Dünya Sağlık Örgütü: Trans Yağlar Her Yıl 500 Bin Ölüme Neden Oluyor

Birçok gıdada bulunan trans yağların tamamen ortadan kaldırılması çağrısını yineleyen Dünya Sağlık Örgütü (WHO), her yıl en az 500 bin insanın erken ölümünden sorumlu olduğunu bildirdi.

Türkiye’de trans yağ kullanımı yasak değil ancak Dünya Sağlık Örgütü’nün çözüm politikaları ışığında 100 gram yağ başında 2 gram trans yağ ile sınırlı.

WHO, trans yağları ortadan kaldırma politikalarının çoğunun başta Amerika ve Avrupa olmak üzere yüksek gelirli ülkelerde uygulandığını ve giderek artan sayıda orta gelirli ülkenin de bunu takip ettiğini bildiriyor.

Endüstriyel olarak üretilmiş trans yağlar, paketlenmiş ürünlerde, unlu mamullerde, yemeklik yağlarda ve sürülebilir gıdalarda yaygın olarak bulunuyor.

WHO, 5 milyar kişinin bu toksik kimyasala maruz kaldığını ve bunun da kalp hastalıkları ve ölüm riskini arttırdığını bildiriyor.

Resolve to Save Lives (Hayat Kurtarmak İçin Kararlılık) adlı halk sağlığı girişiminin başkanı Tom Frieden, küresel çapta trans yağların gıdalardan çıkarılmasının 2040 yılına kadar kalp-damar hastalıklarından kaynaklanan 17 milyon ölümü önleyebileceğini söyledi.

Frieden ayrıca, “gıda tedarikinde geçerli bir kullanımı olmayan ve ortadan kaldırılması gereken toksik bir kimyasal olarak” nitelediği yapay trans yağı, doymuş yağdan ayırmanın önemli olduğunu belirtti.

Doymuş yağın, birçok gıda grubunun doğal bir parçası olduğunu ve kimsenin yasaklamayı teklif etmediğini belirten Frieden, “Basitçe ifade etmek gerekirse, yapay trans yağı beslenmenin sigara ürünü olarak düşünün. Hiçbir değeri yok” dedi.

Dünya Sağlık Örgütü’nün, trans yağın 2023 yılında küresel olarak ortadan kaldırılması hedefini 2018’de belirlemişti. Son beş yılda ilerleme kaydedildi.

Örgütün belirlediği ve belirli kriterlere bağlı olan çözüm uygulamaları da endüstriyel olarak üretilen trans yağlara karşı iki seçenek sunuyor. Birincisi tüm gıdalarda 100 gram toplam yağ başına 2 gram endüstriyel olarak üretilen trans yağın zorunlu ulusal sınır olması. İkincisi de tüm gıdaların malzemesi ve önemli bir trans yağ kaynağı olan hidrojenize yağların üretiminin veya kullanımının ulusal olarak yasaklanması.

WHO, gıdalarda trans yağla mücadele için şu anda 43 ülkenin, en iyi çözüm modellerini hayata geçirdiğini ve böylece 2,8 milyar kişiyi kalp hastalığı ve ölümden koruduğunu söylüyor.

Türkiye’de trans yağ kullanımı yasak değil ancak Dünya Sağlık Örgütü’nün çözüm politikaları ışığında 100 gram yağ başında 2 gram trans yağ ile sınırlı.

Örgüte göre şu anda, trans yağ alımının neden olduğu kalp damar hastalığı ölümlerinin tahmini oranının en yüksek olduğu 16 ülkeden 9’unun çözüm uygulamaları bulunmuyor. Bu ülkeler Avustralya, Azerbaycan, Butan, Ekvator, Mısır, İran, Nepal, Pakistan ve Güney Kore.

Ancak Frieden’e göre hala 5 milyar kişi, trans yağın sağlığı bozan etkilerine karşı risk altında. Frieden, hükümetlerin WHO’nun oluşturduğu çözüm politikalarını hayata geçirerek, bu önlenebilir ölümleri durdurabileceğini söyledi.

Başta Meksika, Nijerya ve Sri Lanka olmak üzere birçok ülke, WHO’nun bu hayat kurtarıcı politikalarını uygulamaya çok yakın. Tom Frieden’a göre, tek ihtiyaçları olan şey “bitiş çizgisini aşmaları” için basit bir itici güç.

Frieden, “Bir ülkedeki kazanımlar diğer ülkeleri de harekete geçmeye teşvik edebilir. Hindistan, Bangladeş ve Filipinler gibi liderlerin tüm Güney ve Güneydoğu Asya bölgesi için örnek teşkil etmesini ve trans yağları yasaklayan Güney Afrika ile birlikte Nijerya’nın da Afrika için bir lider olmasını umuyoruz” diye konuştu.

Friedan, deneyimlerin endüstrinin uyum sağlayabileceğini, yenilik yapabileceğini ve trans yağ yerine sağlıklı alternatifler koyabileceğini gösterdiğini söyledi. Zehirli bir ürünü üretmeye devam edenler sadece birkaç büyük şirketten ibaret.

Friedan, bu şirketlerin trans yağın günlerinin sayılı olduğunu gördüklerinde harekete geçmelerini bekliyor.

(Kaynak: VOA Türkçe)

Paylaşın

Şeker Kamışı Suyunun 10 İnanılmaz Faydası

Şeker kamışı suyunun faydaları nelerdir hiç merak ettiniz mi? Yaklaşık 240 ml şeker kamışı suyu (katkı maddesi olmadan), 30 gm doğal şekerle birlikte 250 kalori içerir. Sıfır yağ, kolesterol, lif ve protein içeriğine sahiptir ancak sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum ve demir içerir.

Haber Merkezi / Bu şeker açısından zengin içeceğin,  sağlık açısından sayısız faydası vardır. Bunlardan 10 tanesini sizler için topladık.

1. Anında enerji verir

Kısa sürede enerji almanın en iyi yollarından biri. Meyve suyundaki basit şekerler vücut tarafından kolayca emilir ve şeker seviyesini kısa sürede düzenler.

2. Karaciğer fonksiyonunu geliştirir

Şeker kamışı suyunun sarılık gibi karaciğerle ilgili rahatsızlıklar için en iyi doğal tedavilerden biri olduğu söylenir.

