Niğde: Şeref Ali Türbesi

Şeref Ali Türbesi; Niğde’nin Merkez İlçesi, Yukarı Kayabaşı Mahallesi. Şerif Ali Sokağı üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

İnşa kitabesine göre, 1865-66 M. yılında yapılmıştır. Yaptıran Hacı Said Paşa’dır. Orijinal durumunu koruyan Türbe, 1976 yılında restore edilmiş, cephe duvarlarında aşınan taşlar yenilenmiştir. Yapı tek katlı, dikdörtgen planlıdır. Dıştan, 5.90x 9.20 boyutlarında, kuzey-güney doğrultudadır.

Yapı inşasında; sarımtırak renkte ince yönü trakit taşı kullanılmış ve itinalı işçilik görülür. Yapı oldukça sade inşa edilmiştir. 1335 yılında yapılan Sungur bey türbesi ile Kesikbaş, Ağa Yusuf, Arap dede, Şah Süleyman türbeleri de Niğde ili merkezinde bulunmaktadır.

Paylaşın

Niğde: Sarı Saltuk Hazretleri

Sarı Saltuk Hazretleri; Niğde’nin Bor İlçesi, Cumhuriyet Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Ahmed Kuddusi Hz. Türbesinin karsısında, küçük bir avlu içinde doğu-batı doğrultusunda  dikdörtgen planlı, Küçük kubbeli yapı Sarı Saltuk Türbesidir Sarı Saltuk, Buharalı olup asıl adı Mehmed Buhari olup, Yesevi Tarikatı kurucusu Ahmed  Yesevi’nin müritlerindendir.

Tahminen H.560–680 yılları arasında yaşamıştır. Ahmed Yesevi Türkistan’da olduğu gibi Anadolu’da ve hatta daha uzak diyarlarda İslamiyet’i ve tarikatının yayılması için önce halifesi Hacı Bektaş-ı Veli’yi Anadolu’ya gönderir. Ardında Hacı Bektaş-ı Veli’ye yardım maksadı ile Sarı Saltuk’u Diyar-ı Rum’a gitmesi için gönderir.

Kaynaklarda anlatılan menkıbeye göre; Sarı Saltuk yanında 700 kişilik kuvvetle daha önceden Ahmet Yesevi tarafından Anadolu’ya gönderilen Hacı Bektaş-ı Veli’ye yardıma gönderilir. Ahmed Yesevi tahta kılıcını Sarı Saltuk’un beline kuşattıktan sonra O’na “Saltuk Muhammed’im: Bektaş’ım seni Rum’a göndersin Leh diyarında delalet-âyin olan Sarı Saltuk suretine girip, ol mel’unu bu tahta kılıçla katleyle.

Makedonya, Dobruca’da, yedi krallık yerde nam ve şan sahibi ol” der. Şeyhinin dediği gibi Hacı Bektaş-ı Veli Onu Dobruca’ya gönderir. Gerçekten de Türklerin ilk Rum (Avrupa) Kıtası’na geçişinde Sarı Saltuk bulunmuş ve Dobruca’nın fethedilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Sarı Saltuk’un nerede öldüğü ve kabrinin nerede olduğu kesin olarak bilinmemektedir.

Yine kaynaklarda anlatılan menkıbeye göre; Sarı Saltuk Dobruca’da vefat etmiş ve vasiyeti üzerine yedi tabut hazırlanarak müritlerince çeşitli diyarlara götürülerek türbeler yapılmıştır. Bugün Bor’da bulunan Sarı Saltuk Türbesi, Sarı Saltuk’un vasiyeti ile gönderilen yedi tabuttan birine ait olup olmadığı bilinmemektedir. Ancak genel kanı türbenin Sarı Saltuk’un kabri değil makamı olduğudur.

Sarı Saltuk’un hayatında Bor’un yerini inceleyecek olursak; 1231 yılında Baba İlyas Horasanî isyanı çıkmış ve isyan devlet tarafından bastırılmıştır. Bu sırada Sarı Saltuk’un Bor mağaralarına sığındığı anlatılır.

Yine Hacı Bektaş-ı Veli, bugünkü Nevşehir’in Hacı Bektaş ilçesinde yasaşken, Sarı Saltuk’ta bu civarda bulunmuş ve bir dönem Bor’da ikamet etmiş olma ihtimali yüksektir. Ayrıca Bor’da yasamış ve burada türbesi olan Ahmed Kuddusi’nin Sarı Saltuk’tan bahseden şiiri Bor’daki türbenin önemini göstermektedir.

Paylaşın

Niğde: Gündoğdu Türbesi

Gündoğdu Türbesi; Niğde’nin Merkez İlçesi, Yenice Mahallesi. Türbe Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Hüdavent Hatun Türbesi güney yönündedir. Türbenin inşa kitabesi yoktur. Fakat Safer Haziran 1344 M. tarihinde vefat eden Gündoğdu oğlu Ahi Bevvap adına yazılan mezar kitabesi sonradan taç kapıya yerleştirilmiştir. Buna istinaden türbe 1344 yılı civarı yapıldığı kabul görülmektedir. Yapan ve yaptıran bilinmemektedir.

