Kamuda Tasarrufun Uygulandığı Tek Yer “Sosyal Yardımlar”

Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması olarak tanımlayabileceğimiz kamuda tasarrufun uygulandığı tek adresin “sosyal yardımlar” olduğu ortaya çıktı.

AK Parti iktidarının, özellikle seçim dönemleri öne çıkardığı, sosyal yardımlarda kesintiye gittiği belirlendi.

Tasarruf genelgesi kapsamında harcama alışkanlarını değiştirmesi beklenen hükümetin bütçede kara delikler olarak değerlendirilen harcamalarında önemli bir gerileme olmadı. Hükümetin bütçeden yaptığı ‘hane halkına transferler’ kalemi adeta tasarrufun uygulandığı tek adres oldu. AK Parti iktidarlarının özellikle seçim dönemlerinde büyük bölümünü yardım amaçlı kullandığı ödemelerin hız kestiği görüldü. Harcamalar içerisinde sosyal amaçlı transferler ise çok küçük bir yer kapladı.

Birgün’den Havva Gümüşkaya’nın haberine göre; 2023 Temmuz ayında 61,3 milyar TL kaynak aktarılan hane halkına ve işletmelere yapılan transferlere 2024 yılı Temmuz ayında 30,9 milyar TL ayrıldı. Kur Korumalı Mevduat Hesapları için Hazine’den son ödemenin yapıldığı 2023 Temmuz ayında 61,3 milyar TL’den KKM için aktarılan 34,5 milyar TL düşüldüğünde 26,9 milyar TL’lik hane halkına transfer yapıldı.

Geçen yıl Temmuz ayına göre KKM hariç hane halkına yapılan transferler sadece yüzde 14,5 oranında arttı. Ancak aynı dönemde tüketime yönelik mal ve malzeme alımı yüzde 122 artarak 10 milyar 908 milyon TL’den 24 milyar 228 milyon TL’ye fırladı. 2023 Ocak-Temmuz dönemine göre tüketime yönelik mal ve malzeme alımı ise 95 milyar 791,5 milyon TL’den 138 milyar 335,7 milyon TL’ye çıktı. Aynı dönemde KKM hariç hane halkı ve işletmelere yapılan transferler 195 milyar 131,1 milyon TL’den 254 milyar 731,7 milyon TL’ye yükseldi.

Tüketime yönelik mal ve malzeme alımları için harcanan bütçe kaynağı geçen yılın Ocak-Temmuz dönemine göre yüzde 44,4 artarken KKM hariç hane halkı ve işletmelere transferlerdeki artış bunun gerisinde kaldı. Söz konusu dönemde hane halkı ve işletmelere yapılan transferlerdeki artış oranı yüzde 30,5’te kaldı.

Kamuda tasarruf tartışmalarının yapıldığı ve harcamalarda kesintiye gidileceği belirtilen tüketime yönelik mal ve malzeme alımlarına bir ayda 24,2 milyar TL harcayan hükümet, aralarında engelli aylığı, doğum yardımı, çocuklu ailelere yardım gibi harcamaların yer aldığı “Sosyal amaçlı transfer” kalemine 10,7 milyar TL kaynak aktardı. Ocak-Temmuz döneminde toplamda 138 milyar 335,7 milyon TL tutarında kırtasiye, giyim, yiyecek, enerji gibi tüketime yönelik malzeme alımına harcanırken bu tutarın yaklaşık yüzde 52’si kadar kaynak sosyal amaçlı transfere ayrıldı.

Paylaşın

Kamuda Tasarruf Yine Sözde Kaldı

Mehmet Şimşek’in ekonomiden sorumlu bakan olarak atanmasından sonra, sık sık duyduğumuz “kamuda tasarruf” söylemleri yine sözde kaldı. Bütçenin tümü üzerindeki harcamalarda geçen yıla göre yüzde 93.7 oranında artış yaşandı.

