Erzurum: Tahta Camii

Tahta Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Hasani Basri Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Giriş kapısı üzerinde bulunan beş satırlık Türkçe kitabeye göre 1738 M. tarihinde Hacı Ebubekir tarafından onarım görmüştür. Yapım tarihi kesin bilinmemektedir. Dikdörtgen planlı olan yapı, ahşap destekli camiler grubundandır. Cami tavanı ahşap verilmiştir. Yapıda taşıyıcı olarak iki ahşap direk kullanılmıştır. Yapının girişi kuzey cephede bulunmakta olup sade düzenlemeye sahiptir.

Kemerli giriş kapısının iki yanında birer sütunce bulunmaktadır. Caminin kuzeyde bulunan girişinin üstünde ahşap direklerle taşınan mahfil bulunmaktadır. Mihrabı kesme taştan olup mukarnas kavsaralıdır. Mihrabın iki yanında sütunce yer alır. Minber ise ahşaptan yapılmış olup sadedir.

Caminin son cemaatyeri günümüzde camekanla kapatılmıştır. Caminin minaresi kuzeybatı köşede yer almaktadır. Minareye giriş cami içerisinden olup ahşap gövdeye sahiptir. Minare sac kaplıdır. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 13.11.1976 tarih ve A.188 sayılı tescil kararı ile koruma altına alınmıştır.

Paylaşın

Erzurum: Şeyhler Camii

Şeyhler Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Şeyhler Mahallesi, Şeyhler Caddesi üzerinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Yapım tarihiyle ilgili kitabesi olmayan Caminin tarihçesi hakkında iki kayıt bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, vakıf kayıtlarında Erzurum Müftüsü Habip Mehmet Efendi tarafından 1181 H.-1767 M. yaptırılmıştır. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 13.11.1976 tarih ve A-188 sayılı kararı ile koruma altına alınmıştır.

Külliye şeklinde tasarlanmış olup, cami, medrese, hamam, ve çeşmeden oluşmaktadır. Şeyhler Camii Kare planlı tek kubbeli olup, Caminin harim kısmı köşelerde tromplara oturan yüksek bir kubbeyle kapatılmıştır. Kubbe dışta sekizgen kasnağa oturur.

Kuzey cephede kubbelerle örtülü üç gözlü son cemaat yeri bulunmaktadır. Son cemaat yeri yüksek tutularak beden duvarlarının seviyesinin üzerine çıkmıştır. Son cemaat yerinin kubbeleri eğimli bir çatıyla kapatılmıştır. Basık kemerli olan giriş kapısı çift sivri kemerle çerçevelendirilmiştir. Kapının iki yanında sütuncelere yer verilmiştir. Caminin dört yanında da pencerelere yer verilmiştir.

Mihrap, taştan mukarnas kavsaralı olarak yapılmıştır. Mihrabın köşelerinde mukarnas başlıklı silindirik sütuncelere yer verilmiştir. Mihraba bitişik konumdaki minber ahşaptan yapılmış olup, XX. yüzyıl eseridir. Minber basit düzenlemeli olup, işçilik oldukça yüzeyseldir.

Kare kaideli, silindirik gövdeli minare, kuzeybatı cephede yer almaktadır. Taştan yapılan minare beden duvarları üzerinde yükselmektedir. Gövdeden şerefeye geçişte mukarnas dizisine yer verilmiştir. Klasik Osmanlı mimari özelliklerini yansıtan minarenin kaidesinin güney yüzünde güneş saati mevcuttur. Kanber taşı üzerine işlenen saat, 0.85 m. yüksekliğinde 0.71 m. genişliğindedir. Saatin alt kısmında “Eser-i Fehim. Sene 1185” yazılıdır. H 1185 senesi M 1771 senesine tekabül etmektedir.

Paylaşın

Erzurum: Şafiiler (Şabakhane) Camii

Şafiiler (Şabakhane) Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Mirza Mehmet Mahallesi, Taş Mağazalar Caddesi üzerinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Fevkani cami özelliğinde olan Erzurum’un tek camisidir. Hakkında fazla bir bilgi bulunmamaktadır. Camii dam örtülü olup mimari bir değer taşımamaktadır. Vakfiyesinden 18. Yüzyılın ilk çeyreğinde Hacı Muhammed tarafından yaptırıldığı anlaşılmıştır.

