Azgıt (Yeniköy) Kalesi; Kahramanmaraş’ın Andırın İlçesi, Alameşe Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır.
Kaleye, şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Kale kesin olmamakla birlikte Romalılar döneminde yapılmış, sonra Bizanslılar tarafından onarılmış ve kullanılmıştır.
İnşasında kesme ve moloz taşlar kullanılmıştır. 1.600 m²’lik bir alana yayılan kale, iç ve dış surlar olmak üzere iki kısma ayrılır.
Dondurma Müzesi; Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu İlçesi, Kurtuluş Mahallesi, 15. Sokak üzerinde yer almaktadır.
Müzeye, şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. Kahramanmaraş tarihi kent merkezinde 1990’ların başından itibaren kaderine terk edilen tarihi yapı, 2018 yılında dondurma müzesi olarak hizmet vermeye başlamıştır.
Dulkadiroğulları Beyliği döneminde inşa edilen, Osmanlı döneminde yapılan eklemelerle genişletilen, Ulu Camii’nin hemen güneyinde bulunan üç katlı tarihi yapının, geçmiş dönemlerinde zemin katının sabun imalathanesi, üst katlarının ise ilk dönemlerde konut sonraki dönemlerde han olarak kullanıldığı ifade edilmektedir. Yapı konut olarak kullanıldığı dönemlerde ev sahiplerinden hareketle Müftü Hanı, Katip Han ve Cumhuriyet Han isimleriyle de anılmaktadır.
Sadece şehrin değil aynı zamanda ülkemizin dünyada en çok bilinen gastronomi değerlerinden olan Maraş Dondurması tüm sırlarını bu müzede ziyaretçilere sunuyor.
Dondurma Müzesi, dondurma yapımında kullanılan malzeme ve aletler salonu, dondurma yapım salonu, değişik dönemlere ilişkin dondurma satış usullerinin gösterildiği sergileri, Maraş Dondurması’nın geçmişine dair bilgi panoları, giriş katındaki otantik kafeteryası, tahnit sanatı ile doldurulmuş keçileri ve çocuklar için tasarlanmış dondurma temalı dokunmatik oyunları ile lezzet tutkunlarını bu beyaz düşün içine çekecek.
Kurtuluş Destanı Panorama Müzesi; Kahramanmaraş’ın Onikişubat İlçesi, Hayrullah Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Müzeye, şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi; 1.Dünya Savaşından sonra işgal edilen Anadolu topraklarının kurtuluş fitilini ateşleyen kahraman şehir Maraş’ın Milli Mücadelesini tüm halkımıza anlatmak için Büyükşehir Belediyesi, 12 Şubat 1920 Kurtuluş Mücadelesini müze haline taşımıştır. Müze, 10 Şubat 2018 tarihinde Kahramanmaraş’ın düşman işgalinden kurtuluşunun 98. Yıldönümünde törenle açılmıştır.
Müzede kurtuluş mücadelesi; İlk olarak 2D veya 3D animasyon film ile anlatılmakta, daha sonra 13 sahnede panoramik (3D) özel çizilmiş resimler ve maketlerle birlikte ses ve ışık efektleriyle yansıtılmaktadır.
Müzede Yer Alan teşhir sahneleri;
Sahneler, Kurtuluş Mücadelesinin önde gelen kahramanlarının yağlı boya portreleri ve o dönemde kullanılmış silahlar sergisi ve 12 Şubat 1920 günü kutlamaları temsili, İstiklal madalyası ve dokunmatik ekranda kent tarihini anlatan bölümü ile devam etmektedir.
Yedi Güzel Adam Edebiyat Müzesi; Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu İlçesi, Y. Gazipaşa Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır.
Müzeye, şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
İsmini Cahit Zarifoğlu’nun ikinci şiir kitabından almıştır. Müzenin konusu; Türk edebiyatına Dede Korkut ve Kutadgu Bilig’den buyana katkıda bulunan bütün şair, romancı, hikâyeci ve denemecilerdir.
Müze adeta Türk edebiyatının kısa, öz, fotoğraf ve örnek metinlerle anlatımıdır. Bina Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edilmiştir. Restorasyon çalışmalarından önce bir dönem Kahramanmaraş Lisesi, bir dönem de Ticaret Meslek Lisesi olarak kullanılmıştır
Mutfak Müzesi; Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu ilçesi, Kurtuluş Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır.
2017 yılında ziyarete açılan müzeye, şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Kahramanmaraş’ın yöresel lezzetlerinin toplanması, zahire geleneğinin gösterilmesi, gelecek nesillere aktarılması, yöresel yemeklerin nasıl yapıldığının fotoğraf ve canlandırmalarla gösterilmesi amaçlanmıştır.