Bazı onarımlarla günümüze gelen türbe, orijinal özelliğini korumaktadır. Yapı tek katlı ve kare planlı türbeler sınıfına girer. Yapının inşasında sarımtırak renkte ince yönü trakit taşı giriş açıklığı sövelerinde mermer, basık kemerlerinde kırmızı ve sarımtırak renklerde kesme taş, pencerelerin söve ve lentolarında beyaz mermer kullanılmıştır.

Türbe inşasında oldukça temiz bir işçilik görülmektedir. Kare planlı türbe dıştan;6.50×6.50 m. ölçülerindedir. Yapının alt kısmı kare planlı, cephe duvarları zeminden 2.20 m. yükseklikten itibaren birbirine bitişik 2 üçgen oluşturacak şekilde pahlanarak üst kısımda 0nikigen planlı ensiz bir kasnak meydana getirir. Bu durum türbede dıştan piramidal külahla, içtende tromplu kubbeyle kapatılmasına sebeptir.

Yapının doğu cephesinde taç kapı, kuzey ve batı cephelerinde ise birer pencere açılmıştır. Taç kapıya çift kollu ikişer basamaklı taş merdivenle çıkılır. Türbe sade inşa edilmekle birlikte, taç kapı, mihrap ve pencerelerde bezemeler dikkati çeker. Taç kapı; genişlikleri farklı iki bordür ve dört silmeyle üç yönden kuşatılmıştır. Motifler alçak kabartma tekniğindedir. Taç kapı kavsarasızdır. İçteki iki bordür, üstten kemer şeklinde kuşatılarak tahfif kemerini oluşturmuştur. İçte mihrap oldukça sade tutulmuştur.

Paylaşın

Niğde: Hudavent Hatun Turbesi

Hudavent Hatun Turbesi; Niğde’nin Merkez İlçesi, Yenice Mahallesi, Arapdede Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Taç kapısı üzerindeki inşa kitabesine göre, 1312–13 M. yılında yapılmıştır. Anadolu Selçuklu Hükümdarı IV. Rukneddin Kılıç Aslan’ın kızı Hüdavend Hatun yaptırmıştır. Günümüze bazı onarımlar görerek gelen türbe, orijinal özelliğini korumaktadır.

Yapı, tek katlı ve sekizgen planlı türbeler grubuna girer. Yapı inşasında sarımtırak renkte ince yönü trakit taşı; kapı ve pencerelerin söve, kemer ve lentolar ile kasnaktaki kuşak ve kitabelerde beyaz mermer kullanılmıştır. Kasnaktaki sivri kemerli alınlıklardaki bezemelerle, pencerelerdeki figürlü süslemelerde ve pencere şebekelerinde daha ince dokulu ve sert olan kırmızımtırak renkte taş; iç mekânın kubbe kasnağında sağır sivri kemerlerde siyah kesme taş kullanılarak oldukça zengin malzemeye yer verilmiştir.

Yapını inşasında oldukça temiz ve itinalı bir işçilik görülür.Türbe, sekiz kenarlı bir kaide üzerinde sekizgen gövde olarak yükselmekte ve üstte Onatlı kenarlı kasnağa dönüşerek içten kubbeye, dıştan da sekiz kenarlı piramidal külahla kapatılmıştır. Türbe yapı bakımından olduğu kadar, bitkisel, geometrik ve özellikle figürlü plastik bezemeleri bakımından özeldir.

Paylaşın

Niğde: Şah Mescidi

Şah Mescidi; Niğde’nin Merkez İlçesi, Şahin Ali Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Mescidin inşa kitabesi yoktur. Ancak yapı plan, inşa, teknik, malzeme ve mihrabı bakımından yakınındaki Hanım Cami’ne (1452) benzemektedir. Mescidin Karamanoğulları zamanında XV. yy. ortalarına tarihlenmektedir.

Bazı onarımlarla günümüze gelen cami, orijinal özelliğini yitirmiştir. Dıştan 8.70×12.70 m ölçülerinde olan enine dikdörtgen planlı, düz ahşap tavanlı camiler grubundadır. Ahşap tavan sonradan yıkılarak yerine düz beton atılmıştır. Yapıda son cemaat yerine ve minareye yer verilmemiştir.

Paylaşın

Niğde: Cullaz Mescidi

Cullaz Mescidi; Niğde’nin Merkez İlçesi, Sungurbey Mahallesi, Üçler Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

H. Ömer Seyyid tarafından: 1762 tarihinde yaptırılan mescit, enine dikdörtgen planlı mescit içinde ve dışında yapılan tamiratlarla orijinalliğini tamamen yitirmiş olup, dış görünüş itibariyle de yeniden yapılmış görünümündedir.

Kapısı üzerinde yer alan kitabeden M 1762 yılında yapıldığı anlaşılmaktadır. Moloz taş kullanılarak inşa edilen mescit içeride iki sütunun taşıdığı üç kemerle iki sahına ayrılmıştır.