Araştırmalar, şeker kamışı suyunun doğada alkali olduğunu, vücuttaki elektrolit dengesinin korunmasına yardımcı olduğunu ortaya koymuştur.

3. Vücudun kanserle savaşmasına yardımcı olun

Yüksek kalsiyum, magnezyum, potasyum, demir ve manganez konsantrasyonu, şeker kamışı suyunu doğada alkali hale getirir.

Flavonoidlerin varlığı, vücudun kanserli hücrelere, özellikle prostat ve meme kanserine karşı savaşmasına yardımcı olur.

4. Sindirim sistemini rahatlatır

Şeker kamışı suyunun diğer yararlarının yanı sıra, sindirim rahatsızlığı çekenler için de istisnai bir özelliği vardır .

Şeker kamışı suyundaki potasyum midedeki pH seviyesini dengeler, sindirim sıvılarının salgılanmasını kolaylaştırır ve sistemin düzgün çalışmasını sağlar. Ayrıca mide enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olur.

5. Şeker hastaları için faydalıdır

Şeker kamışı suyundaki yüksek şeker içeriği şeker hastalarını bu suyu tüketmekten çekinebilir. Ancak, ölçülü olarak, şeker kamışı suyu şeker hastalarına fayda sağlayabilir, doğal şekerin düşük glisemik indeksi vardır ve bu da kan şekeri seviyelerinde sık görülen artışları önler.

6. Böbrek sağlığını korur

Doymuş yağ içermeyen, düşük kolesterol, düşük sodyumlu doğal bir gıda olan şeker kamışı suyu, böbrekleri en iyi durumda tutmaya yardımcı olur.

7. STD’ler ve İYE’lerle ilişkili ağrıyı hafifletir

Şeker kamışı suyu, limon suyu ve hindistancevizi suyu ile seyreltilmiş olarak tüketilirse, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, idrar yolu enfeksiyonları, böbrek taşları ve prostatitin neden olabileceği vücut iltihabını azaltmaya yardımcı olabilir.

8. Kemik ve diş gelişimine yardımcı olur

Kalsiyum açısından zengin olan şeker kamışı suyu, iskelet sisteminin, kemiklerin ve dişlerin uygun şekilde gelişmesini sağlar.

9. Ağız kokusu

Diş çürümesine bağlı ağız kokusu mu yaşıyorsunuz? Şeker kamışı suyu kurtarıcınız olabilir.

Şeker kamışı, kalsiyum ve fosfor da dahil olmak üzere mineraller açısından zengindir ve ayrıca diş minesini oluşturmaya ve dişleri güçlendirmeye iyi gelir. Ayrıca bu besinlerin eksikliğinden kaynaklanan ağız kokusunun üstesinden gelir.

10. Sivilce tedavisine yardımcı olabilir

Şeker kamışı suyunun topikal kullanımı, akne gibi cilt problemlerini azaltmaya ve iyileştirmeye yardımcı olma özelliğine sahiptir. Şeker kamışı suyu, glikolik asit gibi alfa-hidroksi asitler (AHA’lar) içerdiğinden hücre döngüsünü artırır.

Ayrıca cildi pul pul dökerek akne oluşumu olasılığını ortadan kaldırır. Suyu, fuller toprağı ile maske benzeri bir kıvama getirin, yüzünüze ve boynunuza uygulayın ve 20 dakika bekletin. Sonra, soğuk suyla yıkayın.

Şeker kamışı suyunun içerdiği şeker doğaldır, ancak esasen şeker olduğunu unutmayın. Bu sağlıklı içeceği ölçülü bir şekilde tüketin ve tıbbi bir durumunuz varsa doktorunuza danışın.

Not: Sunulan bilgilerin amacı herhangi bir hastalığı teşhis veya tedavi etmek, iyileştirmek veya önlemek değildir. Tüm bilgiler yalnızca genel bilginize yöneliktir, tıbbi tavsiye veya belirli tıbbi durumların tedavisinin yerine geçmez. Uygulamadan önce bu bilgileri doktorunuzla görüşün.

Paylaşın

Koşmak, Kilo Vermenize Yardımcı Olabilir Mi?

Koşmanın, formda kalmanıza yardımcı olup olmadığını mı merak ediyorsunuz? Cevap, evet. Koşmak, kalori yakmanın ve beslenmeden kısıtlamak zorunda kalmadan formda kalmanın en etkili yollarından biridir.

Haber Merkezi / Sağlıklı bir diyet ile düzenli koşu rutini, muhtemelen kilo vermenizi sağlayacaktır.

Koşmanın bütçenize ek maliyeti yoktur, neredeyse her yerde yapabilirsiniz, bir çift koşu ayakkabısı dışında herhangi bir ekstra ekipmana ihtiyacınız olmayacaktır. Ayrıca, koşu formda kalmak için zaman açısından verimlidir.

Koşu, yüksek yoğunluklu bir egzersizdir, koşu sırasında ve sonrasında (dinlenme aşaması) kalori harcamanız üst düzeyde olur.

Koşu bandına karşı pist

Bir koşu bandında koşarak kilo verebilir misiniz? Her şey ne kadar hızlı koştuğunuza bağlı.

Koşu bandında koşmak bir ölçüde daha kolaydır çünkü zemin ayaklarınızın altından akmaktadır ve rüzgar direnci yoktur. Dışarıda ne kadar hızlı koşarsanız, rüzgar direnci de o kadar güçlü olur ve vücut daha fazla enerji harcar.

Koşu bandında açık hava koşu koşullarını simüle etmek istiyorsanız, koşu bandınızı yüzde 1 eğime ayarlayabilirsiniz.

Unutmayın, koşmak tek başına yeterli olmaz

Koşmak, kilo vermenize yardımcı olabilirken, vücudunuzun belirli bölgelerinden kilo vermenize yardımcı olmayabilir. Bunun için koşuyu bu bölümleri çalıştıran egzersizlerle birleştirmelisiniz. 

Haftanın çoğu gününde en az 30 dakika kardiyo yapmayı hedefleyin ve haftada iki kez tüm vücut kuvvet antrenmanını koşu rutininize dahil edin.

Not: Sunulan bilgilerin amacı yalnızca genel bilginize yöneliktir, tıbbi tavsiye veya belirli tıbbi durumların tedavisinin yerine geçmez. Uygulamadan önce bu bilgileri doktorunuzla görüşün.

