Selenyum adını hiç duymamış olsanız da, bu harika besin sağlığınız için hayati öneme sahiptir. Selenyum temel bir mineraldir, yani beslenme ile elde edilmesi gerekir. Sadece küçük miktarlarda ihtiyaç duyulur ancak metabolizmanız ve tiroid fonksiyonunuz dahil vücudunuzdaki önemli süreçlerde önemli bir rol oynar.
Bu makale, tümü bilim tarafından desteklenen selenyumun 7 sağlık yararını özetlemektedir.
1. Güçlü bir antioksidan görevi görür;
Antioksidanlar, gıdalardaki serbest radikallerin neden olduğu hücre hasarını önleyen bileşiklerdir. Serbest radikaller, vücudunuzda günlük olarak oluşan metabolizma gibi süreçlerin normal yan ürünleridir.
Genellikle kötü bir şöhrete sahiptirler, ancak serbest radikaller sağlığınız için çok önemlidir. Vücudunuzu hastalıklardan korumak dahil önemli işlevleri yerine getirirler.
Bununla birlikte, sigara içmek, alkol kullanımı ve stres gibi şeyler aşırı miktarda serbest radikallere neden olabilir. Bu, sağlıklı hücrelere zarar veren oksidatif strese yol açar. Oksidatif stres, kalp hastalığı, alzheimer ve kanser gibi kronik koşulların yanı sıra erken yaşlanma ve inme riskiyle ilişkilendirilmiştir
Selenyum gibi antioksidanlar, serbest radikal sayılarını kontrol altında tutarak oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olur. Fazla serbest radikalleri nötralize ederek ve hücreleri oksidatif stresin neden olduğu hasardan koruyarak çalışırlar.
2. Belirli kanser türlerine yakalanma riskinizi azaltabilir;
Oksidatif stresi azaltmanın yanı sıra selenyum, belirli kanser riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Bu, selenyumun DNA hasarını ve oksidatif stresi azaltma, bağışıklık sisteminizi güçlendirme ve kanser hücrelerini yok etme kabiliyetine atfedilmiştir.
350.000’den fazla kişiyi içeren 69 çalışmanın gözden geçirilmesi, yüksek bir selenyum seviyesine sahip olmanın, meme, akciğer, kolon ve prostat kanserleri de dahil olmak üzere belirli kanser türlerinin daha düşük riskiyle ilişkili olduğunu buldu.
Bu etkinin, takviyelerle değil, yalnızca besinler yoluyla elde edilen selenyumla ilişkili olduğuna dikkat etmek önemlidir. Bununla birlikte, bazı araştırmalar, selenyum takviyesinin radyasyon tedavisi gören kişilerde yan etkileri azaltabileceğini öne sürüyor.
Örneğin, bir çalışma, oral selenyum takviyelerinin, rahim ağzı ve rahim kanseri olan kadınlarda genel yaşam kalitesini iyileştirdiğini ve radyasyona bağlı ishali azalttığını bulmuştur.
3. Kalp hastalıklarına karşı koruyabilir;
Selenyum açısından zengin bir beslenme, düşük selenyum seviyelerinin kalp hastalığı riskinin artmasıyla bağlantılı olması nedeniyle kalbinizin sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir. 25 gözlemsel çalışmanın analizinde, kan selenyum seviyelerinde % 50’lik bir artış, kalp hastalığı riskinde % 24’lük bir azalma ile ilişkilendirildi.
Selenyum, kalp hastalığı için ana risk faktörlerinden biri olan vücudunuzdaki iltihap belirtilerini de azaltabilir. Örneğin, kalp hastalığı olan 433.000’den fazla kişiyi içeren 16 kontrollü çalışmanın gözden geçirilmesi, selenyum takviyesi almanın, inflamatuar markör C-reaktif protein (CRP) düzeylerini düşürdüğünü göstermiştir.
Ek olarak, güçlü bir antioksidan olan glutatyon peroksidaz seviyelerini artırdı. Bu, selenyumun vücudunuzdaki iltihaplanmayı ve oksidatif stresi azaltarak kalp hastalığı riskini düşürmeye yardımcı olabileceğini gösterir. Oksidatif stres ve iltihaplanma, aterosklerozla veya arterlerde plak birikmesiyle ilişkilendirilmiştir.
Ateroskleroz felç, kalp krizi ve kalp hastalığı gibi tehlikeli sağlık sorunlarına yol açabilir. Selenyum açısından zengin yiyecekleri diyetinize dahil etmek, oksidatif stres ve iltihaplanma seviyelerini minimumda tutmanın harika bir yoludur.
4. Zihinsel düşüşü önlemeye yardımcı olur
Alzheimer hastalığı, hafıza kaybına neden olan ve düşünceyi ve davranışı olumsuz etkileyen yıkıcı bir durumdur. Alzheimer hastalığı olan kişilerin sayısı artıyor. Bu nedenle, bu dejeneratif hastalığı önlemenin yollarını bulmak zorunludur.
Oksidatif stresin parkinson, multipl skleroz ve alzheimer gibi nörolojik hastalıkların hem başlangıcında hem de ilerlemesinde rol oynadığına inanılmaktadır. Birkaç çalışma, alzheimer hastalığı olan hastaların kandaki selenyum seviyelerinin daha düşük olduğunu göstermiştir.
Ek olarak, bazı çalışmalar hem gıdalardaki hem de takviyelerdeki antioksidanların alzheimer hastalarında hafızayı geliştirebileceğini bulmuştur. Küçük bir çalışma, selenyum açısından zengin brezilya fıstığı ile takviye etmenin, hafif bilişsel bozukluğu olan hastalarda sözel akıcılığı ve diğer zihinsel işlevleri iyileştirdiğini bulmuştur.
