Türkiye’nin en büyük şirketleri arasında yer alan bir çok şirket “kurumlar vergisi” ödemiyor. “Ödenmeyen vergiden” kasıt KDV, ÖTV, damga vergisi, gelir vergisi gibi ödemeler değil, kurumlar vergisi.
Kurumlar vergisi, sermaye şirketleri sahibi mükelleflerin bir takvim yılı içinde elde ettiği kurum kazancı üzerinden hesaplanan bir vergi türü. Oranı bugün şirketin türüne göre yüzde 25 ile 30 arasında.
Vergi adaletinin her geçen gün daha yüksek sesle konuşulduğu bu dönemde, vergi yükünün özellikle dolaylı vergiler yoluyla yurttaşlara yüklenmesi tartışma konusu.
Ancak bundan büyük bir tartışma konusu varsa o da Türkiye’nin en büyük şirketlerinin kurumlar vergisi ödememeleri olabilir.
Bir yanlış anlaşılmaya mahal vermemek adına ‘ödenmeyen vergiden’ kasıt KDV, ÖTV, damga vergisi, gelir vergisi gibi ödemeler değil, kurumlar vergisi. Bu vergi, sermaye şirketleri sahibi mükelleflerin bir takvim yılı içinde elde ettiği kurum kazancı üzerinden hesaplanan bir vergi türü. Oranı bugün şirketin türüne göre yüzde 25 ile 30 arasında.
Ve Türkiye’de kurumlar vergisi ödemeyen binlerce şirket var. İnşaattan, havayolu şirketlerine, telekomünikasyondan, enerji firmalarına, şans oyunları tekelinden gazete ve televizyon kanallarına kadar geniş bir skaladalar.
Kimlerden mi bahsediyoruz? Yapı Merkezi, Taşyapı, Limak, IC IÇTAŞ, TürkTelekom, Turkcell, Ülker, Getir, Zorlu Enerji, THY, Rönesans İnşaat, GDZ elektrik, EnerjiSA, Cargill, Anadolu Efes Biracılık, SİSAL, Hürriyet, CNN TÜRK ve daha niceleri…
Yapı Merkezi: 2021, 2022 ve 2023’te vergiye tabi kazanç beyanında bulunmadı. Dolayısıyla bu yıllarda hiç vergi vermedi. Şirket, ‘Dünyanın En Büyük 250 Uluslararası Müteahhidi’ listesinde 58. sırada. Aynı anda Türkiye, Macaristan, Bosna Hersek, Tanzanya, Etiyopya, Senegal ve Suudi Arabistan’da proje yapıyor.
Taşyapı: 2021, 2022 ve 2023’te hiç vergi vermedi. Yönetim Kurulu Başkanı Emrullah Turanlı. Kıbrıs, Sırbistan, Özbekistan, Almanya, Arnavutluk, Kazakistan, Bosna-Hersek ve Mali’de şubeleri var. Afrika’da madencilik ve tren yolu projeleri için yatırım anlaşmaları yaptı. Kıbrıs’ta Ercan Havalimanı işletiyor.
Devletten son beş yılda 28 milyar 333 milyon TL’lik ihale, 500 milyon TL’ye yakın vergi indirimi aldı. Ancak son üç senede vergiye tabi kazanç bildirmedi.
Limak: “Dünyanın En Büyük 250 Uluslararası Müteahhidi” listesinde 50. sırada. Buna son beş yılın üçünde vergi ödemedi. Sadece 2019 ve 2023’te vergi ödedi. Şirketin devletten aldığı ihalelerin bedeli 3.3 milyar TL’den fazla.
IC İÇTAŞ: New York’ta Türkevi, Akkuyu’daki nükleer santralin inşaatı, Tuzgölü’nde doğalgaz depolama tesisi, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Antalya Havalimanı gibi yüzlerce proje yapan bir firma. İktidara yakınlığıyla biliniyor. Son üç yılda vergiye tabi kazanç beyan etmedi.
Türk Telekom: Türk Telekom 2005’te özelleştirildi. Ancak 2018’de bankalar kredi borçlarının ödenmemesi nedeniyle hisselerine el koydu.
Özelleştirmeyi alan Hariri Ailesi de Türk Telekom’un kasasını boşaltarak Türkiye’den çıktı. Şu an Türk Telekom’un hisselerinin yüzde 60’ı Türkiye Varlık Fonu’na, yüzde 25’i Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı’na ait. Türk Telekom üç seneden beri vergiye tabi kazanç beyanında bulunmuyor.
