Mardin: Rahabdium (Hafemtay) Kalesi

Rahabdium (Hafemtay) Kalesi; Mardin’in Nusaybin İlçesinin 20 km. kuzeydoğusunda, Suriye sınırına yakın bir tepe üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Kale, MS.II.yüzyılda Romalılar tarafından yaptırılmıştır. Doğusundaki Nusaybin-Midyat kervan yolunu kontrol altında tutmak amacıyla yapılmıştır. Ayrıca Suriye’den gelecek Arap akınlarına karşı karakol görevini de üstlenmiştir. Tarihi kaynaklardan öğrenildiğine göre Araplar ile Romalılar arasında sürekli savaşlar bu kale için yapılmıştır.

Kale yöresel kesme taş ve moloz taştan yapılmış olup, güneyden kuzeye kadar uzanan sur duvarları 14 burç ve 2 gözetleme kulesi ile desteklenmiştir. Uzunluğu 1.500 m.yi bulan surların yüksekliği 10 m., burç ile gözetleme kulelerinin yüksekliği de 20 m. yi bulmaktadır. Kalenin güney yönünden tek bir girişi vardır. Kale içerisinde su sarnıçları, erzak depoları, mahzenleri ve ne oldukları anlaşılamayan yapı temel kalıntıları bulunmaktadır.

Paylaşın

Mardin: Haytam Kalesi

Haytam Kalesi; Mardin’in Nusaybin İlçesi Günyurdu ve Dibek köyleri arası yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

eniz seviyesinden 1.254 m. yükseklikteki İzlo Dağı’nın doğusunda bulunan bu kale, MS.351 yılında Büyük Constantinius’un oğlu Custas tarafından yaptırılmıştır.

Kalenin yakınında Deyrul Umur Manastırı bulunmaktadır. Kale Akkoyunlular ile Bizanslılar arasında birkaç kez el değiştirmiş, 1462’de de Uzun Hasan tarafından ele geçirilmiştir.

Yöresel kesme taş ve moloz taştan yapılan kale günümüze harap bir durumda gelebilmiştir. Planı ve duvar işçiliği günümüze gelen kalıntılarından tam olarak anlaşılamamaktadır.

Paylaşın

Mardin: Yeni Kale (Saçlı Ali)

Yeni Kale (Saçlı Ali); Mardin’in Nusyabin İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Midyat-Nusaybin kervan yolu üzerindeki boğazın dar geçidinde, dağın bittiği yerde, derin vadide, tek parça bir kayalık düzlükte kurulan bu kaleyi Bizans İmparatoru II.Constantinius’un emri ile Dimitrios yaptırmıştır.

Kaleye halk arasında yakıştırılan Saçlı Ali isminin nereden kaynaklandığı bilinmemektedir. Kale Midyat-Nusaybin kervan yolunu kontrol amacıyla kayalık bir alanda yapılmıştır.

Kale oldukça geniş bir alana yayılmış olup, çevresi 1.000 m.yi bulmaktadır. Oturma odaları, su sarnıçları, kuleleri ve burçları vardır.

Paylaşın

Mardin: Sirvan Kalesi

Sirvan Kalesi;  Mardin’in Nusaybin İlçesi, Turgutlu ile Değirmencik Köyleri arasında yer almaktadır.

Kaleye, şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Kale, V. yüzyılda Sasaniler tarafından Bizanslılara karşı korunmak amacı ile yapılmıştır.

Kale kesme taş ve moloz taştan yapılmıştır. Günümüzde harap bir durumda olduğundan ve kalede yeterince bir araştırma yapılmadığından planı ve yapı şekli hakkında bilgiler yetersizdir.

Paylaşın

Mardin Kalesi ‘Kartal Yuvası’

Mardin Kalesi; Mardin’in Artuklu İlçesi, Şar Mahallesi Çağatay Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

10. yüzyılda Hamdaniler tarafından inşa edilen kale, 1 km. uzunluğunda, 30-150 m. genişliğindedir. Çeşitli zamanlarda Mardin’e uğrayan gezginlerin verdikleri bilgilerden kalede çok sayıda yapı olduğu anlaşılmaktadır. Mardin’e hâkim bir manzaraya sahip kalenin bir başka özelliği de, doğal kaya üzerine çok az eklentilerle müstahkem bir hale getirilmiş olmasıdır. Mardin Kalesinin diğer bir ismi “Kartal Yuvası”dır.