Paylaşın

Kan Şekerini Düşüren 10 Süper Gıda

Beslenme, şeker hastalığının yönetiminde ve kontrol altında tutulmasında hayati bir rol oynamaktadır. Şeker hastalığına sahip bir kişinin beslenmesi, ideal vücut ağırlığını korumak ve kan şekeri seviyesini gereken miktarda tutan gıdalardan oluşmalıdır. 

Haber Merkezi / Sağlıklı kan şekeri seviyesi için aşağıdaki yiyecekler beslenme rutinine dahil edilebilir:

Chia tohumu

Chia tohumu, zengin bir antioksidan, omega-3 yağ asitleri, lif ve magnezyum kaynağıdır. Bunlar, tip 2 diyabet riskini ve diyabetin komplikasyonlarını azaltmak için çok önemli bileşenlerdir.

Kabak çekirdeği

Kabak çekirdeği zengin bir magnezyum, lif ve sağlıklı yağ asitleri kaynağıdır. Yetişkinlerin kan şekerini kontrol altında tutmak için kabak çekirdeği tüketmeleri tavsiye edilir.

Kuruyemiş

Kuruyemişler sağlıklı bir lif, protein ve sağlıklı yağ kaynağıdır. Kuruyemişlerdeki çözünür ve çözünmez lifler, kan şekeri seviyelerini iyileştirmeye, kolesterolü düşürmeye ve diyabetin komplikasyon riskini düşürmeye yardımcı olabilir.

Tam tahıllı ekmek

Kepekli tahıllar daha yüksek protein ve besin içeriğine sahiptirler. Ayrıca mineraller, vitaminler ve antioksidanlar açısından da zengindirler. Araştırmalar, tam tahıllı ekmeğin, obez kişilerde kan şekeri seviyesini iyileştirdiğini ortaya koymuştur.

Tarçın

Araştırmalar, tarçının şeker hastalığı olan kişilerde kan şekeri seviyesini düşürmeye yardımcı olduğunu göstermiştir.

Domates

Domates, düşük glisemik indeksi (GI) ve yüksek lif içeriği olan gıdalardan biridir, uzun süre tokluk hissi verir. Araştırmalar, günde 1-2 orta boy domates tüketmenin şeker hastalarında 8 hafta sonra tansiyonu düşürdüğünü göstermiştir.

Çilek

Çilek, iyi bir C vitamini ve antioksidan kaynağıdır. Doktorlar, çilek tüketmenin şeker hastalığının beyin ve böbrek komplikasyonlarını azalttığını söylüyorlar.

Avokado

Avokado, iyi bir sağlıklı yağ, vitamin, lif ve mineral kaynağıdır. Araştırmalar, sağlıklı yağlar içeren yiyeceklerin tokluğu artırdığını ortaya koymuştur. Sağlıklı yağları tüketmek, karbonhidrat sindirimini azaltır ve böylece sabit bir kan şekeri seviyesi sağlar.

Zencefil

Bitki bazlı bir gıda olan zencefil, yüksek oranda antioksidan içeriğine sahip olduğu için anti-inflamatuar gıda da denir. Anti-inflamatuar gıdalar, iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olur. Bu da şeker hastalığı gibi hastalıkların semptomlarını ve uzun vadeli risklerini tedavi etmede yardımcı olabilecekleri anlamına gelir.

Yeşil yapraklı sebzeler

Yapılan son araştırmalara göre, düşük potasyum alımı, daha yüksek şeker hastalığı riski ve komplikasyonları ile ilişkilendirilmiştir. Yeşil yapraklı sebzeler, iyi birer potasyum kaynağı olarak kabul edilir.

Not: Sunulan bilgilerin amacı herhangi bir hastalığı teşhis veya tedavi etmek, iyileştirmek veya önlemek değildir. Tüm bilgiler yalnızca genel bilginize yöneliktir, tıbbi tavsiye veya belirli tıbbi durumların tedavisinin yerine geçmez. Uygulamadan önce bu bilgileri doktorunuzla görüşün.

Paylaşın

Yeşil Muzun İnanılmaz Sağlık Faydaları

Yeşil muz, tam olgunlaşmamış muzdur. Hem yeşil hem de sarı muz, adeta besinlerin güç merkezidir. Her market ve manav tezgahında görebileceğimiz bu lezzetli meyveyi dünya genelinde hazırlanan her meyve sepetinde bulabiliriz. Ayrıca, Uzak Doğu mutfağında birçok çiğ muz yemeği görebiliriz.

Haber Merkezi / Yeşil muz, kızartma, salata, sos, yemek olmak üzere birçok lezzetli yemekte iyi bir bileşendir. Yeşil muz, lif, antioksidan, vitamin ve fitobesin dahil olmak üzere bol miktarda besine sahiptir. Besin emilimini en üst düzeye çıkarmak için kaynattıktan veya pişirdikten sonra yeşil muz yemelisiniz.

Sağlık faydaları

Yeşil muz, sağlığa sayısız faydası olan sayısız besin içerir, örneğin:

Yeşil muz, sindirime yardımcı olan, uzun süre tok tutan ve kilo yönetiminde yardımcı olan yüksek miktarda diyet lifi ve dirençli nişasta içerir.

Yeşil muz, mide ülseri, şişkinlik, kabızlık, ishal ve sindirim sisteminin bakteriyel enfeksiyonu gibi çeşitli mide rahatsızlıklarına faydalıdır.

Glutensiz beslenmeyi tercih edenler yeşil muz ununu tercih edebilir.

Yeşil muz, damar genişletici görevi gören ve kan basıncını kontrol eden potasyum açısından zengindir. Ayrıca ateroskleroz ve kalp krizi gibi birçok kalp rahatsızlığını önler ve kalp sağlığını iyileştirir.

Yeşil muzun glisemik indeksi düşüktür ve tüketildikten sonra insülin hormonunu yavaş yavaş salgılar. Bu nedenle, kan şekeri düzeyini yönetmek için beslenmeye eklenebilir.

Minerallere ek olarak yeşil muz, B6 ve C vitaminleri de dahil olmak üzere çeşitli vitaminler açısından zengindir. B6 vitamini vücuttaki birçok enzimatik sürece yardımcı olur ve metabolizmayı hızlandırır.

C vitamini, çok sayıda kronik hastalık ve enfeksiyonla savaşan etkili bir antioksidandır. Aynı zamanda cilt sağlığını iyileştirir ve bağışıklığı güçlendirir.

