Batman: Çukuryurt Kilisesi

Çukuryurt Kilisesi; Batman’ın Gercüş İlçesi, Çukuryurt Köyü, Süryani Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Çukuryurt KöyÜ, Batman İl Merkezinin kuş uçumu 45 km güneydoğusunda, Gercüş İlçe Merkezinin ise 9 km kuzeydoğusundadır.

Yaklaşık 20.00 m x 10.00 m ölçülerindeki avlunun güneyinde yer alan, yapının yöre halkı tarafından önce dönemlerde kilise olarak kullanıldığı söylenmektedir.

Kuzey-güney doğrultulu yapı dikdörtgen planlıdır. Tek nefli, beşik tonozlu kilisede apsis sahından birkaç basamak daha yüksek tutulmuştur. Apsis bölümüne yuvarlak kemerli bir açıklıkla geçiş sağlanmaktadır.

Yapının güneybatısında bulunan giriş açıklığı bulunmaktadır. Kuzey ve güney duvarlarında küçük mazgal pencereler yer almaktadır. Üst örtüsü beşik tonozludur ve sonraki dönemlerde kilise bölümlere ayrılmıştır. Günümüzde ahır ve depo olarak kullanılmaktadır.

Paylaşın

Batman: Hisar Kilisesi

Hisar Kilisesi; Batman’ın Gercüş İlçesi, Hisar (Hesare) Beldesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Hisar beldesi, Batman İl Merkezinin kuş uçumu 32.85 km güneydoğusunda, Gercüş İlçe Merkezinin 15 km kuzeybatısında yer almaktadır.

Günümüzde kullanılmayan kilise; doğu-batı yönünde dikdörtgen bir alana oturtulmuştur. Üç nefli plan özelliği gösteren kilise içten beşik tonuzlu, üstten ise toprak ile düz damla şeklinde yapılmıştır.

Kilisenin içi, payelere oturtulan iki sütun dizisi ile üç nefe ayrılmıştır. Ancak sonraki dönemlerde kuzeydeki nef ile orta nef arasındaki kemerler, örülen taş duvarla kapatılmıştır.

Doğu cephesinde yer alan apsis bölümü ve pastaforion hücreleri ile kuzeyde yer alan narteks bölümü, günümüze yıkık vaziyette ulaşmıştır.

Orta nefte yer alan naos alanı, kuzey-güney doğrultuda dikdörtgen planlıdır. Ana mekânın batısında, kuzey-güney yönünde dikdörtgen planlı bir mekan yer almaktadır.

Mekanın batı duvarında 3 adet yuvarlak kemerli pencere açıklığı ve bu açıklıkların altında ise dikdörtgen formlu nişler bulunmaktadır. Yapıda kesme taş, moloz taş, düzgün kesme taş, yer yer devşirme malzeme ve cas harcı kullanılmıştır.

Paylaşın

Batman: Çiçekli Kilisesi

Çiçekli Kilisesi; Batman’ın Gercüş İlçesi, Çiçekli Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Çiçekli Köyü, Batman İl merkezinin 56 km güneydoğusunda, Gercüş İlçe Merkezinin ise 24 km kuzeydoğusunda yer almaktadır.

Doğu-batı 13.60 m, kuzey-güney 7.70m ölçülerinde dikdörtgen bir alana oturtulan kilise tek nefli olarak inşa edilmiştir. Kilisenin girişi güneyde bulunmaktadır.

Naos alanı dikdörtgen planlıdır. Naosun doğusunda yarım yuvarlak şeklinde yapılmış apsis bulunmaktadır. Apsis bölümü dışa çıkıntı yapmıştır. Apsisin güney duvarında 1 adet niş bulunmaktadır.

Üst örtüsü tamamen yıkılan kilisenin günümüze genel izleri ve duvar kalıntıları kalmıştır. Yapımında kesme taş, moloz taş ve cas harcı kullanılan kilisede tahribat söz konusudur. Kilisenin etrafında tamamen yıkılmış, günümüze temel izleri kalan yerleşim yerleri gözlemlenmiştir.

