Askorbik asit ve L-askorbik asit olarak da bilinen C Vitamini, insan vücudunda çok önemli görevleri bulunan bir besin ögesidir. Suda çözünen vitamin türleri arasında yer alan askorbik asit vücut tarafından üretilemediğinden gereksinimin tamamı besinlerden alınmalıdır.

C Vitamini kaynakları, meyve ve sebzelerdir. Narenciye sınıfında yer alan meyveler, C Vitamini olan meyveler arasında yer almaktadır. C Vitamini 1912’de keşfedilmiş, 1928’de izole edilmiştir. Daha sonra da 1933 yılında kimyasal olarak üretilen ilk vitamin olmuştur. C Vitamininin yaklaşık % 70- % 90’ı günlük gıdalardan alınır.

C Vitamini hangi besinlerde bulunur?

• Siyah frenk üzümü
• Kırmızıbiber
• Kivi
• Yeşil dolmalık biber
• Portakal
• Çilek
• Papaya
• Brokoli
• Maydanoz
• Ananas
• Brüksel lahanası
• Karnabahar
• Mango
• Limon
• Greyfurt
• Bezelye
• Domates

C Vitamininin faydaları nelerdir?

İnsan vücudu doğal olarak kendiliğinden C vitamini üretmediği için beslenme aracılığıyla doğal kaynaklardan vücuda almak gereklidir. C vitamini vücudun besinlerden aldığı demirin sindirim sistemi tarafından emilmesine ve daha sonra kullanmak üzere depolanmasına yardımcı olur.

Uzmanlar, C vitamininin en güvenli ve vücut için en faydalı besinlerden biri olduğunu ifade etmektedirler. C vitamininin faydaları arasında bağışıklık sistemini güçlendirmek, kardiyovasküler hastalıklara, doğum öncesi sağlık sorunlarına, göz hastalıklarına ve hatta cilt kırışıklıklarına karşı koruma sağlamak sayılabilir.

Gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda C vitamininin stres nedeniyle bağışıklık sistemi zayıflamış olan bireyler için yararlı olduğunu görülmüştür. Alkol kullananların, sigara içenlerin ve obez bireylerin vücutlarında en hızlı tükenen besin maddelerinden birisi olduğu için genel sağlık ölçümünde önemli bir kriter olarak görülür.

Vücudunda düşük oranda C vitamini bulunan bireyler ile karşılaştırıldığında yüksek oranda C vitamini bulunan bireylerin inme (felç) riski ile daha düşük oranlarda olduğu gözlemlenmiştir. C vitamini vücudun hem içindeki hem de dışındaki hücreleri etkilediği için cilt kuruluğu ve yaşlanmaya karşı olumlu etkileri olduğu düşünülmektedir.

C vitamini eksikliği nispeten nadir karşılaşılan bir durumdur ve yetersiz beslenen yetişkinlerde daha yaygın olarak görülür. Buna bağlı olarak bazı kanser türleri ve sindirim sistemi rahatsızlıklarının C vitamini eksikliğine karşı daha duyarlı olabileceği ihtimali üzerinde durulmaktadır.

Ağır C vitamini eksikliği görülen bireylerde anemi (kansızlık), diş eti kanaması, ciltte morarma gibi durumlar görülebilir. Bazı durumlarda ise yara iyileşmesinde yavaşlama ile tanımlanan, iskorbüt adı verilen bir hastalığın ortaya çıkabileceği görülmüştür.

Meyve ve sebze açısından zengin bir diyet ile beslenmenin meme, kolon ve akciğer kanserleri gibi birçok kanser türünün ortaya çıkması riskinin azaldığı düşünülmektedir. Ancak bu koruyucu etkilerin doğrudan gıdada bulunan C vitamini ile ilişkili olup olmadığı açık değildir.

Bunun yerine meyve ve sebzeler ile sağlıklı beslenmenin bu etkiye yol açtığı kanısı tıp uzmanlarınca daha yaygın bir şekilde kabul görmektedir. Aynı zamanda oral C vitamini takviyelerinin doğal beslenme yoluyla alınan C vitamini kadar fayda sağladığı düşünülmemektedir.

Nezle, soğuk algınlığı durumunda ise, ağızdan C vitamini takviyeleri almak soğuk algınlığını engellemez. Bununla birlikte, düzenli olarak C vitamini takviyesi alan bireylerde soğuk algınlığı görüldüğünde, hastalığın daha kısa süre devam ettiği ve hastalığın seyri boyunca ortaya çıkan semptomların daha az şiddetli olduğunu gösteren bazı kanıtlar vardır.

Ancak soğuk algınlığı başladıktan sonra C vitamini takviyesine başlamak bu tür hastalıklara karşı bir fayda sağlamamaktadır.

C vitamini takviyelerinin diğer vitaminler ve minerallerle birlikte alınmasının, yaşa bağlı makula dejenerasyonunun ya da diğer adıyla sarı nokta hastalığının daha ağır bir hal almasına karşı önleyici etkileri olduğu gözlemlenmiştir. Buna ek olarak beslenmeleri esnasında daha yüksek C vitamini tüketen bireylerin katarakt geliştirme riskinin daha düşük olduğu görülmüştür.

C vitamini takviyesi kullanılmalı mı?

C vitamini, günlük olarak gereksinimi tamamen karşılanması gereken önemli bir besin ögesidir. Bu nedenle halk arasında C vitamini takviyeleri de oldukça yaygındır. Fakat tüm besin takviyelerinde olduğu gibi C vitamininin de aşırı alımı bazı sağlık sorunlarını beraberinde getirebilir. Sağlıklı ve dengeli beslenme ile C vitamini gereksinimi tamamen karşılanabilir. Bu durumda herhangi bir vitamin takviyesine gerek kalmaz. Sağlıklı bireylerde günlük 3 porsiyon meyve 2 porsiyon salata veya söğüş sebze tüketimi ile C vitamini gereksiniminin karşılanması mümkündür.

Fakat herhangi bir sağlık sorunu nedeniyle bu besinleri tüketemeyenlerde, C vitamini eksikliği olanlarda veya enfeksiyon hastalıkları gibi nedenlerle C vitamini gereksinimi artmış olan kişilerde C vitamini takviyeleri hekim tarafından reçetelendirilebilir. Bu takviyeler ağız yoluyla alınan haplar, suda çözünen tabletler veya C vitamini serumu şeklinde verilebilir. Bunların haricinde hekime danışılmadan C vitamini takviyelerinin kullanımı önerilmez.

Eğer siz de C vitamininin olumlu etkilerinden faydalanmak ve sağlığınızı korumak istiyorsanız C vitamini kaynağı olan besinleri günlük beslenme planınız içerisine mutlaka dahil etmelisiniz. C vitamini eksikliğinizin olduğunu düşünüyorsanız veya buna ilişkin belirtiler yaşıyorsanız bir sağlık kuruluşuna başvurarak doktor kontrolünden geçebilir, gerekli testlerinizi yaptırarak vitamin takviyesine ihtiyacınızın olup olmadığını öğrenebilirsiniz.