Örneğin: Diyanet İşleri Başkanlığı’nın harcamasındaki artış yüzde 137.3 oldu. Diyanet’in altı aylık harcaması geçen yıla göre 19.6 milyar liradan 46.7 milyar liraya çıktı. Cumhurbaşkanlığı’nın 6 aylık harcaması geçen yıla göre yüzde 176.8 oranında artarak 2.1 milyar liradan 6.1 milyar liraya çıktı.

Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, ‘Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri ve Beklentiler Raporu’nu yayımladı. Cumhurbaşkanlığı’nın altı aylık bütçe verileri geçen yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında harcamalarda büyük artış yaşandığı görüldü.

Cumhuriyet’ten Mustafa Çakır’ın haberine göre; genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri içerisinde Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile AFAD dışında bütün kurumların harcamaları arttı. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın harcamasındaki artış da yüzde 137.3 oldu. Diyanet’in altı aylık harcaması geçen yıla göre 19.6 milyar liradan 46.7 milyar liraya çıktı.

Cumhurbaşkanlığı’nın 6 aylık harcaması geçen yıla göre yüzde 176.8 oranında artarak 2.1 milyar liradan 6.1 milyar liraya çıktı. Bütçenin tümü üzerindeki harcamalarda da geçen yıla göre yüzde 93.7 oranında artış yaşandı.

Raporda bu yılın temmuz-aralık dönemine ilişkin beklenti ve hedeflere de yer verildi. Buna göre bütçenin bu yıl sonunda 2 trilyon 1 milyar 975 milyon TL açık vereceği tahmin ediliyor.

Faiz giderlerinin bu yılın sonunda 1.2 trilyon lira olması öngörülüyor. Bu yılın ocak-haziran döneminde vergi gelirlerinde 3 trilyon 213 milyar 365 milyon TL tahsilat yapılmıştı. Temmuz-Aralık döneminde ise 4 trilyon 323 milyar 334 milyon TL vergi geliri tahsil edilmesi bekleniyor.

Bütçede bu yılın tamamında beklenen vergi geliri 7.4 trilyon liraydı. Vergide yıl sonu beklentisi 7.5 trilyon liraya çıktı.

Paylaşın

Kamuda Tasarruf Tedbirleri TBMM’de Kabul Edildi: 1 Ocak’ta Yürürlüğe Girecek

“Kamuda tasarruf” tedbirlerine ilişkin düzenlemeler içeren yasa teklifi TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. Yürürlüğe girme tarihi ise 1 Eylül 2024 yerine 1 Ocak 2025 olarak değiştirildi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda, “kamuda tasarruf” tedbirlerine ilişkin düzenlemeler içeren kanun teklifinin ikinci bölümünün tümü üzerindeki görüşmeler tamamlandı.

TBMM’de kabul edilen yasanın yürürlüğe girme tarihi ise 1 Eylül 2024 yerine 1 Ocak 2025 olarak değiştirildi.

Yasayla birlikte kamuda birden fazla maaş alma dönemi sona erecek. Yasayla, her statüdeki kamu görevlileri sadece bir görevi için maaş alacak. O maaş en yüksek devlet memuru maaşını yani 98 bin lirayı geçemeyecek.

Huzur hakkı ikramiye gibi ödemelere de üst sınır getirilecek. Kamuda birden fazla maaş alınmasını engelleyen maddenin yürürlük tarihi ise ertelendi. 1 Eylül 2024’te yürürlüğe girmesi beklenen maddeni yürürlük tarihi verilen önergeyle 1 Ocak 2025 olarak belirlendi.

Yasa, kamuda tasarruf tedbirlerine uymayan kamu görevlilerine yönelik yaptırım da getiriyor. Buna göre, Tasarruf tedbirlerine uymayan bürokratlara maaş kesintisi ya da işten çıkarma gibi pek çok idari ceza verilebilecek. Tasarruf tedbirlerine uyumla ilgili denetimi Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılacak.

Yasayla ayrıca, kamuda ihtiyaç fazlası olan araçların satışı gerçekleştirilecek. Araç dışından şarj edilebilen 70 kilometrenin üzerinde menzile sahip hibrit araçlara Özel Tüketim Vergisi teşviği sağlanacak. Sokak ve caddelerin aydınlatma giderlerinde belediye ve il özel idarelerinin genel bütçe vergi gelirleri payından yapılan kesinti oranı yüzde 20’den, yüzde 30’a çıkartılacak.