Paylaşın

Batman: Serin Kilisesi

Serin Kilisesi; Batman’ın Gercüş İlçesi, Serin Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Serin Köyü, Batman İl Merkezinin 68 km güneydoğusunda, Gercüş İlçe Merkezinin ise 24 km kuzeydoğusunda bulunmaktadır.

Kuzey-güney doğrultuda 25 x 10 m ölçülerinde, enine dikdörtgen planlı tek nefli kilise, günümüzde büyük oranda tahrip olmuştur.

Üst örtüsü ve dış cephe duvarları tamamen yıkılmış olup duvarlar temel seviyesinde kaldığı için plan ve mimari özellikleri anlaşılamamaktadır. Ancak kalan izlerden apsisin dışa çıkıntılı yarım daire şeklinde olduğu saptanmaktadır.

Paylaşın

Batman: Mor Aho Manastırı

Mor Aho Manastırı; Batman’ın Gercüş İlçesi, Arıca (Kafro) Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Mor Aho Manastırı, yüksek bir tepede bulunmaktadır. Kilise, kuzey-güney kareye yakın dikdörtgen bir alana oturtulmuştur. Naos, bema ve pastoforion hücrelerinden oluşan kilisenin narteksi batıda bulunup, dikdörtgen formludur. Yerden yüksek tutulmuş olan narteks 4 sıra bordürle çevrelenmiş ve alınlıkta haç motifine yer verilmiştir.

Kilisenin naos alanı dikdörtgen planlı ve düz damlıdır. Doğuda bulunan apsis bölümünün kuzeyinde ve güneyinde beşik tonozlu pastoforion hücreleri bulunmaktadır. Beşik tonozlu apsis bölümünün zemini naostan yüksek tutulmuştur.

Apsise taş lentolu dikdörtgen formlu giriş ile geçilmekte bu lentonun üzerinde kilit taşına yer verilmiştir. Bu giriş 5 sıra bordürle çevrelenmiştir. Apsis bölümü kareye yakın bir plandadır. Apsis bölümünün kuzey, güney ve doğu duvarlarında muhtemelen bölümü genişletmek için duvarlara bindirilmiş derin olarak yapılmış yuvarlak kemerli nişlere yer verilmiştir.

Apsis bölümü dışa çıkıntı yapmayıp, hemen üstünde aydınlatma açıklığına yer verilmiştir. Apsisin hemen batısında kare planlı altar yer almaktadır. Altarın ön yüzünde kabartma şeklinde bir haç motifi bulunmaktadır. Haç motifinin iki yanında sütunceler ve hemen üzerinde ise stilize şekilde yapılmış bitkisel motifler görülmektedir.

Kilisenin güneybatı köşesinde sonradan eklenen günümüze uygun bir malzeme ile inşaa edilen çan kulesine yer verilmiştir. Bu kule kubbeli olup, kule kasnaklara oturtulmuş ve kasnağı 4 adet sütun taşımaktadır. Kulede bitkisel motifli süslemeler mevcuttur.

Yapımında kesme taş, düzgün kesme taş ve cas harcı kullanılan kilisenin doğu cephesi üzerinde orijinal duvar örgüsünün izlenebildiği bölümler mevcuttur. Kilise yakın zamanda restore edildiğinden orijinalliğini yitirmiştir. Kilisenin kuzey ve üst bölümünde sonradan eklenen 2 katlı konaklama yeri bulunmaktadır.

 

Paylaşın

Batman: Mor Barsuma Manastırı

Mor Barsuma Manastırı; Batman’ın Gercüş İlçesi, Arıca (Kafro) Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Arıca (Kafro) Köyünün kuzeyindeki kayalık alanda yer almaktadır. Arıca köyü, Batman merkezin kuş uçumu 50 km güneydoğusunda, Gercüş ilçe merkezinin de 9 km güneydoğusunda bulunmaktadır.

Ana kayaya oyularak inşa edilen manastırın yapım tarihi hakkında kesin bir bilgi yoktur. Köy merkezinin dışında, yer alan manastır; ana kayaya oyulmuş iki katlı, tek bir yapıdan oluşmaktadır.