Kuzeybatı kısmında bulunan balkon ve kuzeyde bulunan giriş sonradan ilave edilmiş, esas girişte kapatılmıştır. Minaresi bulunmayan mescidin üzeri kiremit çatı ile örtülmüştür. İç kısmında sütun ve kemerlerden başka hiçbir özelliği yoktur.

Paylaşın

Niğde: Sır Ali Mescidi

Sır Ali Mescidi; Niğde’nin Merkez İlçesi, Sır Ali Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Caminin inşa kitabesi yoktur. Ancak caminin güneybatı köşesinde yine aynı isimle anılan bir çeşme vardır. Bu yapı üzerindeki kitabeye göre, 1712 M. Tarihinde yenilenerek daha önce var olan çeşmenin yerine yapıldığı, bu durumda caminin de 1712 yılı civarında yapıldığıdır.

Günümüze bazı onarımlarla gelen camii, orijinal özelliğini kısmen korumakta ve işlevini devam ettirmektedir. Yapı dıştan 9.30×12.60 m. boyutlarında enine dikdörtgen planlı, düz ahşap tavanlı camiler gurubuna girer. Yapının son cemaat yeri yoktur.

Batı yönüne yakın zamanda briketten iki şerefeli minare yapılmıştır. Yapının duvarlarında kaba yonu taş, mihrap, sütun ve kemerlerde ince yonu taş, örtü sisteminde ahşap malzeme kullanılmıştır. Sade inşa edilen yapı da önemli bir bezeme yoktur.

Paylaşın

Niğde: Kıble Mescidi

Kıble Mescidi; Niğde’nin Merkez İlçesi, Eskisaray Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

İnşa kitabesi yoktur. Fakat yapının ismine göre 1584 tarihli Niğde Sancağı ’na ait Tapu Tahrir Defteri’nde “Kıble Mescidi “olarak rastlamaktayız. Buna göre mescit 1522–1584 yılları arasında inşa edilmiş olmalıdır.

Günümüze bazı onarım ve ilavelerle gelen mescit, asli konumunu korumaktadır. Yapının orijinalinde son cemaat yeri ve minaresi yoktur. Yapı dıştan 9.45×9.50 m boyutlarında ve tek kubbeli camiler sınıfındadır. Yapı oldukça sade inşa edilmiştir.

Paylaşın

Niğde: Darü’z Zikr Mescidi

Darü’z Zikr Mescidi; Niğde’nin Merkez İlçesi, Bal Hasan Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Yapının inşa kitabesi yoktur. Ancak plan ve mihrap elemanlarının özellikleri, Niğde ve Bor’daki Karamanoğulları Dönemi cami ve mescitleriyle büyük benzerlik göstermektedir. Ayrıca yapının ismi M 1476 tarihli Tapu Tahrir Defteri’nde geçmektedir.

Bundan dolayı XV. yy. başlarında inşa edildiği görüşü hâkimdir. Bazı onarımlarla günümüze gelen cami, orijinal özelliğini ve fonksiyonunu korumaktadır. Harimin kuzey tarafına son cemaat niteliğinde basit bir mekân eklenmiş, avlu kısmına da 1–2 oda ile helâ ve abdest muslukları yapılmıştır.

Dıştan 9.50×10.30 m ölçülerinde olan yapı, düz ahşap tavanlı camiler grubundadır. Son cemaat yeri ve minaresi yoktur. Üstten eğimli sac çatı ile örtülüdür. Duvarlarında kaba yonu taş, cümle kapısı – sütun, kemer ve mihrapta ince tonu taş, örtü sisteminde ahşap malzeme kullanılmıştır.

Harime, kuzey cepheden sonradan eklenen basit hacimden girilir. İç mekân 7.80×8.50 m ölçülerindedir. Doğu- Batı doğrultusunda yerleştirilen üçer gözlü, iki sıra sivri kemerle mihraba paralel üç sahna ayrılmıştır. Mihrap mukarnas kavsaralıdır. Oldukça sade inşa edilmiştir.

Paylaşın

Niğde: Tepebağları Camii Minaresi

Camii Minaresi; Niğde’nin Merkez İlçesi, Tepebağları Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Düzgün yonu kesme taştan inşa edilmiş, dikdörtgen planlı çardak minare üç bölümden oluşur. Gövde sütunlu minare ve merdivenler ardışık olarak açıklı koyulu kahverengi köfek taştan yapılan gövdenin geniş cephelerinden birine bazalt lentolu basık yuvarlak kemerli kapısı yerleştirilmiştir.

Kapı üzerinde kitabesi vardır. Kısa kenarlardan birine moloz taştan yapılmış rampa üzerine yerleştirilmiş kesme taş basamaklardan oluşan merdiven yer alır. Bu merdivenlerden köşk minaresinin bulunduğu mekana çıkılır.

Dört sütun üzerine yükselen piramidal külahlı minaresi vardır. Sütun gövdeleri bazalttan yapılmış, kaide ve mukarnaslı başlıklar köfek taştandır. Yuvarlak kemerlerde iki renkli taş sırası uygulanmıştır. Piramidal taş külahın tepesinde alem mevcuttur.

Paylaşın