Şehrin büyük alanının dayanmış olduğu zinin üst tarafına kurulmuş müstahkem bir yerdir.. Subari, Sümer, Babil, Mitaniler, Asur, Pers, Roma, Bizans, Emevi, Abbasi, Hamdaniler, Selçuklular, Artuklu, Karakoyunlu, Akkoyunlu, Safaviler, Osmanlılar dönemlerini yaşamış çok önemli bir kaledir. MS 330 yılında ateşe ibadet eden ve güneşe tapan Şad Buhari isminde bir kral gelip Mardin kalesinde kalır.

Hastalanmış olan kral, kalede yaşadığında iyileşince, kendisine bir kasır yaptırıp, 12 yıl burada hayatını devam ettirir. Sonra kendi memleketi Pers ve Babil’den birçok asker ve sivil getirip, onlar için Mardin’e yerleşim yeri yaptırır. Halkın etkisi sayesinde MS.442 yılına kadar ilerlemeler görülür. MS 442’de veba hastalığının yaygın hale gelmesi kaledekilerin hayatını kaybetmelerine neden olmuştur. MS 542’e kadar Mardin Kalesi kullanılmadı.

Paylaşın

Mardin: Dermetinan Kalesi

Dermetinan Kalesi; Mardin’in Mazıdağı İlçesi, Gümüşyuva Köyü sınırları içinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Kalenin de yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Kaynaklardan öğrenildiğine göre Anadolu’yu istila eden Timur Mezopotamya’yı ve Karadağ’a hâkim olmak, Mardin ile Diyarbakır’ın yolunu kesmek amacı ile bu kaleyi ele geçirmekte zorlanmıştır.

Dermetinan Kalesi 150 m. yüksekliğinde bir tepe üzerindeki düzlükte kurulmuştur. Yöresel kesme taş ve moloz taştan yapılmış olan kalenin 8 burcu ve gözetleme kuleleri bulunmaktadır. Kalenin giriş kapısı kuzey yönündedir.

İçerisinde su sarnıçları ve yapı temel kalıntıları bulunmaktadır. Burada yapılan yüzey araştırmalarında Bizans dönemine ait mezarlar ve küçük buluntular ele geçirilmiştir. Ayrıca duvarlarında kabartmalar bulunmaktadır.

Paylaşın

Mardin: Kayseriyye Bedesteni

Kayseriyye Bedesteni; Mardin’in Artuklu İlçesi, Teker Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Halk arasında Kaysariya ya da Bedesten şeklinde tanınır. Ulu Caminin kuzeyinde çarşılar içindedir. Artuklu Dönemine ait olan bu yapı sürekli onarım görmüştür. Bedesten iki ana bölümden oluşur. Güneye bakan kısmında bir sıra dükkan bulunmakta; iç kısımda yine dışarıdaki dükkanlara benzeyen mekanlar yapıyı çepeçevre sarmaktadır.

İç dükkanların bıraktığı orta mekan, iki sıra ayakla üçe bölünmüştür ve üzeri çapraz tonazlarla örtülüdür. Orta mekana güneyden iki, doğu ve batıdan birer kapıyla girilmektedir. Değişik yazıtlarda Ulu Cami Vakfına ve Kasım Padişah Medresesi Vakfına ait olduğuna dair bilgilere rastlanmaktadır.

Paylaşın

Mardin: Melik Mahmut Camii

Melik Mahmut Camii; Mardin’in Artuklu İlçesi, Savurkapı Mahallesi 1. Cadde üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Caminin ana mekanı enine gelişme gösteren, ortada kubbeli, iki yanında beşik tonozlarla örtülü mekanları bulunan bir kısımdan meydana gelir. Ana mekanın batısında kare biçimli bir türbe mevcuttur. Ancak bu mekanda bugün hiçbir mezar izi yoktur.