Dört ahşap direkli ahşap tavanlı camiler grubuna giren yapı mescid olarak yaptırılmış olup sivri kemerli 6 gözlü Şabakhane Çeşmeler grubu üzerinde yer almaktadır. Düz ahşap tavanın orta bölümü yükseltilmiştir. Basamaklarla çıkılan basit girişi doğu cephede yer almakta kuzey cephede bulunan son cemaat yerine açılmaktadır.

Son cemaat yeri olarak değerlendirilen bölümden ise ikinci bir kapıyla ana mekana (harim) girilmektedir. Ana mekan kuzey, doğu ve batı cephede açılan pencerelerle aydınlatılmıştır. Mahfili ahşaptan, kademeli kavsaralarla yapılan mihrabı taştandır. Ahşap minber ise sonradan yenilenmiştir. Caminin doğu duvarında beden duvarını geçmeyen çok kısa yapılmış minaresi köşk minare niteliğinde olup ahşaptan yapılmıştır. GEEAYK tarafından 13.11.1976 A-188 tescil edilmiştir.

Paylaşın

Erzurum: Pervizoğlu Camii

Pervizoğlu Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Mirza Mehmet Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Herhangi bir kitabesi olmayan caminin 1128 H.-1 715 M. tarihli vakfiyesinden dolayı Pervizoğlu Hacı Mehmet tarafından inşa edildiği kabul edilmektedir. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 13.11.1976 tarih ve A-188 sayılı kararı ile koruma altına alınmıştır.

Plan ve Mimari Özellikleri: Kare planlı, tek kubbeli camiler grubundadır. Kuzey cephedeki üç gözlü son cemaat yerinin üzeri kubelerle örtülüdür. İç mekandaki kare alan, tromplar üzerine oturtulmuş kubbeyle örtülmüştür. Dört yönde tromplar arasında sivri sağır kemerlere yer verilmiştir. Kuzey cephedeki giriş kapısı düz atkıtaşlı olup sade bir düzenlemeye sahiptir.

Caminin kuzey cephesinde iki, doğu ve batı cephesinde altlı üstlü ikişer, güney cephesinde ise mihrabın iki yanında birer olmak üzere toplam sekiz pencere ile iç mekanı aydınlatılmaktadır. Caminin taş mihrabı mukarnas kavsaralı ve sade bir düzenlemeye sahiptir.

Minber orijinal olup, oldukça sadedir. Kuzey batı köşede cami beden duvarları üzerindeki minare, silindirik gövdeli taş malzemelidir. Cami beden duvarlarında kesme taş, kubbe ve tromplarda tuğla kullanılmıştır. Caminin doğusunda L şeklinde yerleştirilmiş medrese odalarıyla Pervizoğlu Medresesi yer alır.

Paylaşın

Erzurum: Molla Kaya Camii

Molla Kaya Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Yukarı Yoncalık Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Üzerindeki levhaya göre1753 yılında yaptırılmış olan camii ahşap direkli ahşap tavanlı camiler grubundandır. Geçirmiş olduğu onarımlar neticesinde çeşitli değişikliklere uğramıştır. Kareye yakın küçük ölçülerle yapılmış üzerini örten ahşap tavanı sadedir. Tavan güney yönde bağımsız iki, kuzey yönde ahşap mahfille birleştirilen dört ahşap sütunla taşınmaktadır.

Onarımlar sonrasında dört cephesi de tamamen sıvanmış yapının dış cephesi yenilenmiştir. İç mekandaki duvarlar ise yarısına kadar çiniyle süslenmiştir. Mihrap ve minberde de çini malzeme kullanılmıştır. Doğu ve güney yönden açılan ikişer pencereyle iç mekanın aydınlatılması sağlanmıştır. Giriş son cemaat yerinin güneyindeki kapıyla sağlanmakta ahşap mahfili de girişin üzerinde yer almaktadır. Yine kuzeybatı köşesinde bulunan sacla kapatılmış minare ahşaptan yapılmadır. GEEAYK tarafından 13.11.1976 A-188 tescil edilmiştir.

