Yaşam için hayati öneme sahip olan proteinler, fiziksel gelişim ile organ ve hücre fonksiyonları için gerekli olduğu için Yaşamın Yapı Taşları olarak adlandırılır. Beslenmedeki makro besinler olarak vücut kompozisyonunun iyileştirilmesine yardımcı olan proteinler, amino asit zincirlerinden oluşur ve karbon, hidrojen, oksijen ve azot içerir.
Haber Merkezi / Hayvansal gıda kaynaklarından elde edilen proteinler, daha eksiksiz bir amino asit karışımı sağladığı için biyolojik değeri yüksek proteinler, bitki besin kaynaklarından gelen proteinler düşük biyolojik değerli proteinler olarak bilinir ve tüm amino asitleri yeterli miktarda içermezler.
Proteinlerin işlevleri:
- Bağışıklık sistemi için antikorlar,
- Metabolik süreçlerin düzenleyicileri olarak hormonlar,
- Besinlerin ve oksijenin taşınması için kan proteinleri,
- Besinlerin sindirimi ve emilimi için enzimler,
- Kas, karaciğer ve bağırsak için önemli bir enerji kaynağı,
- İskeletin şeklini belirleyen kolajen ve kıkırdağı oluşturur.
Yakın tarihli bir meta-analizi, yaşlı yetişkinlerin (50+), yüksek proteinli bir beslenme ile kilo verme sırasında yağsız vücut kütlesini daha etkili bir şekilde koruyabildiğini ortaya koymuştur. Araştırmaya göre, yüksek proteinli öğünlerden sonra tokluk hormonları yükselmiş ve bu da daha fazla tokluk algısı ile sonuçlanmış ve öğün miktarının azaltılmasına yardımcı olmuştur.
Ancak kilo verme diyeti uygulanırken önerilen miktardan fazla protein alımı, amino asit yıkımından kaynaklanan atıkları metabolize etme ve vücuttan atma gibi iki hayati organa, yani karaciğer ve böbreklere olan yükü artırır. Planlanan diyet günde daha fazla protein ve yetersiz kaloriden oluştuğunda, diyet proteini enerji kaynağı olarak oksitlenir ve doku proteininin parçalanması gerçekleşir. Protein-enerji oranı, farklı yaşlar ve farklı aktiviteler arasında farklılık gösterir.
Karbonhidrat ve proteinlerin sağladığı kalori aynıdır yani bu besinlerin her ikisinin de 1 gramı 4 kcal verir ancak bu besinlerin vücuda etkisi farklıdır. Yani hem karbonhidrat hem de protein dengesi gereklidir. Bu, proteinleri enerji için hızla parçalanmaktan kurtaracak ve proteinlerin vücut geliştirme ve onarım ile düzenleyici ve koruyucu işlev için kullanılmasını kısıtlayacaktır. Protein kullanımı ve birikimi, yeterli enerji alımına bağlıdır.
Herhangi bir takviyeye bağımlı olmaktansa yeterli miktarda karbonhidrat ve mikro besin ile birlikte önerilen protein alımı ile dengeli bir diyet uygulamadır.
Proteinlerin besin kaynakları:
Proteinin besin kaynakları bakliyat, süt ve süt ürünleri, yumurta, balık ve kümes hayvanları ile et, kuruyemiş ve yağlı tohumlar vs.’dir.