Yeşil muz vücuttaki elektrolit dengesini korur. Yeşil muzda bulunan antioksidanlar ve mineraller böbrek problemlerini önlemeye yardımcı olur.

Not: Sunulan bilgilerin amacı herhangi bir hastalığı teşhis veya tedavi etmek, iyileştirmek veya önlemek değildir. Tüm bilgiler yalnızca genel bilginize yöneliktir, tıbbi tavsiye veya belirli tıbbi durumların tedavisinin yerine geçmez. Uygulamadan önce bu bilgileri doktorunuzla görüşün.

Paylaşın

Akciğerleri Temizlemek İçin Süper Besinler

Akciğerler, sağlıklı bir vücudun temel bileşenlerinden biri olarak hemen akla gelmeyebilir, ancak akciğerlerde vücudun diğer organları gibi zamanla yaşlanır ve dejenere olurlar. Ayrıca sigara içmek, hastalıklar, kimyasal veya kirletici maddelere maruz kalma ve kötü beslenme alışkanlıkları gibi diğer faktörler de akciğer sağlığını etkilemede rol oynarlar.

Haber Merkezi / Günlük tüketilmesi gerekenden daha az oranda meyve, sebze ve kuruyemiş tüketenlerin akciğer fonksiyonlarında hızlı bir düşüş gözlemlenir. Bu gıda ürünleri, akciğerlerdeki iltihaplanmayı azaltan ve akciğer fonksiyonlarını iyileştiren antioksidanlar, bitki bazlı fitokimyasallar ve antienflamatuarlar içerir.

Araştırmalar, besin yönünden zengin beslenme ile yaşam tarzı değişiklikleri, akciğerleri kronik iltihaplanmadan korumaya ve akciğer hastalıkları ve durumlarının semptomlarını azaltmaya yardımcı olabileceğini ortaya koymuştur.

Bazı yiyecekler, akciğerleri korumaya ve akciğer hastalıklarının ilerlemesini önlemeye yardımcı olabilir, örneğin:

Zerdeçal

Zerdeçalın biyoaktif bir bileşiği olan kurkumin, doğal bir antioksidandır ve antibakteriyel, antiviral, antiinflamatuar ve antikanser özelliklerine sahiptir. Bu özellikler, göz, cilt, kalp, beyin ve akciğer hastalıkları gibi çeşitli sağlık sorunlarından korunmamıza yardımcı olur. Kurkumin, solunum sağlığına iyi gelir ve akciğerde oluşan hasarları onarır.

Domates

Domates ve domates ürünleri, sigara içen veya astımı olan kişilerde solunum yolu iltihabını azaltan likopen (karotenoid bir antioksidan), iltihaplanmayı azaltan ve serbest radikallere karşı savaşan C vitamini içerir. Araştırmalara göre domates pişmiş olarak tüketildiğinde vücut likopeni daha iyi emer.

Pancar kökü

Pancar ve yeşillikler, nitrat bakımından zengindir. Nitrat, kan damarlarını gevşeten ve yüksek tansiyon seviyelerini düşüren, pulmoner hipertansiyon ve KOAH’lı kişilerde akciğer fonksiyonlarını iyileştirir. Pancar ve yeşillikler, nitrata ek olarak, bağışıklığı ve akciğer sağlığını iyileştiren C vitamini, magnezyum, potasyum ve karotenoid antioksidan içerir.

Yapraklı yeşillikler

Lahana, ıspanak ve pancar gibi yapraklı yeşillikler, iltihabı azaltan ve akciğer kanseri riskini azaltan çeşitli vitaminler, antioksidanlar ve bitki bazlı fitokimyasallar içerir.

Elma

Düzenli elma tüketimi doktoru uzak tutar diye meşhur bir söz vardır. Elma, quercetin (bir bitki besin maddesi) açısından zengindir, astım riskini ve KOAH komplikasyonlarını azaltmaya yardımcı olur. Elma ayrıca solunum yolu iltihabını azaltan ve oksidatif stresi azaltan bir anti-enflamatuar özelliğe sahiptir. Elma kabuğu, kan dolaşımını iyileştirmeye yardımcı olan ursolik asit açısından da zengindir.

Portakal

Portakal, C vitamini ve kalsiyum açısından zengindir. Bunlar, steroid tedavisinden sonra kaybedilen besin seviyelerini yeniler, akciğerleri KOAH ve kanserlerden korur ve akciğer sağlığını iyileştirir.

Biber

Biber, özellikle kırmızı biber, akciğerleri astım ve KOAH gibi çeşitli hastalıklardan korumaya yardımcı olan C vitamini açısından zengindir. Antioksidan açısından zengin bu gıda ürünü, akciğerleri oksidatif hasardan korur ve akciğer fonksiyonlarını iyileştirir.

Yaban mersini

Yaban mersini, akciğer dokusunu oksidatif hasardan koruyan ve akciğer fonksiyonlarını iyileştiren besinler ve antosiyaninler açısından zengindir.

Kabak

Kabaklar, akciğer fonksiyonlarını iyileştiren güçlü anti-enflamatuar ve antioksidan özelliklere sahip olan karoten, zeaksantin ve lutein gibi karotenoidler içerir.

Brokoli

Brokoli, akciğerleri sigara veya çevre kirliliğinden kaynaklanan toksinlerin neden olduğu hasarlardan koruyan sülforafan bileşiği içerir. Brokoli ayrıca kronik akciğer enfeksiyonlarını ve kanseri önlemek ve bağışıklığı güçlendirmek için serbest radikallerle savaşan güçlü bir antioksidan olan C vitamini içerir.

Mantarlar

Mantarlar, solunum yollarındaki iltihaplanmayı azaltmaya ve akciğer sağlığını iyileştirmeye yardımcı olabilecek D vitamini ve beta-glukanlar açısından zengindir.

Olgunlaşmamış soya fasülyesi

Olgunlaşmamış soya fasülyesi, nefes darlığı semptomlarını azaltan ve akciğer fonksiyonlarını iyileştiren izoflavonlar içerir.

Yoğurt

Yoğurt, selenyum, kalsiyum, fosfor ve potasyum dahil olmak üzere çok sayıda mineral ve antioksidan içerir. Bu besinler akciğer fonksiyonlarını artırır ve KOAH riskini azaltır.