Etnografya Müzesi ve Mahmut Arif-i Paşa Konağı Maraş Kültür Evi; Kahramanmaraş’ın 12 Şubat ilçesi, Yörükselim Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Yapı Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 16.04.1992 tarih ve 1150 sayılı karar ile tescillenmiştir. Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi mülkiyetinde olan ve “Mahmut Arif-i Paşa Konağı“ olarak bilinen yapının 25 Mayıs 2012 tarihinde restorasyonu tamamlanmış; hali hazırda “Etnografik Maraş Kültür Evi”/“Etnografya Müzesi” olarak işlevini sürdürmektedir.
Kaynaklara göre 1904 tarihinde inşa edilmiş olan konağın baniliğini o dönem Maraş mutasarrıf(sancak yöneticisi) Mahmut Arif-i Paşa yapmıştır. Yapının Cumhuriyet dönemi ilk yıllarında da Valilik binası olarak da kullanıldığı bilinmektedir.
Eğimli bir topografyada 316 m2 lik parsele konumlanan yapı kuzey-güney yönünde uzanan arsanın kuzeyine yerleştirilmiş olup güneye cepheli inşa edilmiş; mimari olarak süslü havuza sahip avlusu ve gerisinde zemin+1 katlı olarak inşa edilmiştir. Geç devir Osmanlı konut mimarilerinden olan yapı; Türk evi plan şemasının iç sofalı tipini göstermektedir. Konağın her iki katında da orta sofanın her iki yanına birbirine simetrik mekânlar bulunmaktadır.
Malzeme olarak binada karma yapım tekniği görülür. Zemin kat beden duvarları kaba yonu taş ile diğer bölümler ise ahşap karkas üzerine farklı malzemelerden oluşturulmuş harç kullanılarak bağdadi örgü düzeninde inşa edilmiştir. Bunların yanında tüm kapı ve pencere kanatlarında, merdivenlerde, yer döşeme ve dolaplarda ahşap malzeme işçiliği görülmektedir.
Zemin kat özgün halinde ahır, kiler, depo ve de mutfak görevinde kullanılmış simetrik halde dört odadan oluşmuşken geç devirlerde kuzey tarafa mutfak ve hamam kısmı eklenmiştir. Geçen dönemlerde binanın kullanımına uygun olarak yapılmış bu değişiklikler binanın geleneksel bütünlüğüne uygunluğu gözlerden kaçmaz. Ayrıca sofa da bulunan tek lüleli çeşmesi, farklı renkte düzgün kesme taşlarla işlenmiş zemini bu bütünlüğe değer katmıştır. Bu hali ile eski Türk Evinin bütün sıcaklığını yansıtan konak Kahramanmaraş’ın nadide kültür miraslarından güzel bir örnektir. Şimdilerde ise binanın bu katı geleneksel kültürel eserlerle donatılmış, ziyaretçilerini beklemektedir. Konutun birinci katına çıkış; sofanın kuzeyinde ahşap, kavisli bir düzen gösteren merdivenle sağlanmaktadır.
I. Kat ise, konağın asıl yaşam alanıdır. Burada da yine aynı plan şeması uygulanmıştır. Geleneksel Türk Evi plan şemasının İç Sofalı düzenini gösteren bu katta da sofaya simetrik olarak yanlardan ikişer oda açılır. 1.Katın sofa bölümü güney cepheden dışa taşıntı yaparak cumba oluşturulmuş ayrıca dikkate değer. Batı kanatta bulunan odalar ise bu bölümden dışa doğru çıkma yapmış eli böğründeler e bindirilerek konağın içerisine genişlik katarken aynı zamanda da dış cepheye bir hareketlilik kazandırmıştır. Ayrıca bu katta güneydoğu ve güneybatı odalarında elips şeklinde tekne tavanlar Maraş konut mimarisinde yok denecek kadar azalan mimari süsleme örneklerindendir. Yapının örtü sisteminde ise Konutun dairesel silmelerle geçilen geniş saçağı olup; çatısı ise ahşap konstrüksiyon üzerine dört yöne eğimli kırma çatı kaplıdır. Üstü ise oluklu kiremit ile örtülmüştür.
Avlu kısmına baktığımızda ise; batı taraftan özgün olmayan demir aksamlı girişten sonra zemin döşemesi tamamen taş olan ve daire formunda fıskiyeli havuzu bulunan ağaçlar altında süslü avlusuna yer alır. Tüm bu alanın merkezinde oldukça düzgün bir kesme taş işçiliği eseri olan fıskiyeli daire formunda süslü havuzu dikkat çeker. Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı Kütüphaneler ve Müzeler Şube Müdürlüğü bünyesinde yer alan konak hali hazırda “Etnografik Maraş Kültür Evi”/“Etnografya Müzesi” olarak işlevini sürdürmektedir. Bu kapsamda Geleneksel Maraş Evlerinin karakteristik özelliklerini yansıtır değerleri ve Maraş tarihini kültürünü somutlayan teşhire açılmış tarihi eserleri ile gelen ziyaretçilerine Maraş Geleneğinden kesitler sunmaktadır.