Etrafına çevre duvarıyla sınır oluşturulan manastırın, çevresinde tarım arazileri dışında herhangi bir kültür varlığına rastlanmamıştır. Doğu – batı doğrultulu dikdörtgen planlı yapının tek girişi bulunmaktadır.

İki katlı olan yapının alt katında kilise olarak düzenlenen ibadet mekanı ve bir koridor, üst katında ise üç oda yer alır. Yapının kuzeydoğusunda yer alan ana girişin açıldığı kilise mekanı; doğu – batı doğrultuda düzgün olmayan dikdörtgen bir plana sahiptir.

Apsis nişinin önünde yer alan bema, iki basamaklı bir seki ile yükseltilmiştir. Kilise bölümünün güneyinde ikinci kata geçişin sağlandığı koridor yer alır. İkinci kat; birbiriyle bağlantılı üç mekandan oluşmaktadır.

Ortada yer alan giriş mekanında bir sarnıç, batı duvarında ise tavandan sarnıca ulaşan bir kanal sistemi mevcuttur. Mekanın güneydoğusunda, dikdörtgen planlı, mezar odası yer almaktadır. Zemin kodu daha düşük olan odaya geçiş iki basamaklı merdivenle sağlanmıştır.

Manastırın ön cephesinde oval ve dikdörtgen plaka içine kazıma tekniğiyle yapılmış hac motifleri mevcuttur. Ancak hac motifleri tahribata maruz kaldığından hatları belirgin değildir. Manastırın batısında ve kuzeyinde su ihtiyacını karşılamak için kullanılan iki adet sarnıç yer almaktadır.

Paylaşın

Batman: Nurlu Manastırı

Nurlu Manastırı; Batman’ın Gercüş İlçesi, Nurlu Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Nurlu köyü, Batman Merkezinin kuş uçuşu 53 km güneydoğusunda, Gercüş İlçe Merkezinin ise 13 km doğusunda yer almaktadır. Günümüzde bu manastıra ait sadece 2 adet kilise bulunmaktadır.

Manastırda büyük oranda tahribat söz konusudur. Manastırın üzerine geleneksel sivil mimariyi yansıtan taş evler inşa edilmiştir. Manastıra ait olan taşların çoğu, köydeki evlerin yapımında devşirme malzeme olarak kullanılmıştır.

2 nolu kilise, 1 nolu kilisenin hemen güneyinde bulunmaktadır. Narteksi batıda bulunup, dikdörtgen formludur. Apsise paralel 2 bölümden oluşan kilisenin batıdaki bölümü, dikdörtgen planlıdır.

Doğudaki bölüme, batı bölümünde bulunan 2 adet giriş açıklığı geçilmektedir. Güneydeki giriş günümüzde kapatılmıştır.

Doğudaki bölümün kuzeyinde ve güneyinde sonradan yapılan mekanlar bu bölümü daraltmıştır. Doğuda bulunan apsis bölümünün üst örtüsü yarım kubbeli, yarım yuvarlak şeklinde ve dışarı çıkıntı yapmamaktadır.

Apsisin üstünde yuvarlak kemerli kör nişe de yer verilmiştir. Apsis dışında üst örtüsü beşik tonozlu olan kilise, günümüzde ahır olarak kullanılmakta, yapımında kesme taş, moloz taş ve cas harcı kullanılmıştır.

1 nolu kilise, apsise paralel 2 neften oluşmaktadır. Batıdaki nef, 2 katlı bir konutun alt katı olarak kullanılmaktadır. Narteks ve doğudaki nefe geçiş sağlayan girişler kapatılmıştır. Doğudaki nef dikdörtgen planlıdır.

Bu nefin üst örtüsü tamamen yıkılmış olup kalan kalıntılarından yola çıkarak bu bölümün beşik tonozlu olduğu düşünülmektedir. Bu nefin doğu duvarında dikdörtgen bir girişle apsis bölümüne geçilmektedir; fakat bu giriş günümüzde kapatılmıştır.

Girişin kuzey ve güneyinde dikdörtgen formlu nişler bulunmaktadır. Apsis bölümü, , yarım yuvarlak şeklinde yapılmıştır. Apsis bölümü dışa doğru çıkıntı yapmamaktadır ve üzerinde mazgal pencere bulunur.

