Kemiklerin ve dişlerin oluşumunda hayati öneme sahip bir mineraldir. Yaklaşık %99’u, yapılarını desteklediği kemiklerde ve dişlerde depolanır. Geri kalan %1 kan, kas ve diğer dokularda bulunur. Vücudun kemiklerin korunması, kasların kasılması, damarların genişlemesi, hormonların ve enzimlerin salgılanması için kalsiyuma ihtiyacı vardır.
Kalsiyumun kemik ve diş yapımındaki görevi dışında, doku sıvılarında bulunarak kas kontraksiyonu (kasılma) ve relaksiyonunda (gevşeme), kanın pıhtılaşmasında, sinirsel uyarıların iletiminde, hücre duvarı geçirgenliğinde, bazı enzimlerin aktivasyonunda, miyokard fonsiyonlarının düzenlenmesinde, asit baz dengesinde ve demirin etkin biçimde kullanılmasında görevi vardır.
Hangi besinlerde bulunur?
- Yumurta
- Yoğurt-süt-peynir
- Ispanak
- Balık
- Soğan
- Nohut
Diğer kalsiyum kaynakları:
- Lahana, brokoli, salatalık, karahindiba, kereviz, roka gibi lifli koyu yeşil sebzeler
- Çoğu tahıl (ekmekler, makarnalar) kalsiyumdan zengin olmasa da sık tüketildiklerinden vücuda önemli miktarda kalsiyum sağlar
- Bazı kahvaltı gevreklerine, meyve sularına, soya ve pirince kalsiyum eklenir
- Fıstık, susam, badem, fındık, keten tohumu
- Fasulye, soya, mercimek gibi baklagiller
- İncir, kuru kayısı
Faydaları
- Kemikleri korur
- Kolon kanseri riskini azaltır
- Kalp-damar sağlığını korur
- Gebelik zehirlenmesini önler
- Zayıflamaya yardımcıdır
- Metabolizmayı destekler
- Kas aktivitesini düzenler
- Kanı pıhtılaştırır
- Kemik sağlığı korur ve osteoporozu önler
Kalsiyum eksikliği neden olur?
- Aşırı kafein-alkol
- Bulimia, anoreksi gibi yeme bozuklukları
- Civa maruziyeti
- Magnezyumun aşırı tüketimi
- Kemoterapi
- Paratiroid hormonu eksikliği
- Menopoz
- Çölyak, Crohn, inflamatuar barsak hastalığı, pankreatit, böbrek yetmezliği
- D vitamini, fosfat eksikliği
- Osteoporoz, osteopeni
Kalsiyum eksikliği belirtileri;
- Dişlerin yapısında bulunan ve dişlerin sağlığını korumaya yardımcı olan kalsiyumun eksikliği sonucu dişler kırılganlaşır ve çürümeler başlar
- Kemiklerin sağlığı için çok önemlidir. Bu sebepten ufak darbeler sonucu incinmeler haricinde kemiklerde çatlamalar ya da kırılmalar görülebilir
- Tırnaklar güçsüzleşir, tırnakların uzaması uzun sürer ve sürekli kırılır
- Regl dönemi öncesi PMS olarak bilinen premenstrüel sendromun çok şiddetli yaşanmasına sebep olabilir
- Kalsiyum eksikliği nedeniyle ruh hali çok çabuk değişebilir. Aşırı sinirli, gergin, huysuz, kaygılı ve depresiflik durumları görülebilir
- Cilt sağlığının bozulmasına neden olabileceğinden cilt kurur, ciltte pürüzlenme görülür ve cilt soluklaşır
- Göz sağlığı bozulabilir, görme bozuklukları gelişir özellikle katarakta neden olabilir bu da kalsiyum belirtileri arasında yer alır
- Kalsiyum eksikliği nedeniyle eklemlerde ve kemiklerde ağrılar görülür. Bunun sonucu kronik ağrılar gelişebilir ve hareket kabiliyeti kısıtlanabilir
- Kalsiyum eksikliği nedeniyle kemik erimesi görülebilir
- Kalsiyum eksikliği nedeniyle saçlar incelir, kurur ve çok miktarda dökülür
- Unutkanlığa neden olduğundan kalsiyum eksikliği olan bireylerde unutkanlık görülür
- Kas gelişimi ve sağlığı açısından önemli olan kalsiyumun eksikliğinde ellerde, kollarda uyuşmalar görülebilir, kasılmalar ve kramplar sık sık yaşanabilir
- Vitamin ve mineral eksikliklerinin klasik belirtilerden olan yorgunluk, halsizlik görülür
- Sürekli yorgunluk görülmesi nedeniyle bir süre sonra uykusuz gibi olunacağından dolayı odaklanmakta güçlük çekilir ya da dikkat eksikliği görülür
- Bütün bunlarla birlikte kalp sağlığı da bozulabilir, kalp kasılmaları düzensizleşir, çarpıntı görülebilir
Kalsiyum eksikliğine ne iyi gelir?
Kalsiyumun eksikliğinde çoğunlukla takviye kullanılması önerilir. Takviyeler, emilimi artırmak ve yan etkileri azaltmak için gıdalarla birlikte alınmalıdır. Tüm takviye çeşitleri küçük dozlarda alındığında daha iyi emilir. Her bir doz 600 mg’ı geçmemelidir. Gün boyunca aralıklarla 2 veya 3 doz alınabilir. Hastanın ihtiyaçlarına, tıbbi durumuna ve kullandığı ilaçlara bağlı olarak belirlenmelidir.
Bu faydalı element kemiklerin bakımı için gerekli bileşenlerden bir tanesidir. Hepsi vücuttaki eksikliği tamamlamaya yönelik geliştirilmişse de piyasada çeşitli kombinasyon ve preparatlarda takviyeler mevcuttur. Miktarı ürüne göre değişmekle birlikte birçok multivitamin-mineral takviyesinde kalsiyum bulunur.
Çoğu takviyeye D vitamini eklenir, çünkü vücuttaki proteinlerin sentezini teşvik ederek kalsiyumun emilimini arttırır. Takviyeler tablet, kapsül, çiğneme, sıvı ve toz formlarında mevcuttur. Takviye seçerken türünü, miktarını ve aldığınız diğer ilaçlarla etkileşime girip giremeyeceklerini dikkate almak önemlidir.
Kimler kalsiyum takviyesi almalı?
- Menopoz dönemindeki kadınlar
- Adet dönemleri duran doğurma çağındaki kadınlar (amenore hastaları)
- Veganlar (hayvansal ürün tüketmeyenler), ovo-vejetaryenler (yumurta yiyen ancak süt ürünleri tüketmeyenler)
70 yaş üzeri yaşlılar
- Vücudun fazla kalsiyum salgılamasına neden olabilecek büyük miktarlarda protein veya sodyum tüketenler
- Osteoporoz hastaları
- Kortikosteroidlerle uzun süre tedavi görenler
- Çölyak, inflamatuar barsak hastalığı gibi kalsiyum emilimini azaltan sindirim hastalıklarına sahip olanlar
Günlük kalsiyum ihtiyacı nedir?
- Yeni doğan; 200-1000mg
- 7-12 ay bebekler; 260-1500 mg
- 1-8 yaş çocuklar; 1000-2500 mg
- 9-18 yaş ergenler; 1300-3000 mg
- 19-50 yaş yetişkinler; 1000-2500 mg
- 51 yaş üstü erkekler; 1000-2000 mg
- 51 yaş üstü kadınlar; 1200-2000 mg
- Hamile-emziren kadınlar; 1000-2500 mg
Dikkat: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