Dijital Kurtuluş Müzesi; Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu İlçesi, Fevzi Paşa Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Uzunoluk Caddesinde, Sütçü İmam Çeşmesi yanındadır. Yapım Tarihi: 2014. Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi mülkiyetinde olup; ziyarete açıktır.
Kahramanmaraş şehir tarihinde ayrı bir yer tutan Milli Mücadele dönemi bu müzede, üç boyut görsel tasarım ve ses efekt destekli anlatım ile sunulmuştur.
Farklı sunum ile kurtuluş destanına yeni bir anlatım kazandırılmıştır. Müzede kente dair kültür, sanat değerlerini gösterir sergiler ve anlatımlar ayrıca zenginlik kazandırmıştır.
1920 Kurtuluş Müzesi; Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu İlçesi, Ekmekçi Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Kahramanmaraş Kalesinde bulunan müze, son derece başarılı bir şekilde dizayn edilmiş; ‘’Maraş Bize Mezar Olmadan Düşmana Gülzar(gül bahçesi) Olmaz’’ diyerek kendi kendini kurtaran Kahraman Ecdadın kahramanlık olaylarının görsel özenle anlatıldığı tarih konulu bir müzedir.
Müze alanına girer girmez insanı savaşın yaşandığı zamana götüren bir milli mücadele havası ile baş başa kalıyorsunuz. Müzede sahneler kente İngilizlerin gelişi konusu ile başlayıp; devamında diğer olaylar kronolojik olarak sıralanmıştır.
Arkeoloji Müzesi; Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu İlçesi, Ekmekçi Mahallesi, Belediye Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Kahramanmaraş’ta ilk müze 1947 yılında 16. yüzyıldan kalma Taş Medrese diye bilinen binada kurulmuştur. 29 Kasım 1975 yılında ise Azerbaycan Bulvarı üzerindeki yeni modern binasına geçmiş olup hala aynı yerde hizmet vermektedir. Kahramanmaraş Müzesi’nde dört teşhir bölümü bulunmaktadır:
Arkeoloji Salonu; Kapının girişindeki iki vitrinde Domuztepe ve Hopaz Höyüğü kazısı eserleri sergilenmektedir. Bu iki vitrinin arkasında ve I numaralı vitrinde; Türkoğlu’ndaki Gavurgölü’nde bulunan iki adet antik fil iskeleti bulunmaktadır. II numaralı vitrinde; Döngel Mağarası’nda bulunan, değişik prehistorik eserler; III numaralı vitrinde; Geç Hitit Dönemine ait bronz taş eserler, IV numaralı vitrinde; Demir Çağı’ndan Hellenistik Döneme kadar çeşitli seramik, Urartulara ait bronz kemer, Fenikelilere ait camlar, bronz kaplar; V numaralı vitrinde, Hellenistik Döneme ait cam, bronz, seramik eserler; VI numaralı vitrinde, Roma Dönemine ait aynı tipteki, cam, bronz ve seramik eserler; VII numaralı vitrinde, Roma Dönemine ait bronz ve taş eserler; VIII numaralı vitrinde, Bizans Dönemine ait çeşitli eserler yer almaktadır.
Taş Eserler Salonu; Genellikle Geç Hitit Dönemine ait taş steller ve Roma Dönemi heykeltıraşı ve mezar stelleri bulunmaktadır.
Etnografya Salonu; 18.-19. yüzyıl erkek ve kadın giysileri, Kurtuluş Savaşı kahramanlarına ait eşyalar, zengin İslâmi ve Osmanlı sikke koleksiyonu burada sergilenmektedir.
Revak Kısmı; Geç Hitit Dönemine ait bazalt taşından mezar stelleri, kral heykelleri ve orta yerde Roma dönemine ait kabartma tasvirli sütun kaideleri yer almaktadır.
Bahçe Kısmı; Bahçede Roma Dönemine ait lahitler, sunaklar, mezar taşları, sütunlar, sütun başlıkları, mimari elemanlar, pithoslar ve Hitit Dönemine ait taş aslan heykeli, yine Hititlere ait hiyeroglif yazıtlı boğa heykeli, muhtelif dönemlere ait değirmen taşları sergilenmektedir.
Şems Hatun Türbesi; Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu İlçesi, Kurtuluş Mahallesi, Hatuniye Caddesi üzerinde yer almaktadır.
Türbeye, şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. Şems Hatun Türbesi sivri tonoz örtülü, dikdörtgen planlı olarak yapılmıştır.
Türbede Şems Hatun’dan başka kurtuluş savaşında Fransızlar tarafından intikam amacıyla 1 Kasım 1919 tarihinde şehit edilen Sütçü İmâm’ın torunu Abdulkadir Tiyeklioğlu’nun mezarı bulunmaktadır.
