Gaziantep: Kozluca Kasteli

Kozluca Kasteli; Gaziantep’in Şahinbey İlçesi, Kozluca Mahallesi, Kozluca Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Kozluca Cami’nin güneyinde bir konut yapısının altındadır. Kozluca Kasteli’nin bir bölümü zemin seviyesinin üstündedir. Kastelin yapım yılı kesin olarak bilinememektedir. Bununla birlikte, 1557 tarihli Ayıntab Vakıf Defteri’nde “vakf-ı Mescid-i Kozluca” vakfından bahsedilmektedir.

Bir caminin yakınına mescit yapmak çok işlevsel olmayacağı için Çam (2006), Kozluca Kasteli’nin Kozluca Cami’den daha önce yapıldığı düşünmektedir. Bu çerçevede Kozluca Kasteli’nin tarihi 1543’ten daha eskiye gitmektedir. Kozluca Kasteli’nin 1975’de yapılan onarımla zemininin doldurulduğunu, şehir suyuna bağlandığını, helâların yerinin değiştirildiğini ve çimeceklik ile ikinci havuzun ortadan kaldırıldığını belirtmektedir.

2015 yılında başlanan onarım çalışmalarında kastelin özgün biçimlenmesi ortaya çıkartılmıştır. Yapılan çalışmalarla kastel içindeki dolgu kaldırılmış ve özgün hela, çimeceklik ve havuzlar ortaya çıkartılmıştır.. Ortaya çıkan özgün durumunda kastel çapraz tonozla örtülü iki hacimden oluşmaktadır.

Hacimlerden birinde iki duvar yüzeyinde hela taşları ile duvar kenarından giden ve hela taşlarının önüne kadar uzanıp temizlenmek için küçük bir havuzcuk oluşturan temiz su kanalları görülebilmektedir. Bu sistem Pişirici Kastel’deki sistemle aynıdır. Diğer bölümünde ise ortada bir havuz bulunmaktadır. Bu mekanda ayrıca duvar kenarında, kastel içinde suyun dağıldığı ikinci bir havuz bulunmaktadır.

Paylaşın

Gaziantep: Ahmet Çelebi Kasteli

Ahmet Çelebi Kasteli; Gaziantep’in Şahinbey İlçesi, Daracık Mahallesi, Ulucanlar Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Kastel, 1962 yılında yapılmış olan Ahmet Çelebi Cami avlusunda bulunmaktadır. Kastelin camiden önce yapıldığı düşünülmektedir.

Cami’nin kuzeydoğu köşesindeki tek kollu merdivenlerle kastele inilmektedir. Kastelin sadece kuzey duvarı kesme taş ile kaplıdır, diğer yerler kaya oymadır. Kastelde bir adet havuz, güney duvarında bir adet kuyu ve kuzey duvarında bir niş ile aydınlatma feneri için yapılmış bir taş konsol bulunmaktadır.

Havuzun suyu, kastelin güney duvarından gelen livas bağlantısına bağlı kanalla havuza akmaktadır. Kastelin havalandırması ve aydınlatılması için bir baca yapılmıştır. Kastelde beş livas kesişmektedir. Kasteldeki merdiven, döşeme ve havuz kaplamaları özgün değildir.

Paylaşın

Gaziantep: Şeyh Fethullah Kasteli

Şeyh Fethullah Kasteli; Gaziantep’in Şahinbey İlçesi, Kepenek Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Vakfiyesine göre 1563 yılında yapılmıştır. Camii halk arasında daha çok Şıh Camii olarak bilinir. Gaziantep’teki en önemli külliyelerden biridir. Avlusunda merdivenlerle inilen bir kastel bulunmaktadır. Abdest alınıp ibadet yapılan ve aynı zamanda dinlenmek için kullanılan kastele iniş iki yöndendir. Kastel girişinde iki adet kare havuz ve özgün su kanalları bulunmaktadır.

Cami avlusunun doğu kanadında bulunan bu kastele kuzey ve güneydeki 11 ve 12 basamaklı merdivenden ulaşılır. Kemer gözünün 1.20m.lik kısmı, avlu seviyesinden yukarı da kalan bu haliyle kısmen yer altında bulunan kasteller grubuna girmektedir. Kastel ortada “L” şeklindeki büyük bir ayak ile bunun batısında dikdörtgen planlı küçük bir paye üzerine oturan tonoz örtülü mekânlardan meydana gelmektedir.

Güneydeki girişten kastele girdikten sonra batı tarafta, üzeri tonoz örtülü havuz bulunmaktadır. Bu havuzun kuzeyinde ise, ikinci bir havuza da yer verilmiştir. Bu havuzda ise, su akıntısı günümüzde bulunmamakta olup üzeri açıktır.

Girişin doğusunda kalan kısım da ise, abdest musluklarına ve helalara yer verilmiştir. Yine bu mekânların üzeri de tonozlarla örtülmüştür. Bu kısım da hem helaların önünde hem de içinde havalandırma boşlukları açılmış, bu boşluklardan hava akımı sağlanmaya çalışılmıştır.