Paylaşın

Erzurum: Mehdi Efendi (Sıvırcık) Camii

Mehdi Efendi (Sıvırcık) Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Narmanlı Mahallesi, Sıvırcık Sokak üzerinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Yapının kesin yapım tarihi bilinmemektedir. Yapım özellikleri bakımından XVIII. yüzyıla tarihlendirilmektedir.
Caminin giriş kapısı üzerinde iki onarım kitabesi bulunmaktadır. Üstte yer alan 4 satırlık mermer kitabe nesih hatla yazılmıştır. Bu kitabeye göre cami 1795 M. yılında Hacı Mahmut tarafından tamir ettirilmiştir.

Cami ahşap direkli ve düz tavanlı cami grubundadır. Üst örtünün doğu-batı doğrultusunda atılan ahşap kirişleri sekizgen kesitli sütunlar tarafından taşınmaktadır. Yapının girişi kuzeyinde yer almaktadır. Camide aydınlatma dört yönde de bulunan toplam on iki pencere ile sağlanmıştır. Dört ahşap sütun tarafından taşınan mahfil, kuzeyde girişin hemen üstünde yer almaktadır.

Caminin güney duvarında yer alan Mukarnas kavsaralı mihrap kesme taştan yapılmıştır. Caminin güneybatı köşesinde yer alan ahşap minber, Erzurum’un diğer camilerine göre farklılık göstermektedir. Kuzeybatıda yer alan minare kare kaideli ve silindirik gövdelidir. Tek şerefeli olan minarenin kaide ve şerefesi taş, gövdesi ise tuğladan inşa edilmiştir. Minareye çıkış cami içerisinden sağlanmaktadır. Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 13.11.1976 tarih ve A.188 sayılı tescil kararı ile koruma altına alınmıştır.

Paylaşın

Erzurum: Mahmudiye Camii

Mahmudiye Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Yukarı Yoncalık Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Yapının inşaa kitabesi bulunmaz. Mahkeme-i Şer’iyye kayıtlarına göre 1842 yılında Hacı İbrahim Ağa tarafından onarılmıştır. 1901 yılında ise Hacı İbrahim torunlarından İpçioğlu Hacı Muhittin Efendi tarafından ikinci kez onarım görmüştür. Bu camii de Erzurumda bulunan Osmanlı dönemi ahşap direkli ve düz tavanlı camilerdendir. Tavanı dört ahşap direk taşımaktadır.

Caminin içerisi batıda açılan iki büyük bir küçük pencere ile mihrabın iki yanına açılan iki küçük pencere ile aydınlatılır. Son cemaat yerinin kuzeyinde girişi bulunmakta olup girişin üzerine ahşap bir mahfil yapılmıştır. Son cemaat yerinin kuzeybatısındaki ahşap minare de sac ile kapatılmıştır. Mihrap kesme taştan yapılmıştır. Minber ise ahşaptan olup sanatsal bir özellik taşımamaktadır. Yapı ayrıca son zamanlarda geçirmiş olduğu onarımlarla büyük ölçüde değişikliğe uğramıştır. GEEAYK tarafından 13.11.1976 A-188 tescil edilmiştir.

Paylaşın

Erzurum: Yeğenağa (Köse Ömer Ağa) Camii

Yeğenağa (Köse Ömer Ağa) Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Köse Ömer Ağa Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Cami giriş kapısı üzerinde dört satırlık sekiz kartuş içerisine alınmış mermer kitabe bulunmaktadır. 1171 M. yılında Hacı Ömer Ağa tarafından yaptırılan bu caminin yerinde babası tarafından yaptırılmış küçük bir mescit bulunuyordu. Anılan tarihte bu mescit yıkılarak yerine şimdiki cami yaptırılmıştır.

Kitabe 1185 H. yılını vermektedir. Hacı Ömer Ağa’nın oğlu Faik Osman 1219 H. tarihli vakfiye ile babasının yaptırdığı camiye bazı gelirler vakfetmiştir. Cami kare planlı dört ahşap destekli ve düz tavanlı camiler grubundandır. Cami kesme taş malzeme ile yapılmış olup dört yönde eğimli çatıyla kapatılmıştır.

Caminin dış cephesi kuzey ve güney yönlerinde dikdörtgen ikişer, doğu ve batı yönlerinde ise biraz daha üst seviyede olmak üzere yine ikişer pencere ile aydınlatılmaktadır. Dış cephede ahşap hatıllar kullanılmıştır. Doğu ve batıdaki pencerelerin yanında mazgal tarzda birer pencere daha bulunmaktadır. Caminin kuzey cephesinde yer alan son cemaat yeri yapıya sonradan eklenmiştir. Orjinalinde yedi ahşap direğe oturan son cemaat yeri geçirdiği onarım nedeni ile tamamen değişmiştir.