Somon ve istiridye

İstiridye ve somon gibi bazı deniz ürünleri, omega-3 yağ asitleri, D vitamini ve çinko, bakır ve selenyum gibi çeşitli besin maddeleri içerir. Bu besinler akciğer fonksiyonunu ve solunum kas gücünü geliştirir ve sigara içenlerin KOAH’tan korunmasına yardımcı olur.

Ceviz

Ceviz, akciğer kaslarını güçlendirmeye yardımcı olan magnezyum açısından zengindir. Ayrıca akciğer iltihaplanmasını azaltan, akciğer enfeksiyonuyla savaşan ve nefes almayı kolaylaştıran omega-3 yağ asitleri içerirler.

Brezilya fındığı

Brezilya fıstığı, selenyum açısından en zengin besin kaynağıdır. Selenyum, iltihaplanma ve akciğer kanserine karşı korur, bağışıklık ve solunum fonksiyonlarını iyileştirir.

Arpa

Bu tam tahıllı gıda ürünü, oksidatif hasardan koruyan ve akciğer sağlığını iyileştiren flavonoidler (antioksidanlar) ve E vitamini açısından zengindir.

Mercimek ve fasulye

Mercimek ve beyaz, siyah, kırmızı gibi tüm fasulyeler, akciğer sağlığını iyileştirmeye ve akciğer kanseri ile KOAH’a karşı korumaya yardımcı olan lifler ve besinler açısından zengindir.

Yumurta

Yumurta, solunum yolu kaslarının gücünü artıran, hasarlı akciğer hücrelerinin onarılmasına ve normal hücrelerin büyümesine yardımcı olan protein, omega-3 yağ asitleri ve A vitamini açısından zengindir.

Kakao ve kakao ürünleri

Kakao ve bitter çikolata gibi kakao ürünleri, alerjik solunum semptomlarını ve iltihaplanmayı azaltan, hava yolunu rahatlatan ve kronik akciğer hastalıkları ve kanserlere karşı koruyan flavonoid antioksidanlar ve teobromin bileşikleri açısından zengindir.

Daha fazla bitki bazlı ürün tüketerek ve daha az işlenmiş gıda ve kırmızı et yiyerek akciğer sağlığınızı iyileştirebilirsiniz. Beslenme değişiklikleriyle bağlantılı olarak, yaşam tarzı değişikliği ve düzenli fiziksel aktivite akciğer sağlığını iyileştirir ve birçok kronik akciğer hastalığını uzak tutar.

Not: Sunulan bilgilerin amacı herhangi bir hastalığı teşhis veya tedavi etmek, iyileştirmek veya önlemek değildir. Tüm bilgiler yalnızca genel bilginize yöneliktir, tıbbi tavsiye veya belirli tıbbi durumların tedavisinin yerine geçmez. Uygulamadan önce bu bilgileri doktorunuzla görüşün.

Paylaşın

Tarihteki Bilinen En Eski Hayvanların ‘Ne Yediği’ Ortaya Çıktı

575 milyon yıl önce Ediyakaran Dönemi’nde yaşayan hayvanların yeşil algler ve bakterilerle beslendiği anlaşıldı. İncelenen canlılar arasında bilimsel adları Kimberella ve Dickinsonia olan iki hayvan yer aldı.

Salyangoz benzeri Kimberella’nın bir ağzı ve bağırsakları olduğu, yiyecekleri tıpkı modern hayvanlar gibi sindirdiği saptandı. Boyu 1,4 metreye kadar ulaşabilen yassı ve çizgili Dickinsonia’nın ise ağzı yoktu. Bu yüzden, bu hayvanın besinleri gövdesiyle emerek sindirdiği sonucuna varıldı.

Almanya’daki GFZ Yerbilimleri Araştırma Merkezi’nden Dr. Ilya Bobrovskiy liderliğindeki bir ekip, fosilleri çıplak gözle görülebilen, yani mikroskobik boyutlarda olmayan en eski canlılardaki kimyasalları analiz etti.

Bunun sonucunda yaklaşık 575 milyon yıl önce Ediyakaran Dönemi’nde yaşayan hayvanların yeşil algler ve bakterilerle beslendiği anlaşıldı.

İncelenen canlılar arasında bilimsel adları Kimberella ve Dickinsonia olan iki hayvan yer aldı.

Salyangoz benzeri Kimberella’nın bir ağzı ve bağırsakları olduğu, yiyecekleri tıpkı modern hayvanlar gibi sindirdiği saptandı.

Boyu 1,4 metreye kadar ulaşabilen yassı ve çizgili Dickinsonia’nın ise ağzı yoktu. Bu yüzden araştırmacılar, bu hayvanın besinleri gövdesiyle emerek sindirdiği sonucuna vardı.

Hakemli bilimsel dergi Current Biology’de yayımlanan araştırmanın başyazarı Bobrovskiy, konuyla ilgili şu açıklamada bulundu:

“Bulgularımız, Ediyakaran biyotasına ait hayvanların, Dickinsonia gibi tuhaf canlılardan ve Kimberella gibi daha gelişmiş hayvanlardan oluşan karışık bir ortam olduğunu gösteriyor.”

Bobrovskiy, “Özellikle Kimberella, insanların ve bugünkü diğer hayvanlarınkine benzer biyolojik özelliklere sahipti” diye ekledi.

Kimberella ve Dickinsonia fosillerini analiz eden araştırmacılar, önce modern hayvanların alametifarikası olarak görülen kolesterol izlerine rastladı.

Bunun ardından fosillerde başka moleküllere rastlanıp rastlanmayacağını araştıran ekip, bu eski hayvanlara ait olmayan diğer yağ moleküllerini buldu.

Bunların, söz konusu hayvanların ölmeden önce yediği son öğüne ait moleküller olduğu anlaşıldı. Ayrıntılı incelemeler sonucunda bu son öğünün de bakteri ve algler olduğu ortaya kondu.

Araştırma ekibinde yer alan, Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden Profesör Jochen Brock, “Özellikle Kimberella’nın bağırsaklarındaki molekülleri analiz ettikten sonra tam olarak ne yediğini ve yiyecekleri nasıl sindirdiğini belirleyebildik” diye konuştu.

