M.S. 61 yılında Romalıların Büyük Britanya’daki işgalci güçlerine karşı bir isyan başlatan Boudica, gizemli kalmaya devam eden tarihi bir figürdür. Romalılara karşı isyanındaki rolü dışında kendisi hakkında pek bir şey bilinmiyor.
Haber Merkezi / Ancak, tarihin en güçlü kadınlarından biri olarak tanımlanan Boudica, Britanya’da ulusal mirasın bir simgesi olarak kabul edilmektedir. Peki, Boudica kimdi?
Boudica’nın adı tarih boyunca farklı şekillerde yazılmıştır. “Boudica” en yaygın yazım şekli olsa da, Boudicca, Boadicea, Boudicea ve Buddug olarak da yazılmıştır. İlk iki yazım şekli Brythonic boudi (zafer, kazanmak) ve ka (sahip olmak) kelimelerinden gelir ve bu da isminin “Muzaffer Kadın” anlamına geldiğini gösterir. Boadicea ve Boudicea isimleri onun hakkında Latince anlatılanlardan gelir ve Buddug isminin Galce karşılığıdır. Galce “boudeg” kelimesi de zafer anlamına gelir.
Boudica’nın Camulodunum’da (şimdiki Colchester) seçkin bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldiği ve bir savaşçı olarak eğitildiğine inanılıyor. Camulodunum, Roma tarafından işgal edildikten sonra Roma Britanya’sının ilk başkentiydi.
Boudica, 18 yaşına geldiğinde Kuzey Britanya’nın Norfolk bölgesinde yaşayan Iceni kabilesinin kralı Prasutagus ile evlendi ve Boudica’nın bu evlilikten iki kızı oldu. Boudica’nın kocası ve varlıklı bir ön-Romalı olan Iceni kralı Prasutagus ölünce, İmparatorluğa bağlı müvekkil krallıkların yaptığı gibi krallığını Roma’ya bırakmak yerine kızları ve Roma imparatoruna ortaklaşa olarak miras bıraktı.
Roma kanunlarına göre kadınlar varis olamadığından İmparatorluk bu kararı reddetti ve procurator Catus Decianus tüm mülkünü haczettirdi. Krallık fethedilmiş varsayılarak İmparatorluğa katıldı. Prasutagus’un dulu Boudica kırbaçlatıldı, kızlarına tecavüz edildi. Icenialıların tüm ileri gelenleri aile mülklerinden mahrum bırakıldı ve kralın akrabaları köle olarak muamele gördü. Bu olaylar doğrudan M.S. 60/61 ayaklanmasına yol açtı.
M.S. 60/61 Ayaklanması
60 ya da 61 yılında Roma eyalet valisi Gaius Suetonius Paulinus’un Gallere doğru bir sefere çıkmasını fırsat bilen Iceni, Trinovanteler ve diğerlerini Boudica liderliğinde ayaklandılar. Vali Suetonius Paulinus ve Lejyonları tarafından kesin olarak yenilgiye uğratılmadan önce, Camulodunum (Colchester), Londinium (Londra) ve Verulamium (St Albans) şehirlerini yıkıp, talan ettiler. (Yıkılıp talan edilen üç şehirde ölenlerin toplamı aşağı yukarı 70.000-80.000 kişi arasındadır.)
Britonlar sayıca Romalılardan fazla olduğu halde, Roma lejyonlarının mükemmel disiplin ve taktiği onlara mutlak bir zafer kazandırdı. Roma İmparatoru Nero’nun ortaya çıkan bu kriz karşısında adada bulunan tüm birlikleri geri çekmeyi tasarladığı sırada gelen Suetonius’un bu zaferi, adadaki Roma varlığını sağlamlaştırmıştır.
Bu olayların kayıtları, tarihçiler Tacitus[1] ve Cassius Dio’nun,[2] eserlerinden Rönesans döneminde yeniden öğrenildi ve Victoria devrinde, Kraliçe I. Victoria tarafından adaşı olarak ilan edilmesiyle birlikte Boudica’nın efsanevi ünü ortaya çıktı. Boudica, bu dönemden sonra Birleşik Krallık’ta önemli bir kültürel sembol olarak kalmıştır.
Romalı tarihçiler Claudius Cassius Dio ve Gaius Cornelius Tacitus, Boudica’nın nasıl öldüğüne dair anlatımları farklılık gösterir: Cassius Dio, Boudica’nın hastalandığını ve savaştan sonra öldüğünü öne sürerken, Tacitus ise Boudica’nın kendini zehirlediğini öne sürmüştür.
Cassius Dio’nun “Roma Tarihi” adlı eseridir şöyle yazmıştır: “Yerlileri uyandırmada ve onları Romalılara karşı savaşmaya ikna etmede başlıca etkili olan, onların lideri olmaya layık görülen ve tüm savaşı yöneten kişi, kraliyet ailesinden gelen ve kadınlara ait olandan daha fazla zekaya sahip olan Buduica adlı bir Britanyalı kadındı.
Boyu çok uzundu, görünüşü çok korkutucuydu, bakışları çok sertti ve sesi sertti; kalçalarına kadar uzanan koyu kahverengi saçlardan oluşan büyük bir kütle vardı; boynunda büyük bir altın kolye vardı; üzerinde kalın bir manto ve bir broşla tutturulmuş çeşitli renklerde bir tunik giyiyordu. Bu onun değişmez kıyafetiydi.”
Dio’nun Boudica’yı tasviri, bugün Boudica hakkında bilinen bilgilerin çoğunu sağlar. Dio ayrıca, Boudica’nın kızıl saçlı ve torc takan birçok tasvirine yol açan kahverengimsi turuncu bir renk olan “sarı” saçlara sahip olduğunu belirtir.
Tacitus’un Yıllıkları’nda Boudica’nın Britanyalıları savaşa teşvik etmek için yaptığı konuşma şöyle anlatılır: Biz İngilizler savaşta kadın komutanlara alışkınız. Güçlü insanlardan geliyorum! Ama şimdi krallığım ve servetim için savaşmıyorum. Kaybettiğim özgürlüğüm, yaralı bedenim ve istismara uğrayan kızlarım için sıradan bir insan gibi savaşıyorum.
Popüler kültürde: Boudica
Günümüzde nispeten popüler bir figür olmaya devam eden Boudica, özellikle antik tarihten gelen güçlü, kudretli bir kadın olarak konumlanıyor.