Doğuda portale bitiştirilmiş iki oada, kuzeyde ise küçük selsebilli bir eyvanın iki yanında, iki oda daha vardır. Minaresi kuzeydoğu köşede olup basit silindirik bir yapıdadır. Portaldeki kitabeden de anlaşıldığı kadarı ile bu yapı 14. yüzyıla ait olmalıdır.

Paylaşın

Mardin: Dunaysır Köprüsü

Dunaysır Köprüsü; Mardin’in Kızıltepe İlçesi, Koçhisar Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Zergan Çayı üzerindeki köprüye, şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Köprünün üzerinde kitabesi yoktur. Köprünün yaklaşık 100 m. güneyindeki Kızıltepe Ulu Camii’nin üzerinde 601/1204 tarihli kitabe vardır. Hem caminin tarihi hem de Kızıltepe’nin XIII. yüzyılda önemli bir merkez olduğu göz önüne alındığında ve yapının konumu, malzemesi, inşa tekniği bakımından Artukoğulları dönemi köprüleri ile benzerliğinden hareketle, köprünün XIII. yüzyılın başlarında Artukoğulları tarafından yapıldığı kabul edilebilir.

Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 07.03.1996 tarih ve 1773 sayılı kararıyla tescillenen ve çeşitli dönemlerde geçirdiği onarımlarla günümüze ulaşan yapı sağlamdır ve kullanılmaktadır. Kuzey-güney istikametinde uzanmakta olan köprü, beş gözlü sivri kemerli, yolu eğimli olan köprüler grubuna girmektedir. Yapının döşeme uzunluğu 51.00 m., genişliği 5.40 m. ve yüksekliği yaklaşık olarak 5.00 m.’dir.

Beş gözlü köprünün ortasındaki gözü daha yüksek ve büyük yapılmış, yanlardaki ikişer göz ise daha küçük tutulmuştur. Ayaklarda taşıyıcı olarak sivri kemer kullanılmıştır Köprü ayaklarının memba yönünde, üst kısımları yarım piramidal külahla sonlanan, üçgen tabanlı dört adet sel yaran mevcuttur. Yapının üzerinde herhangi bir süsleme bulunmamaktadır. Eser, sarı renkli düzgün kesme taş malzemeden inşa edilmiş olup, köprü yolu ile sel yaranların yarım piramidal külahları günümüzde betonla kaplanmıştır.

Paylaşın

Mardin: Gazipaşa İlkokulu

Gazipaşa İlkokulu; Mardin’in Artuklu İlçesi, Şar Mahallesi, 1. Cadde, Kışla Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Gazipaşa İlköğretim Okulu olarak kullanılan binanın yapımına 1892 yılında Lole adında mimarbaşı tarafından başlanmış ve II. Meşrutiyet döneminde 1907 tarihinde Süryani Kadim Cemaatinden Cebbur adında zengin bir kişi tarafından ev olarak hizmete açılmıştır. Bina uzun yıllar ev amaçlı kullanıldı.

Bina 4 kattan ibarettir. 1. Kat  : Mahzen ve tavla amacı ile yapılmıştır. Şu an ev olarak kullanılmaktadır. 2. Kat  : Sokaktan büyük bir kapı ile geniş salona girilir. Bu katta 8 oda bulunmaktadır. 3. Kat  : Bu katta 3 oda bulunmaktadır. 4. Kat  : Bu katta 10 oda bulunmaktadır. Odaların içi mükemmel bir şekilde oyma taşlarla süslenmiş ve her odanın süslemeciliği, diğer odalardan farklıdır.

Salon girişleri ve salonların içi adeta bir müzeyi andırmaktadır. Bina Cumhuriyetin ilk yıllarında eski Mardin Milletvekili Abdurrezzak ŞATANA’ya 12.500 TL karşılığında satılmış; aynı bina bir süre sonra Özel İdare Müdürlüğü’ne 17.500 TL karşılığında satılmıştır. 1934 yılından günümüze kadar eğitim-öğretim amaçlı olarak kullanılan ve halen Mardin Merkez Gazipaşa İlköğretim Okulu olarak anılan binada 10 derslik bulunmaktadır.

Paylaşın