Rusya’ya ait uzay aracı Luna-25 Ay yüzeyine iniş için yörüngeye girdiği sırada kontrolden çıktı ve çakıldı. 800 kilogram ağırlığındaki Luna-25 ile Ay’ın güney kutbuna inilerek tarihte bir ilkin gerçekleştirilmesi hedefleniyordu.
Haber Merkezi / Rusya Federal Uzay Ajansı Roscosmos Başkanı Yuri Borisov Ay’a inme girişiminin “riskli” olacağını söylemiş ve Haziran ayında Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yüz yüze yaptığı görüşmede başarılı olma olasılığının “yüzde 70 civarında” olduğunu belirtmişti.
Ay’ın güney kutbuna yumuşak iniş yapma amacıyla gönderilen Luna – 25, başarabilseydi Ay’ın güney kutbuna inen ilk uzay aracı olacaktı. Uzay aracında astronot bulunmuyordu.
Luna-25’in akıbeti ile ilgili daha önce “anormal bir durum” olduğunu açıklamış ancak daha fazla ayrıntıya yer verilmemişti. Roscosmos son açıklamasında “19 ve 20 Ağustos tarihlerinde aracın yerini tespit etmek ve temas kurmak için yapılan girişimler başarısız oldu” dedi.
Uzay ajansı kazanın nedenlerine ilişkin bir soruşturma başlatılacağını belirtirken, hangi teknik sorunların meydana gelmiş olabileceğine ilişkin herhangi bir bilgi vermedi.
Uzmanlara göre “prestij misyonundaki” başarısızlık, Moskova’nın bir anlamda 1957’de Dünya yörüngesine ilk uyduyu fırlattığı (Sputnik 1) ve Sovyet kozmonot Yuri Gagarin’in 1961’de uzaya çıkan ilk insan olduğu Soğuk Savaş rekabetinin şaşalı günlerinden bu yana Rusya’nın uzay gücündeki düşüşün altını çiziyor.
Luna-25’te uzay ışınlarının ve elektromanyetik emisyonların incelenmesi için yaklaşık 31 kilogram ağırlığında çeşitli bilimsel ekipmanlar yer alırken, toprağı kazabilen ve örnekler alabilen cihazlar da bulunuyordu.
Rusya’nın 47 yıl sonra başlattığı ilk Ay misyonunda, 5 günlük yolculuğun ardından 16 Ağustos’ta Ay yörüngesine giren Luna-25 uzay aracının, 21 Ağustos’ta Ay’ın güney kutbuna inmesi planlanıyordu.
Luna-25 ile Moskova, Sovyet dönemindeki Luna programının mirasını sürdürmek ve Batı’nın izolasyon politikası karşısında bağımsız Ay araştırmalarına geri dönmeyi amaçlıyordu. 800 kilogram ağırlığındaki Luna-25 ile Ay’ın güney kutbuna inilerek tarihte bir ilkin gerçekleştirilmesi hedefleniyordu.
Rusya, Mars’ın uydularını keşfetmeye yönelik başarısızlıkla sonuçlanan 1989’daki girişiminden bu yana bir gök cismine iniş yapmayı denememişti.
Hindistan’da iniş planlıyor
Rusya’nın yanı sıra ABD, Çin ve Hindistan da Ay’da keşif ve madencilikle ilgili çalışmalarına son yıllarda hız vermiş durumda. ABD ve Çin, 2026’da Ay’a gezici ve sondaj araçlarını göndermeyi planlıyor.
Son olarak Hindistan Uzay Araştırmaları Merkezince 5 Ağustos’ta yapılan açıklamada, Ay’ın güney kutup bölgesinde inceleme yapması için 14 Temmuz’da uzaya gönderdiği Chandrayaan-3 keşif aracının yörüngeye başarılı şekilde yerleştiği bildirilmişti.
Hindistan, üçüncü Ay keşif misyonunu yürütecek Chandrayaan-3’ün başarılı olması halinde ABD, eski Sovyetler Birliği ve Çin’den sonra Ay’a yumuşak iniş gerçekleştiren 4’üncü ülke olacak.
Uzmanlar, Ay’ın güney kutbundaki suyun, gelecekteki Ay görevleri veya Mars’a giden roketler için yakıt çıkarmak amacıyla kullanabileceğini ve bundan dolayı çok sayıda ülkenin ilgisini çektiğini vurguluyor.
Rusya, Hindistan’dan birkaç gün önce tarihi inişi gerçekleştirmeyi amaçlıyordu. Gölgede kalan Ay’ın güney kutup bölgesinin kuzeye göre daha büyük olduğu kaydediliyor.
Yakın bir zaman önce iddialı bir uzay programı hedefi ortaya koyan Türkiye de 2028’de Ay’a yumuşak iniş yapma hedefini ortaya koymuştu.
Ay’ın bu bölgesinde değerli madenlerle birlikte donmuş halde su bulunabileceği düşünülüyor.