Son onarımlarla birlikte daha orijinal bir görüntüye kavuşturulan kastelin üst tarafında bulunan din görevlileri odaları kaldırılmıştır. Ayrıca güney cephesinde bulunan iki renkli taş işçiliğiyle yapılmış geometrik şekiller kaldırılmış, düzgün kesme taşla tekrar ele alınmıştır. 2008 yılı içerisinde Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restorasyonu yapılmıştır.

Paylaşın

Gaziantep: İhsan Bey Mescidi ve Kasteli

İhsan Bey Mescidi ve Kasteli; Gaziantep’in Şahinbey İlçesi, Ulucanlar Mahallesi, Ulucanlar Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

16 .yüzyılda Gaziantep’ te inşa edilen Kozluca Kasteli ile plan ve mimari açısından benzer özellik taşıyan bir diğer yapı Esenbek (ihsanbey) Kastelidir.

Esembek (İhsanbey) Camii avlusundan girişi bulunan yapı merdiven ile ulaşılan alt kotta havuz ve livas hatlarına ulaşılan ana mekanı bulunmaktadır.

İhsan Bey Kasteli caminin altında  yer alıp eskiden caminin su ihtiyacını karşılamak için kullanıldığı bilinmektedir. Kasteller, abdest alınıp ibadetin yapıldığı insanların dinlenme ve susuzluklarını giderme yeri olarak kullanılan Gaziantep’e özgü yapılardır.

Kastele avlu kapısının hemen önünden kara taştan yapılma 25 merdivenle inilir. Kastel kısmen kaya oyma, kısmen kesme taştır. Kare biçimli bir havuz, dinlenme sekileri ve özgün su kanalları vardır. 2006 yılı içerisinde Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restorasyonu yapılmıştır.

Paylaşın

Gaziantep: Pişirici Mescidi ve Kasteli

Pişirici Mescidi ve Kasteli; Gaziantep’in Şahinbey İlçesi, Suyabatmaz Mahallesi, Pişirici ile Müftü sokaklarının kesiştiği yerdedir. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Pişirici kastelinin tarihi ile ilgili herhangi bir kitabe mevcut değildir. Gaziantep’in en eski kasteli Pişirici Kasteli’dir 13. yüzyılda yapılmıştır, dolayısıyla Kozluca Kasteli daha sonraki dönemlerde inşa edilmiştir.

16.yüzyılda Gaziantep’ te inşa edilen Kozluca Kasteli ile plan ve mimari açısından benzer özellik taşıyan bir diğer yapı Esenbek Kastelidir. Kozluca Kasteli gibi mescit bölümü vardır ancak sonraki dönemlerde Kozluca Kastelinin Mescit bölümü kapatılmıştır.

Kasteller Gaziantep su mimarisinin eşsiz yapılarıdır. Anadolu Türk Mimarisinde sadece Gaziantep’te bulunan kastel yapıları evlerin su ihtiyacını karşılayabilmek için yapılmıştır. Su dağıtım sistemi livaslar aracılığıyla sağlanmıştır.

Ortak kullanım alanları ve ortak kullanım yapılarının varlığı uygarlığın en önemli işaretidir. Kastel yapıları bu yönü ile önemlidir. Kasteller, halkın ortak kullanımı için yapılmış, birleşik kaplar ilkesi ile çalışan, birbirine temiz su kanalları ile bağlı, halka açık ücretsiz yıkama ve yıkanma yapılarıdır.

Paylaşın

Gaziantep: Bakırcılar Çarşısı

Bakırcılar Çarşısı; Gaziantep’in Şahinbey İlçesi, Boyacı Mahallesi, Eskici Çarşısı Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Bir çok el sanatı esnafının üretim yaptığı bir çarşılar kompleksinden oluşan Gaziantep Bakırcılar Çarşısı; ahşap kaplamalı dükkanları, taş döşenmiş sokakları ile geçmiş dönemlerden kesitler sunmaktadır.

Bakırcılar Çarsı’sında yer alan dükkanların yapım tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte 19. yüzyılda yapıldığı şünülmektedir.

Tek katlı dükkanlardan oluşan çarşı,hanlar bölgesi içinde yer almaktadır. Kemerli girişlerle sokağa açılan dükkanlar düzgün kesilmiş sert kalker (keymıh) taştan yapılmıştır.

Çarşıya adını veren bakırcılık sanatı varlığını günümüzde de yoğun şekilde devam ettirmektedir. Çekiç seslerinin yankılandığı tarihi çarşıda birbiri ardına sıralanmış dükkanlar birbirinden güzel bakır ve sedef eşyaları ile bezelidir.