Kimberella’nın hangi besinlerin kendisi için iyi olduğunu kesinlikle bildiğini ve geri kalan her şeyi bağırsakları aracılığıyla filtrelediğini aktaran bilim insanı, “Fosillerdeki kimyasalları inceleyerek, hayvanların bağırsakları çoktan çürümüş olsa bile içerikleri görünür hale getirebiliyoruz” diye ekledi:

“Aynı tekniği, Dickinsonia üzerinde de kullandık ve bağırsağı olmadığını keşfettik.”

(Kaynak: Independent Türkçe)

Paylaşın

Hamilelik Sonrası Göbek Yağı Nasıl Eritilir?

Hamilelik sonrası göbek bölgesinde oluşan yağlardan kurtulmak zor olabilir. Yeni anne olanlar, hamilelik sonrası göbek bölgesinde oluşan yağı nasıl eritecekleri konusunda gerçekten endişelenme eğilimindedirler ve her şeyi denemeye hazırdırlar.

Haber Merkezi / Hamilelik sonrası göbek bölgesinde oluşan yağlarından nasıl kurtulacağınızı mı merak ediyorsunuz?  Okumaya devam edin…

Göbek bölgesinde yağlanmanın arkasında birçok neden olabilir, bunların birçoğunun yeme veya egzersizle hiçbir ilgisi yoktur. İşte göbek yağının arkasındaki nedenleri anlamanıza yardımcı olacak birkaç örnek.

Hormonlar: Göbeğinizin etrafında yağlanma söz konusu olduğunda hormonlarınız hayati bir rol oynar. Östrojen, hamilelik sırasında kadınların göbek çevresinde kilo almasını sağlayan bir kadınlık hormonudur. Hamilelik sırasında östrojen seviyeleri önemli ölçüde azalır, böylece genellikle emzirmeye hazırlık olarak adlandırılan karın ve uyluk çevresindeki yağ depolanması artar.

Hamilelik: Hamilelik sırasında, kadının cildi bir veya iki bebeği barındıracak kadar gerilir, böylece bebek korumada kalır. Bu da kadınların hamilelik döneminde göbek çevresinden kilo alması için yeterli bir sebeptir.

Genetik yapı: Her insan farklı bir genetik yapıya sahiptir. Bazıları karın çevresinde kolayca yağ alırken, bazıları tamamen genetiği nedeniyle uyluklarının çevresinde yağ alır.

Stres : Stres, birçok kişi için kilo alımının ana nedenidir, çünkü kronik olarak stres altında olduğunuzda, vücudunuz stresle mücadele edebilmek için büyük miktarda kortizol üretmeye başlar. Yüksek düzeyde kortizol, göbek etrafında yağ depolanmasına yol açar. Yani, stres miktarı göbek boyutunuzla doğru orantılıdır.

Yanlış beslenme: Beslenmeye yanlış gıdaları dahil etmek de karın bölgesinde yağlanmya neden olabilir.

Hamilelikten sonra düz bir karın için en hızlı çözüm yolları

Emzirme: Yeni anneler için emzirme, hamilelik sonrası kilolarını oldukça kolay bir şekilde kaybetmelerinin sihirli yollarından biridir. Bunun arkasındaki mantık basittir. Emzirirken rahminiz normal boyutuna dönmeye başlar, böylece karnınız küçük ve düzgün görünür.

Doğru beslenme: Hamilelik sonrası doğru yiyecekler yemek, karın çevresindeki yağı kaybetmeye kesinlikle yardımcı olacaktır.

Alkolden uzak durun: Hamileliğiniz sırasında alkolden uzak durmuş olmalısınız, ancak karın bölgesindeki yağı da kontrol altında tutmak için şekerli, gazlı içeceklerle birlikte alkolden uzak durmanız önerilir.

Tam vücut egzersizi: Hamilelikten sonra, vücudunuzun belirli bir bölümündeki yağları azaltmanıza yardımcı olacak egzersizler hakkında çok şey duyacaksınız. Ancak burada önerdiğimiz şey, yağ kaybı dengesini korumak için tüm vücudunuzu çalıştırmanızdır çünkü bu, diğer sorunlu alanlarla birlikte karın bölgesindeki yağları da eritmenize yardımcı olacaktır.

Ağırlık ve kuvvet antrenmanı: Kardiyovasküler egzersizler, kilo verme problemlerinizin çoğunu çözebilecek egzersizlerdir.

Motive olun: Motivasyon, kilo vermenin anahtarı olmaya devam ediyor, ihtiyacınız olan tek şey, o inatçı göbek bölgenizdeki yağlardan kurtulma hedefine yönelik motive kalmak.

Not: Sunulan bilgilerin amacı herhangi bir hastalığı teşhis veya tedavi etmek, iyileştirmek veya önlemek değildir. Tüm bilgiler yalnızca genel bilginize yöneliktir, tıbbi tavsiye veya belirli tıbbi durumların tedavisinin yerine geçmez. Uygulamadan önce bu bilgileri doktorunuzla görüşün.

Paylaşın

Sağlıklı Tahıl

Yıllar boyunca ekmek ve makarna gibi ürünler karbonhidrat dolu oldukları için kötü bir üne sahip oldular. Birçok insan, beslenmesini daha sağlıklı hale getirmek için, ekmek ve makarna gibi ürünleri beslenmelerinden çıkardılar. 

Haber Merkezi / Son dönemlerde ise, ekmekler ve makarn gibi ürünler yeniden popüler hale geliyor, ancak etiketlerinde yalnızca “tam tahıllar” içerdiği yazıyorsa.

Tahıllar düzenli beslenmemizin önemli bir parçasıdır. Tahıllar aynı zamanda beslenmemizdeki en zengin karbonhidrat kaynaklarıdır ve kalp için sağlıklı doymamış yağlar, B-kompleks vitaminleri, mineraller, lif ve bitkiye göre değişen bir dizi fitokimyasal sağlar.

Tahıllar, bitkinin 3 ana bölümünü içerir:

  • Kepek (dış lifli tabaka): Lif kaynağı, B-Vitaminleri ve demir gibi mineraller sağlar.
  • Germ (tane çekirdeği): Çoklu doymamış yağlar, vitamin –E ve mineraller içerir.
  • Endosperm (iç tabaka): Enerji sağlayan nişastalı tabaka.