Paylaşın

Kamuda ‘Üç Ayaklı’ Tasarruf Planı

Ekonomik sıkıntılarla boğuşan ve yeni ekonomik programla birlikte kemer sıkan vatandaşın, “nimet/külfet” dengesi açısından kaygılarını ve rahatsızlıklarını giderecek kamuda tasarruf tedbirleri hayata geçiriliyor.

Kamunun da kemer sıkmasını sağlayacak önlemler üç başlık altında toplanıyor.

Habertürk’ten Bülent Aydemir’in haberine göre, çalışma ile kamu harcamaları ve yatırımları öncelik sırasına alınacak. Tarım, sulama, baraj, istihdam gibi ülke ekonomisini etkileyecek, üretimi artıracak ve vatandaşın refahına, karnının doymasına katkı sağlayacak projelere ve harcamalara öncelik verilecek.

Köprü, otoyol, viyadük ya da ertelenmesinde sakınca bulunmayan projeler ertelenecek veya iptal edilecek. Sosyal projelere ağırlık verilecek. Acil ihtiyaçlar belirlenip, bunu karşılayacak projeler öne alınacak. Şu anda aciliyet arz etmeyen enerji projeleri bile ertelenecek. Doğrudan temin işlerle ilgili de kontrol ve sınırlama mekanizması kurulacak.

Kamuda, güvenlik ihtiyacı ve görevin gerektirdiği makam ihtiyaçlarının karşılanması öncelikli olmak üzere yasal olarak belirlenmiş tahsisler dışında makam aracı kullanımı ve araç tahsislerine sınırlama getirilecek. Suistimallerin önüne geçmek amacıyla sıkı bir denetim getirilecek.

Yeni alımlarda yerli araç ve offset uygulamalarına ağırlık verilecek. Makama tahsisli araçlar dışında kullanılan hizmet araçları için belirli sayıda araçtan oluşan bir havuz kurulacak. UBER benzeri bir sistem kurulması planlanıyor. Bu sistemle araçların yakıt gideri ve mevzuat dışı kullanımının da önüne geçilmesi amaçlanıyor.

Toplum vicdanını yaralayan kamu maaşlarına son verilecek. Görevin gerektirdiği Yönetim Kurulu ödenekleri, huzur hakkı, yasal maaş ve harcırahlar dışındaki bütün ekstra ödemeler kaldırılacak. Burada adalet ve dengenin sağlanması çok önemli. Milyona yaklaşan aylık ücretler vatandaşın haklı tepkisini çekiyor.

Kamu İktisadi Teşekkülleri ile kamu iştiraklerinde görevin niteliğine uygun ücretlerin ödenmesi sağlanacak. Birçok kamu iştirak şirketindeki ücretler, özel sektörü katlamış durumda. Cumhurbaşkanı kararnamesi ile yapılacak bu düzenlemeler için gerekirse yasa çıkarılacak.

Aynı zamanda; kamu hizmet binaları inşaatları da aciliyet arz etmeyen harcamalar kapsamında erteleniyor. Yeni bina inşaatı yapılmayacak ve yüksek kirası olanlar da tasfiye edilecek. Yurt dışı konferans, görevlendirme, yurt içi seminer ve toplantılar da acil olanlar dışında yapılmayacak. Harcırahlar dışında, haberleşme giderlerine de kısıtlama getirilmesi planlanıyor.

Fahiş fiyatla mücadele

Enflasyonla mücadele konusunda bir diğer önemli başlık olan fahiş fiyatla mücadele ile ilgili kanun teklifi bugün TBMM’ye sunuluyor. Fahiş fiyattan satış yapanlara uygulanan cezaların alt ve üst limiti artırılıyor. Bu cezalarla caydırıcılığın artırılması ve fiyat istikrarının sağlanması öngörülüyor. Yasal düzenleme yeterli olmayacağı için aynı zamanda sıkı denetim mekanizmalarının kurulması öngörülüyor.

Paylaşın