Giriş kapısı sivri kemer kavsaralı ve köşelerde sütunceler ile verilmiştir. Sütuncelerin başlıkları bitkisel bezemelidir. Kapıda yer alan kitabe giriş kemerinin tam üstünde orta kısma konulmuştur. Mihrap güney duvarda yer almakta olup mukarnas kavsaralıdır. Mihrap dıştan basit silmelerle çevrelenmiştir. Mihrabın iç kısmına boya ile perde motifi işlenmiştir. Köşedeki sütuncelerin başlıkları da dışa taşıntılı ve bitkisel motiflidir.

Caminin minberi orijinal değildir. Cami iç mekanda ortada, dört ayak üzerine oturtulan kare bir alan oluşturulmuş. Mahfil kuzey duvarda yer almakta ve sekiz ahşap direk üzerinde taşınmaktadır. Minare caminin kuzeybatı köşesinde yer almakta olup kare kaideli, silindirik gövdelidir. Minare tuğladan yapılmış olup kesme taştan yapılan şerefenin alt kısmı iki kaval silme ile çevrilmiştir.Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 13.11.1976 tarih ve A.188 sayılı tescil kararı ile koruma altına alınmıştır.

Paylaşın

Erzurum: Kırmacı Camii

Kırmacı Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Rabia Ana Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Caminin herhangi bir kitabesi yoktur. Kırmacızade Ali Ağanın oğlu Mehmet Ağa tarafından hazırlanan 1771 tarihli vakfiyesinde caminin 18. Yüzyılın ikinci yarısında camii yeniden düzenlenmiş ihya edilmiştir. Kare planlı camilerden olan Kırmacı Cami dört ahşap destekli düz tavanlıdır.

Dış cephede moloz taş, köşe ve pencerelerde kesme taş malzeme kullanılmıştır. Kuzeyde bulunan son cemaat yeri de dört ahşap direk üzerine kurulmuş ve üzeri düz damla örtülmüştür. Sonradan onarım gören yer camekânla kapatılmıştır.

Güney cephede mihrabın iki yanına açılan küçük pencereler ile doğu ve batı cephede bulunan ikişer pencere ile iç mekan aydınlatılmıştır. Taş mihrabı mukarnas kavsaralı olan caminin ahşap minberi oldukça sade olup süsleme öğesi bulunmamaktadır. Kuzeybatı köşesinde yer alan ahşap minare ise sac ile kaplanmıştır. Yapının doğu duvarında bir çeşmesi avlusunda ise haziresi vardır. GEEAYK tarafından 13.11.1976 A-188 tescil edilmiştir.

Paylaşın

Erzurum: Kemhan Camii

Kemhan Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Kadana Mahallesi, Hacı Ahmet Sokak üzerinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.

Hacı Bünyad tarafından 1605 tarihinde yaptırılan caminin mihrabı üzerinde dört satırlık bir kitabesi bulunmaktadır. 1787 yılında Kemhan Zade Ahmet Ağa tarafından tamir ettirilmiştir. Caminin bu tamiratı Vehbi tarafından hazırlanan kitabe metninden anlaşılmaktadır.

Ahşap destekli düz tavanlı camiler grubuna giren cami, caminin dört cephesine açılan ikişer pencere ile aydınlatılmıştır. Son cemaat yeri günümüzde kapatılmıştır. Basık kemerli giriş kapısının üzerinde mahfili yer alır. Düz ahşap tavanlı üst örtüsü dört ahşap direkle taşınmakta olup, mihrabı beş yüzeyli mukarnas kavsaralıdır.

Her iki yanına sütunce bulunan mihrabın etrafı ayrıca silmeler ile sınırlandırılmıştır. Yeni yapılmış ahşap minberini bitkisel bezekler süslemektedir. Ahşap minaresi sac ile örtülen caminin avlusunda eskiden birkaç odalı medresesi bulunduğu bilinmektedir. Medresesi gibi caminin orijinalliği de günümüze ulaşmamıştır. GEEAYK tarafından 13.11.1976 A-188 tescil edilmiştir.

Paylaşın