Pir Hattap Türbesi; Mardin’in Mazıdağı İlçesi, Ömürlü Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Burada yatan Pir Hattap bu köyden olmayıp sadece dini hizmetleri anlatmak köye gelip orada vefat ettiği söylenilir. Aslen Bağdatın Tikrit kasabasından olduğu rivayet edilir.
Burada vefat eden pir Hattap buraya defnedilmiştir. Perşembe ve Cuma geceleri yöre halkı tarafında türbe ziyareti yapılıp dua ederler.
Sultan Şeyhmus Türbesi; Mardin’in Mazıdağı İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Türbeye genelde çocukları olmayan kadınlar gidip dua ederler. Bu türbeye gittiğinizde birçok kadın görebilirsiniz. İnanışa göre bu türbeye gelenler mutlaka çocuğu oluyor.
Bu yörede yaşayanlar çocuğu olduktan sonra Erkek olursa Şeymus, Kız olursa ismi Sultan konuluyor. Tabi bunlar rivayet ve söylentidir.
“Sultan Şeyhmus” Kimdir?
Şeyh Musa, yöre halkının kullandığı ismiyle “Sultan Şeyhmus” Mardin’in en büyük velilerindendir. İsmi Musa bin Mahin ez-Zuhi’dir. 1077 yılında Mardin’de doğmuş, 1164 yılında yine Mardin’de vefat etmiştir.
Dermetinan Kalesi; Mardin’in Mazıdağı İlçesi, Gümüşyuva Köyü sınırları içinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Kalenin de yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Kaynaklardan öğrenildiğine göre Anadolu’yu istila eden Timur Mezopotamya’yı ve Karadağ’a hâkim olmak, Mardin ile Diyarbakır’ın yolunu kesmek amacı ile bu kaleyi ele geçirmekte zorlanmıştır.
Dermetinan Kalesi 150 m. yüksekliğinde bir tepe üzerindeki düzlükte kurulmuştur. Yöresel kesme taş ve moloz taştan yapılmış olan kalenin 8 burcu ve gözetleme kuleleri bulunmaktadır. Kalenin giriş kapısı kuzey yönündedir.
İçerisinde su sarnıçları ve yapı temel kalıntıları bulunmaktadır. Burada yapılan yüzey araştırmalarında Bizans dönemine ait mezarlar ve küçük buluntular ele geçirilmiştir. Ayrıca duvarlarında kabartmalar bulunmaktadır.