Günümüzde büyük oranda tahrip olan mazgal pencere genişletilerek giriş olarak kullanılmaktadır. Apsisi çevreleyen 8 adet konsol bulunmaktadır. Bu konsolların üzerinde kabartma şeklinde yapılmış bitkisel motifler yer almaktadır.

Bu konsolların hemen üzerinde apsisi çevreleyen bir kasnak bulunmaktadır. Apsisin kuzey ve güneyinde pastoforion hücrelerine yer verilmiş; fakat güneydeki pastaforion hücresi günümüzde kapatılmıştır.

Paylaşın

Batman: Kantar Kaya Camii

Kantar Kaya Camii; Batman’ın Gercüş İlçesi, Kantar Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır.

Kantar Köyü, Batman İl Merkezinin 16.60 km güneyinde, Hasankeyf İlçe Merkezinin ise 22.54 km kuzeybatısındadır.

Hasankeyf İlçe Merkezi’nden Kantar Köyü’ne günün belirli saatlerinde toplu taşıma araçları ile ulaşım sağlanmaktadır.

Cami, kayalık alanın elverdiği ölçüde oyulmuş ve çok düzgün bir planı olmasa da dikdörtgen planlıdır. Caminin iki girişi vardır ve giriş bölümleri kuzeyde yer almaktadır.

Güneyinde kayaya oyulmuş mihrabı ve kayalık alanda seki yapılarak oluşturulmuş küçük bir minberi yer almaktadır. Sahın bölümü, mihraba paralel uzanmaktadır. Caminin boyutları yaklaşık 10×6 m’dir.

 

Paylaşın

Batman: Çalışkan Camii

Çalışkan Camii; Batman’ın Gercüş İlçesi, Çalışkan Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Çalışkan Köyü, Batman İl Merkezinin 81 km güneydoğusunda, Gercüş İlçe Merkezinin ise 34 km kuzeydoğusundadır.

Doğu-batı yönünde uzanan caminin girişi batıya bakmaktadır. Cami, doğu-batı yönünde 9.80 m, kuzey-güney yönünde 7.00 m ölçülerinde olup dikdörtgen planlıdır.

Sadece harim mekanından oluşan caminin güney duvarında mihrap nişi, kuzey duvarında ise yuvarlak kemerli bir niş bulunmaktadır. Cami, beşik tonozlu olup, üstten toprak ile düz dam şeklinde yapılmıştır.

Caminin doğu ve batı duvarı ve üst örtüsü büyük oranda yıkılmıştır. Yapımında kesme taş, moloz taş ve cas harcı kullanılan camide tahribat söz konusudur.

Paylaşın

Batman: Kırkat Camii

Kırkat Camii; Batman’ın Gercüş İlçesi sınırları içerinde bulunan Kırkat Köyü merkezinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Batman İl Merkezi’nin 70 km güneyinde, Gercüş İlçe Merkezi’nin ise 11 km batısındadır.

İki katlı olan caminin ikinci katı daha sonraki dönemlerde yapılmıştır ve herhangi bir yerel işçilik göstermemektedir. Birinci katın dış duvarında ve mihrabın üzerinde bulunan inşa kitabesine göre caminin 1948 yılında inşa edildiği bilinmektedir.

Cami sonradan yapılan onarımlarla orijinalliğini kaybetmiştir. Cami, ön giriş ve harim mekânından oluşmaktadır. Ön girişe kuzeye bakan ve kemerli girişten geçilmektedir. Kare plan özelliği gösteren ön girişin üst örtüsü beşik tonozludur.

Ön girişin doğu ve batısında mekânlar bulunmaktadır. Ön girişin güneyinde bulunan yuvarlak kemerli girişten harime geçilmektedir. Harim payelerle iki sahana ayrılmıştır. Sahanlar mihraba paraleldir ve doğu- batı doğrultuludur.

Harimin üst örtüsü çapraz tonozludur ve güney duvarında bulunan mihrapta damla motifi içinde ayet ve inşa kitabesi yazmaktadır. Ayrıca mihrap içinde sütunçeler de bulunmaktadır

Paylaşın