savundu.
Tol, değerlendirmesinde ilk 10 yılın ardından yaşananlarla ilgili şu ifadeleri kullandı:
Erdoğan’ın saltanatı yolsuzluğa, kötü yönetime ve kayırmacılığa battı. Tepedeki az sayıda kişi sınırsız zenginliğin tadını çıkarırken, milyonlarca Türk yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Erdoğan’ın otoriter pazarlığı çöktü. Türkiye muhalefeti topluma, parlamenter demokrasinin yeniden tesis edildiği, barışçıl, Batı yanlısı bir dış politikanın izleneceği yeni bir sözleşme öneriyor ve refahı paylaşmayı öne çıkarıyor. Bu sonunda halkın beğenisini kazanabilir.
Türkiye’de muhalefetin birleşmesinin umutları beslediğinin belirtildiği yazıda, “Otokratlar demokrasileri yok etmek için çoğunluğa ihtiyaç duymazlar. Tek ihtiyaçları bölünmüş muhalefettir. Erdoğan, zayıf rakiplerle kutsanmıştı” dendi.
FT’nin analizinde Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş ile İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun cumhurbaşkanı yardımcısı adayı olarak seçilmelerinin umutları artırdığı belirtilirken, HDP’nin aday çıkarmamasının da Kemal Kılıçdaroğlu lehine verilen bir işaret olduğuna dikkat çekildi.
“Otokratlar birbirine yardım ediyor, Batı ülkeleri demokratlara sırtını döndü”
“Ne adil ne de özgür olan seçimlerde bir otokratı yenmek hâlâ kolay değil” ifadelerinin kullanıldığı yazıda, tüm dünyada otokratların kendi yönetim modellerinin reklamını özgürce yaptığı bir ortamın olduğu ifade edilirken, bu isimlerin birbirine yardım ettiğine de dikkat çekildi.
Tol, buna örnek olarak Rusya, Çin ve Suudi Arabistan’dan Erdoğan yönetimine gelen nakit akışına işaret ederek, “Bir kez daha onun arkasında toplanıyorlar” ifadelerini kullandı.
Buna karşın Batı ülkelerinin Erdoğan’la etkileşime dayalı bir ilişki kurarak, Cumhurbaşkanı’nın yerel rakiplerine karşı elini güçlendirdiğinin öne sürüldüğü yazıda, şu değerlendirmelere yer verildi:
Başkan Joe Biden, ABD dış politikasının merkezine yeniden demokrasiyi koyacağı sözünü verdi. Ama jeopolitik çıkarlar uğruna, Erdoğan’ın demokratik normlara yönelik saldırılarına büyük oranda sessiz kaldı. Erdoğan, Türkiye’nin demokratik teminatlarını parçalarken Avrupa Birliği de bunu görmezden geldi ve onunla çatışma bölgelerinden gelen mültecileri engellemesi için pazarlığa oturdu.
Tol, Türkiye’deki seçimlerin sınır ötesi etkilerinin olacağına da dikkat çekerek, “Yakın bir yarış olacak. Eğer muhalefet kazanırsa, ülkenin Erdoğan yönetimindeki otoriter gidişatı, demokrasiye giden uzun ve zorlu bir yola sapacak. Eğer muhalefet kaybederse, Türkiye daha da derin bir otoriterliğe kayacak ve seçimler artık önemli olmayacak. Seçimlerde yaşananlar sadece ülkenin kaderini belirlemeyecek. Seçimler ayrıca Türkiye’nin sınırlarının ötesinde ne yapacağına da karar verecek. Hepsinden önemlisi, seçim sonuçları demokrasinin dünyadaki geleceği için çok şey söyleyecek” ifadelerini kullandı.
Siyaset bilimci Tol, ABD’nin başkenti Washington’daki kâr amacı gütmeyen düşünce kuruluşu Ortadoğu Enstitüsü’nün (Middle East Institute) Türkiye Çalışmaları Merkezi’nin direktörlüğünü yapıyor.
Araştırmacı, ekimde Erdoğan’ın Savaşı: Bir Güç Figürünün Ülkesindeki ve Suriye’deki Mücadelesi (Erdoğan’s War: A Strongman’s Struggle at Home and in Syria) adlı bir inceleme kitabı da yayımladı.
Tol, 12 Haziran 2011’de yapılan genel seçimlerde AK Parti’den Mersin milletvekilliği için aday adayı da olmuştu.
(Kaynak: Independent Türkçe)