Tahıllar iki çeşittir:  Tam Tahıllar ve Rafine Tahıllar

Tam tahıllar, tahılın üç ana bölümünü de içerir ve bize karmaşık karbonhidratlar sağlarlar, daha besleyici olarak kabul edilirler. Araştırmalar, prebiyotik liflerinin, iyi bakterileri besleyen dirençli nişastaların bir işlevi olan mikrobiyom üzerinde faydalı sonuçları olduğunu göstermektedir. Tahıllar içinde bulunan lifler, tokluk hissi verir ve kolesterolun dengelenmesine ve bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine yardımcı olur.

Tam tahıllara birkaç örnek: Kırmızı pirinç, kahverengi pirinç, kepekli buğday, darı, kepekli ekmek, arpa, tam mısır, kinoa vb.

Rafine edilmiş tahıllar, yalnızca besin açısından eksik olan, nişasta bakımından zengin endospermi bırakır ve bize basit karbonhidratlar sağlar. Bu tahıllar Vitamin-B, E, K ve Folat gibi besinlerden yoksundur; Magnezyum, Potasyum, Selenyum, Lif vb. mineraller.

Rafine edilmiş tahıllar, tam tahıllara göre daha yüksek glisemik indekse sahiptir.

Rafine tahıllara birkaç örnek: Beyaz pirinç, rafine buğday unu, mısır unu, beyaz ekmek vb.

Ürünün içindekiler listesine bakın ve tam tahıldan bahsedilip bahsedilmediğini kontrol edin. İçerik listesinde tam tahıllardan, rafine edilmiş tahıllara oranla daha fazla bahsedilir.

Tahıl miktarı limitleri aşılırsa kilo alımına, insülin direncine, kalp hastalıklarına, inflamasyonun artmasına ve bağışıklık fonksiyonunun azalmasına neden olabilir.

Paylaşın

Dengeli Beslenme Nasıl Olur Ve Avantajları Nelerdir?

Dengeli bir beslenme, vücuda düzgün çalışması için gerekli besinleri sağlayan gıdaların bir karışımı olarak tanımlanır. Dengeli bir beslenme, meyveler, sebzeler, tahıllar ve süt ürünleri gibi tüm besin gruplarından yiyecekler içerir. Bu gıdalar, vücudun büyümesi, gelişmesi ve hayatta kalması için kullanılan  karbonhidratları, proteinleri, yağları, mineralleri, vitaminleri ve suyu sağlar.

Haber Merkezi / Ancak dengeli bir beslenme sadece tüm besin gruplarının dahil edilmesi değil, aynı zamanda oranlarıdır. Bu nedenle, dengeli beslenmenin bileşenleri, her şeyi gerekli miktarda içerecek şekilde orantılıdır.

Dengeli beslenmenin bileşenleri 

Yukarıda bahsedildiği gibi, dengeli bir beslenme, proteinler, karbonhidratlar, lipitler, vitaminler, mineraller ve su olmak üzere altı ana besin grubu altında besin sağlayan gıdalardan oluşur.

Yaş, cinsiyet ve fiziksel aktivite düzeyine bağlı olarak, ortalama bir kişinin sağlığını koruması için günde yaklaşık 2.000-2500 kaloriye ihtiyacı vardır. Bu günlük kalorinin yüzde 45 ila 65’i karbonhidratlardan, yüzde 10 ila 30’u proteinlerden ve yüzde 25 ila 35’i görünür ve görünmez yağlardan gelmelidir. Su, hidrasyon için önemlidir ve vücutta kimyasal reaksiyonları gerçekleştirmek için bir ortam görevi görür. Su gereksinimi günde 2,7 ila 3,7 litre arasında değişir.

Dengeli beslenmenin faydaları

Dengeli bir beslenmenin hemen hemen tüm sağlık sorunları için her derde deva olarak görülmesi boşuna değildir. Dengeli beslenmenin faydaları şunlardır:

1. Büyüme ve gelişmeye yardımcı olur; Çocukluk yıllarında proteinler, kas ve kemiklerin büyümesi ve gelişmesi için önemlidir. Yaşlandıkça, kas gücünün onarımı ve korunması için yeterli protein gerekir. Kalsiyum ve D vitamini, güçlü kemikler ve sağlıklı dişler için çok önemlidir.

2. Kilo yönetimi için önemli; Tüketilen besinler sindirim sürecinden geçer. İşlem sırasında, günlük işleri gerçekleştirmek için kullanılan enerjiyi üretmek için parçalanır. Enerjisi yoğun, besin değeri düşük gıdalar tüketmek, besin değeri sağlamadan kalori sayımına katkıda bulunur. Gün içinde yakılandan daha fazla kalori almak yağ olarak depolanır.

3. Eksiklik hastalıkları geliştirme riskini ortadan kaldırır; İyi dengelenmiş bir beslenme, eksiklik hastalıklarını uzak tutmanın anahtarıdır. Temel besinler, vücudun iyi sağlığı destekleyen bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olur.

4. Beyin gücünü artırır: İyi dengelenmiş bir beslenme, hafızayı ve öğrenme yeteneğini geliştirmek için gerekli olan yeterli miktarda omega-3 yağ asidi sağlar. Bu temel besinler aynı zamanda zayıflatıcı zihinsel bozuklukları uzak tutmak için de önemlidir.

5. Düzenli ve kaliteli uyku: İyi bir gece uykusu, vücut kaslarının onarılmasına, yenilenmesine ve gençleşmesine yardımcı olur. Uyku eksikliği çeşitli sağlık sorunlarına yol açar. Ancak iyi dengelenmiş bir beslenme, yeterli beslenmeyi sağlar ve açlık hissini giderir. Ayrıca vücudu iyi bir gece uykusuna hazırlar.

6. Enerji ve verimliliği artırır: Kötü veya çarpık beslenme planları üretkenlik üzerinde ciddi bir etkiye sahiptir. Bir vücut temel besinlerden yoksun olduğunda, halsiz hisseder. Ayrıca, boş kalori tüketmek yalnızca anlık enerji artışlarına yol açar ve genel üretkenliği artırmaz.

7. Ömrü uzatır: Sağlıklı bir beden ve zihin, uzun ve aktif bir yaşamın yolunu açar. Bir vücut, hastalıklardan kurtulduğunda, verimli çalışması için yeterli besinleri aldığında ve yeterince uyuduğunda gençleşir ve tazelenir.

Dengeli beslenme nasıl olur?