Paylaşın

Gaziantep: Kemikli (Mecidiye) Bedesten

Kemikli (Mecidiye) Bedesten; Gaziantep’in Şahinbey İlçesi, Şehitler Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Kitabesi bulunmayan bedestenin Hacı Müftü Osman Efendi tarafından, 1860-1862 yıllarında yaptırıldığı tahmin edilmektedir. Her biri 15×60 metre ebadında olan iki bölümlü, dikdörtgen planlı ve kesme taştan yapılmış bir yapıdır.

Temel kazıları sırasında kemik bulunduğu için halk arasında Kemikli Bedesten olarak adlandırılmıştır. Bedestenin bir kısmının Mecidiye, diğer kısmının ise Aziziye olarak adlandırılması, eserin yapımına Abdülmecid zamanında başlandığı ve Abdülaziz zamanında bitirildiğini akla getirmektedir.

Kapalı çarşı plan tipinde düzenlenen her bedestende iki taraflı 40 dükkan yer almaktadır. Dükkanlar arasındaki geçiş bölümü beşik tonozla örtülmekte ve tonoz üzerinde belli aralıklarla aydınlatma pencereleri bulunmaktadır.

Paylaşın

Gaziantep: Zincirli Bedesten

Zincirli Bedesten; Gaziantep’in Şahinbey İlçesi, Şekeroğlu Mahallesi, Alaüddevle Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

1781 yılında Darendeli Hüseyin Paşa tarafından yaptırılmıştır. Halk arasında Kara Basamak Bedesteni olarak da bilinmektedir.

Arşivlerde kaydı olan, fakat bugün yerinde olmayan güney kapısı kitabesinin yazarı Kusuri’dir. Et ve sebze hali olarak kullanılmıştır.

Tek katlı ‘L’ şeklinde bir plana sahiptir. Doğu-batı ve kuzey-güney yönlerinde uzanan iki koldan oluşan yapıda toplam 73 dükkan bulunmaktadır.

Bu kollar iki tarafında dükkânların sıralandığı iç sokaklar şeklindedir. İç sokaklar çapraz tonozla, iki yanında sıralanan dükkânlar ise beşik tonozla örtülüdür.

Yapının üç girişi bulunmaktadır. Ayrıca dış cephelere bakan dükkânlar vardır. 2008 yılı içerisinde Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restorasyonu yapılmıştır.

Paylaşın

Gaziantep: Karaçomak Türbesi

Karaçomak Türbesi; Gaziantep’in Şahinbey İlçesine bağlı Karaçomak Köyü’nün 1 kilometre güneydoğusundaki tepe üzerindedir. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Türbede medfun olan Karaçomak’ın Halife Hz. Ömer zamanında islam dinini yaymak üzere bölgeye gelerek şehit düşen bir sahabe olduğu rivayet edilmektedir. Kesme taştan inşa edilen türbeye kuzeyden girilmektedir.

İbadet odası ve sanduka odası olarak iki kısımdan oluşmaktadır. İbadet mekanı kare planlıdır, üstünün kubbe ile örtülü olduğu duvar köşelerinin üst kısımda görülen mukarnaslardan anlaşılmaktadır.

Bu mekanın sağında ve solunda iki kemer mevcuttur. Soldaki kemer küçük taşlarla örülmüş, sağdaki ise üstü tonozlu örtülü sanduka odasına geçişi sağlamaktadır.

Sanduka odası ile ibadet odası yarım duvarla bölünmüş ve bir giriş bırakılmıştır. Sanduka doğu-batı yönüne yerleştirilmiştir. İbadet odasının güney duvarında yer alan mihrabın üst kısmında da mukarnaslar bulunmaktadır.

Paylaşın

Gaziantep: Şeyh Fethullah Türbesi

Şeyh Fethullah Türbesi; Gaziantep’in Şahinbey İlçesi, Kepenek Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Şeyh Fethullah Külliyesi içerisindedir. Şeyh Fethullah Külliyesi; cami, tekke, medrese, hamam ve kastelden müteşekkildir.

Şeyh Fethullah’ın türbesi caminin güney yanındaki hazirede, mihrap kısmının bulunduğu çıkıntının doğu, diğer bölümün güney duvarlarının birleştiği köşede olup üstü açık bir mezardır.

Türbenin bulunduğu hazireye Şıh Ocağı denir. Külliye 1563 yılında yapılmıştır. Külliye’nin bahçesinde Antep Savunmasında şehit düşen Karayılan ve bir çok şehidin mezarı bulunmaktadır.

Şeyh Fethullah Gaziantep Evliyaları içinde halkın vicdanına en çok hükmeden ve kerametleri en yaygın şekilde anlatılan büyüklerden birisidir. Kendi adına yaptırdığı cami ve külliye Gaziantep’in mukaddes köşelerindendir.

Şeyh Fethullah I. Halife Hz. Ebubekir’in soyundandır . Şeyh Fethullah’ın himmeti ve Allah’ın yardımıyla cami ve hamamda her türlü derdin devası bulunduğuna inanılır.

Paylaşın