Turkcell: Türkiye’nin en büyük operatör şirketi. Net karını 2023’te yüzde 82,5 artışla 12,6 milyar TL’ye taşıdı. Buna rağmen Turkcell vergiye tabi kazanç beyanında bulunmadı. Üç senedir kurumlar vergisi ödemiyor.
Ülker: Türkiye’nin en zengin insanlarından Murat Ülker’e ait. Dünyanın en büyük üçüncü bisküvi şirketi. Buna rağmen üç yıldır kurumlar vergisi ödemiyor.
Murat Ülker’in sahibi olduğu Yıldız Holding de son üç yıldır vergiye tabi kazanç bildirmedi. Ancak aynı sektördeki rakipleri ETİ sadece 2023’te 790 milyon TL, Kent ise 296 milyon TL’lik vergi tahakkuk etti.
YemekSepeti: Nevzat Aydın YemekSepeti’ni 2015’te Delivery Hero’ya 589 milyon dolara sattı. Getir ve Trendyol Yemek ile birlikte Türkiye’nin en büyüğü. Ancak o da üç yıldır kurumlar vergisi ödemiyor.
Getir: Nazım Salur’un 2015’te kurduğu şirket pandemide yurtdışına açıldı. En so 2022’de Almanyalı rakibi Gorillas’ı 1.2 Milyar dolara satın aldı. Ancak kısa sürede Avrupa’dan çekildi. Üç senedir vergi ödemiyor.
Zorlu Enerji: Zorlu’nun enerji alanında 10 şirketi var. Ancak en büyük şirketi üç senedir kurumlar vergisi ödemiyor.
Türk Hava Yolları: Türk Hava Yolları da üç senedir kurumlar vergisi ödemeyenler arasında.
Dünyanın en büyük 38. uluslararası müteahhitlik firması. Devletten aldığı ihalelerle tanınıyor. Toplamda 13 miyar TL’lik ihale aldı. Cumhurbaşkanlığı Sarayını inşa etti. Ancak üç yıldır matrah beyan etmedi, vergi vermedi.
GDZ Elektrik: 2013’te özelleştirmeyle İzmir ve Manisa’nın elektrik dağıtım işini aldı. 3,6 milyon tüketiciye hizmet veriyor. ancak üç senedir kurumlar vergisi için verdiği beyanda vergiye tabi kazancı yok.
EnerjiSA: EnerjiSA, 2023’te 4,5 milyar TL kar açıkladı. Ancak vergiye tabi kazanç bildiriminde bulunmadı.
Cargill: Dünyanın en büyük çokuluslu gıda şirketlerinden. 66 ülkede faaliyet gösteriyor. Genel merkezi, 2022’de 165 milyar dolar brüt gelir bildirdi. Türkiye’de birçok kez vergi teşviklerinden yararlandı. Ancak son üç senenin ikisinde kurumlar vergisi ödemedi.
Anadolu Efes: Türkiye’nin en büyük bira üreticisi. Üç senedir kurumlar vergisine tabi kazanç bildirmiyor.
Sisal Şans: Demirören Holding ve İtalya menşeili Sisal S.p.A t tarafından kuruldu. 2020’de Varlık Fonu’ndaki Milli Piyango’nun işletmesini 10 yıl süreyle aldı. 2021 ve 2022’de kurumlar vergisi vermedi.
Demirören Holding, 2020’de Ziraat Bankası’ndan kullandırılan krediyle Aydın Doğan’dan satın aldı. İnternet yayını Türkiye’nin en çok tıklanan gazetesi. Ayrıca Türkiye’de en çok girilen 11. internet sitesi. Aylık 90 milyondan fazla ziyaretçisi var.
Ancak buna Demirören Holding, son üç senedir kurumlar vergisine tabi kazanç yenaında bulunmadı. Demirören Holding ayrıca Ziraat Bankası’na olan kredi borcunu ödemiyor.
CNN TÜRK: CNN Türk’ün ticari adı Mes Televizyon ve Radyo Yayıncılık. Hürriyet gibi Demirören’e ait. Üç yıldır vergi ödemiyor.
Demirören Yatırım Holding: Demirören Holding de üç yıldır vergi vermiyor.