Dahası, deniz ürünleri ve fındık gibi yüksek selenyumlu yiyecekler açısından zengin olan akdeniz diyeti, alzheimer hastalığına yakalanma riskinin daha düşük olmasıyla ilişkilendirilmiştir.
5. Tiroid sağlığı için önemlidir;
Selenyum, tiroid bezinizin düzgün çalışması için önemlidir. Aslında, tiroid dokusu, insan vücudundaki diğer herhangi bir organdan daha yüksek miktarda selenyum içerir. Bu güçlü mineral, tiroidin oksidatif hasara karşı korunmasına yardımcı olur ve tiroid hormonlarının üretiminde önemli bir rol oynar.
Sağlıklı bir tiroid bezi metabolizmanızı düzenlediği ve büyüme ve gelişmeyi kontrol ettiği için önemlidir. Selenyum eksikliği, bağışıklık sisteminin tiroid bezine saldırdığı bir tür hipotiroidizm olan hashimoto tiroiditi gibi tiroid durumlarıyla ilişkilendirilmiştir.
6.000’den fazla kişiyi içeren gözlemsel bir çalışma, düşük serum selenyum seviyelerinin, otoimmün tiroidit ve hipotiroidizm riskinin artmasıyla ilişkili olduğunu bulmuştur. Ek olarak, bazı çalışmalar selenyum takviyelerinin hashimoto hastalığı olan kişilere fayda sağlayabileceğini göstermiştir.
Bir inceleme, selenyum takviyelerinin üç ay boyunca günlük alınmasının daha düşük tiroid antikorlarına neden olduğu sonucuna varmıştır. Ayrıca hashimoto hastalığı olanlarda ruh hali ve genel refahta iyileşmelere yol açmıştır.
6. Bağışıklık sisteminizi güçlendirir;
Bağışıklık sisteminiz potansiyel tehditleri belirleyerek ve bunlarla mücadele ederek vücudunuzu sağlıklı tutar. Bunlar bakteri, virüs ve parazitleri içerir. Selenyum, bağışıklık sisteminizin sağlığında önemli bir rol oynar. Bu antioksidan, vücudunuzdaki oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olur, bu da iltihabı azaltır ve bağışıklığı artırır.
Çalışmalar, artan selenyum seviyelerinin artmış bağışıklık tepkisi ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Öte yandan, eksikliğin bağışıklık hücresi işlevine zarar verdiği ve daha yavaş bir bağışıklık tepkisine yol açabileceği gösterilmiştir.
Çalışmalar, HIV’li kişilerde artmış ölüm riski ve hastalığın ilerlemesi ile de ilişkilendirilmişken, takviyelerin bu hastalar için daha az hastaneye yatışa ve semptomlarda bir iyileşmeye yol açtığı gösterilmiştir. Ek olarak, selenyum takviyeleri grip, tüberküloz ve hepatit C’li kişilerde bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olabilir.
7. Astım semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir;
Astım, akciğerlerin içine ve dışına hava taşıyan hava yollarını etkileyen kronik bir hastalıktır. Bu hava yolları iltihaplanır ve daralmaya başlayarak hırıltı, nefes darlığı, göğüste sıkışma ve öksürük gibi semptomlara neden olur.
Astım, vücutta artan oksidatif stres seviyeleri ve iltihaplanma ile ilişkilendirilmiştir. Selenyumun iltihabı azaltma kabiliyeti nedeniyle, bazı çalışmalar bu mineralin astımla ilişkili semptomları azaltmaya yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.
Araştırmalar, astımı olan kişilerin kandaki selenyum seviyelerinin daha düşük olduğunu göstermektedir. Aslında, bir çalışma, daha yüksek kan selenyum seviyelerine sahip astımlı hastaların, düşük seviyeli hastalara göre daha iyi akciğer fonksiyonuna sahip olduğunu göstermiştir. Selenyum takviyeleri ayrıca astıma bağlı semptomları azaltmaya yardımcı olabilir.
Örneğin, bir çalışma astımı olan kişilere günde 200 mcg selenyum verilmesinin, semptomlarını kontrol etmek için kullandıkları kortikosteroid ilaçları kullanımlarını azalttığını bulmuştur.
Aşırı selenyum alımının tehlikeleri;
Selenyum sağlık için gerekli olsa da, çok fazla almak tehlikeli olabilir. Aslında, yüksek dozda selenyum tüketmek toksik ve hatta ölümcül olabilir. Selenyum toksisitesi nadir olmakla birlikte, önerilen günlük 55 mcg miktarına yakın kalmak ve asla tolere edilebilir üst sınırı günde 400 mcg’yi aşmamak önemlidir.
Brezilya fıstığı çok yüksek miktarda selenyum içerir. Çok fazla tüketmek selenyum toksisitesine neden olabilir. Bununla birlikte, toksisite selenyum içeren yiyecekleri yemekten ziyade takviyeleri almaktan kaynaklanmaktadır.
Selenyum toksisitesinin belirtileri şunlardır;
- Saç kaybı
- Baş dönmesi
- Mide bulantısı
- Kusma
- Yüz kızarması
- Titreme
- Kas ağrısı
Şiddetli vakalarda, akut selenyum toksisitesi ciddi bağırsak ve nörolojik semptomlara, kalp krizine, böbrek yetmezliğine ve ölüme yol açabilir.