Dengeli bir beslenme, kırmızı, mor, mavi, turuncu, sarı, yeşil ve beyaz olmak üzere yedi renk kategorisinin tümünden gıdaları içermelidir. Yemeğinizi hazırlarken bunu kriteriniz olarak düşünün. Dengeli beslenmeye ilişkin bazı ipuçları:

1. Meyve ve sebzeleri dahil edin: Tabağınızın yaklaşık yarısında mevsim meyveleri ve sebzeleri bulunmalıdır. Tüm renkleri ve çeşitleri dahil etmeye çalışın. Bunlar iyi bir antioksidan, vitamin, mineral kaynağıdır.

2. Karbonhidratlarınızı alın: Tabağınızın dörtte biri tahıl içermelidir. Tam tahılları rafine una tercih edin, çünkü birincisi besin ve vitamin açısından zengindir. Ayrıca tokluk hissi veren ve kan şekeri ve insülin seviyeleri üzerinde daha hafif bir etkiye sahip olan lif içerirler.

3. Karbonhidrat türleri: Dengeli bir beslenme tükettiğiniz karbonhidrat miktarı kadar, tükettiğiniz karbonhidrat türleri de önemlidir . Karbonhidratlar, şekerli gıdalarda bulunan karmaşık karbonhidratlar ve basit karbonhidratlar olabilir. Karbonhidratları meyvelerden, yüksek lifli kepekli tahıllardan ve sebzelerden almayı tercih edin ve basit karbonhidratlar veya ilave şekerden kaçının.

4. Proteinleri dahil edin: Proteinler tabağınızın dörtte birini oluşturmalıdır. Hem bitki bazlı proteinler hem de hayvan bazlı proteinler iyi protein kaynaklarıdır. Ancak balık, kümes hayvanları, fasulye, kuruyemiş, mercimek ve baklagiller gibi çok yönlü protein kaynakları eklemeyi unutmayın.

5. Yağlara dikkat edin: Yağları ölçülü alın. Yemeklerinizi zeytin, kanola, soya, mısır ve ayçiçeği gibi sağlıklı bitkisel yağlar kullanarak hazırlayın. Ancak hidrojene yağlardan ve trans yağlardan kaçının.

6. Baharatları ve taze yeşillikleri dahil edin: Baharatlarınızı iyi kullanın. Baharatların yiyeceklerin lezzetini ve aromasını arttırdığı bilinmektedir. Baharatlar, taze bitkilerden elde edildiğinden, aynı zamanda iyi bir bitkisel besin kaynağıdır. Bu bitkisel besinlerin antioksidan, anti-inflamatuar ve anti-kanser özellikleri vardır.

7. Bol su için: Şekerli içeceklerden ve paketlenmiş meyve sularından, yüksek miktarda ilave şeker içerdiğinden kaçının. Kahve ve çayı ise günde iki küçük fincanla sınırlayın.

8. Birkaç çiğ gıda alın: Yemek pişirmek bazı temel vitamin ve mineralleri aşındırdığı için çiğ meyve ve sebzeleri beslenmenize salata şeklinde ekleyin.

9. Probiyotikleri dahil edin: Beslenmenize yoğurt ve lor gibi fermente gıdalar ekleyin. Bunlar probiyotikler açısından zengindir ve bağırsak sağlığını iyileştirmeye yardımcı olur. Bunun yanında öğünlerinize prebiyotik besinler ekleyin. Bu besinler bağırsakta iyi bakterilerin büyümesine yardımcı olur.

10. Lif çeşitleri: Beslenmenizin hem çözünür hem de çözünmez lif içerdiğinden emin olun. Çözünür lif yulaf, bezelye, fasulye, meyve ve sebzelerde bulunur. Dolgunluk hissini arttırırlar ve kolesterol ve kan şekeri düzeylerini düşürmeye yardımcı olurlar. Öte yandan, çoğunlukla kepekli tahıllarda ve meyve kabuğunda bulunan çözünmeyen lif, vücut tarafından sindirilmez ve bağırsakta yığın oluşturur. Çözünmeyen lif, sağlıklı bağırsak hareketlerini sürdürmek için önemlidir.

11. Süt ürünlerini dahil edin: Günlük beslenmenize yeterli miktarda süt ürünü ekleyin. Süt ürünleri zengin bir protein ve kalsiyum kaynağıdır. Bunlar güçlü kemikleri ve dişleri korumak için önemlidir.

12. Farklı protein kaynaklarını birleştirin: Bitki proteinleri, amino asitlerin doğru dengesini sağlamadıkları için tam proteinler değildir. Hayvan bazlı proteinlerin eklenmesi bu nedenle önemli hale gelir.

13. İşlenmiş gıdalardan kaçının: Bazı gıdalar lezzet ve raf ömrünü artırmak için işlenir. Ancak bu işlenmiş gıdalar süreç içerisinde besin değerlerini kaybederler. Ayrıca yüksek miktarda şeker ve koruyucu içerirler. Bu nedenle işlenmiş gıdalar dengeli bir beslenme gıdası değildir .

14. Tuzu azaltın: Beslenmenize çok fazla tuz eklemeyin. Yüksek tuz alımı tansiyon riskini artırır. Günlük tuz alımınızı 5-6 gram ile sınırlayın. Bunun yerine, yiyecekleri tatlandırmak için baharatları kullanın. ‘Tuz ilavesiz’ için gıda etiketlerini okuyun. Yine, yüksek miktarda tuz içerdiğinden işlenmiş gıdalardan kaçının.

15. Porsiyon büyüklüğünü izle: Porsiyon büyüklüğünüzü yakından izleyin. Dengeli bir beslenmede aşırı yemek kilo sorunlarına da yol açabilir. Unutmayın, enerji üretmek için yakılmayan kaloriler vücutta yağ olarak depolanır. Çok fazla kalori tüketmekten kaçınmak için porsiyon boyutunuzu sınırlayın.

16. Alkol alımınızı ölçün: Alkol alımınıza dikkat edin. Bir birim saf alkol, hacimce 10 ml ve ağırlıkça 8 gm’ye eşittir. Erkekler ve kadınlar, alkol tüketimini haftaya eşit olarak dağıtarak haftada 14 birim ile sınırlamalıdır. Ayrıca haftada en az iki alkolsüz gün gözlemlenmelidir. Hamile kadınlar, emziren kadınlar ve hamile kalmaya çalışan kadınlar alkolden uzak durmalıdır.

Dikkat: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır.

Paylaşın