Yetersiz belenme (Beslenme yetersizliği), bedenin ihtiyaç duyduğu besinlerden herhangi birinin eksikliğinden kaynaklanabilir ve buna kaloriler, protein, temel yağ asitleri, vitaminler ve mineraller dahil. 

Yetersiz beslenmenin pek çok sebebi var ancak en yaygın sebepleri arasında kötü planlanmış bir diyet, yoksulluk, iştah kaybı veya besin emilimini bozan sindirim problemleri bulunuyor.

Belirtileri;

• Yağ ve kas dokularında azalma
• Solunum problemleri
• Depresyon
• Yorgunluk, kırıklık, isteksizlik
• Kolay hastalanma ve enfeksiyona yakalanma
• Olması gerekenden düşük vücut sıcaklığı, üşüme
• Yaraların ve hastalıkların iyileşmesinde yavaşlık
• Cinsel dürtülerde azalma, kısırlık
• İlerleyen seviyelerde derinin incelmesi, kuruması, elastikiyetini yitirmesi, solgunlaşması
• Yanakların ve gözlerin çökmesi
• Saçların kuruması, kolaylıkla dökülmesi
• Bilinç kaybı
• Uzun süreli kalori eksikliğinde kalp, karaciğer ve solunum yetmezlikleri
• Hiç kalori tüketilmezse 8-12 hafta içerisinde ölüm
• Yetişkinliklerinin bir döneminde yetersiz beslenen kişiler tedavi edilebilseler de, çocuklarda gelişmeyle ilgili süreç etkilendiği için kalıcı fiziksel rahatsızlıklar ve hatta zeka geriliği oluşabilir.

En yaygın 10 besin eksikliği;

• D vitamini
• Demir
• Kalsiyum
• İyot
• Magnezyum
• A vitamini
• B12 vitamini
• E vitamini
• Kolin
• Omega-3 yağ asitleri

Nedenleri;

Yetersiz beslenmenin yaygın olduğu gelişmekte olan ülkelerde bu durum genel olarak insanların yeterli gıdaya erişimlerinin olmaması ile açıklanabilir. Gelişmiş ülkelerde ise nedenler çeşitlilik gösterir:

Eksik beslenme: Eğer bir kişi yeterli gıda tüketmiyorsa veya tükettiği gıdalar yeterli besin öğelerini içermiyorsa yeterli beslenemez. Eksik beslenme çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir.

Ruhsal sağlık sorunları: Depresyon gibi ruhsal sağlık problemleri olan kişiler yetersiz beslenmeye sebep olan yeme alışkanlıkları geliştirebilirler.

Hareketlilik sorunları: Hareket kabiliyeti kısıtlı kişiler yeterli çeşitlilikte yiyecek alamadıkları veya yemek hazırlamayı zahmetli buldukları için yetersiz beslenebilirler.

Sindirim ve mide sorunları: Bazı kişiler yeterli miktarda gıda alabilirler, ancak vücutları bunlardaki besin öğelerini ememez. Buna neden olan rahatsızlıklar arasında Crohn ve çölyak hastalıkları sayılabilir. Şiddetli kusma ve ishal de yetersiz beslenme ile sonuçlanabilir.

Alkol bağımlılığı: Gastrit ve pankreas hasarına yol açabilen bu durum vücudun yiyecekleri sindirme, bazı vitaminleri emme ve metabolizmayı düzenleyen hormonları salgılama yetilerini sekteye uğratabilir. Alkol kalori içerdiği için doygunluk hissi verebilir, bu da kişinin gıda tüketimini, dolayısıyla gerekli besin maddelerini alımını etkileyebilir.

Yetersiz beslenmeye bağlı komplikasyonlar ve hastalıklar;

Besin eksiklikleri pek çok hastalık ve bozukluğa sebep olabilirler. Pek çok negatif yetersiz beslenme belirtisine ve sağlık problemine de yol açabilirler. Aşağıdaki yaygın yetersiz beslenme rahatsızlıkları bir veya birden fazla besinin eksikliğinden kaynaklanabilir:

• Demir eksikliği anemisi
• Osteoporoz
• Hipotiroid
• Megaloblastik anemi
• Guatr
• İskorbüt
• Raşitizm
• Beriberi
• Pellagra
• Protein enerji yetersizliği
• Göz kuruluğu

Tedavisi;

Ciddi oranda yetersiz beslenme görülen durumlarda tıbbi müdahale gerekebilir. Bunun olmaması için önlem almak kalıcı hasarları engellemek adına çok önemlidir. Basitçe şekliyle yetersiz beslenme, İngiliz Ulusal Sağlık Hizmetleri’nin “temel gıda gruplarının dengeli şekilde tüketilmesi” tavsiyesi ile engellenebilir.

Bu gıda grupları aşağıdaki gibidir:

• Karbonhidratlar (nişastalı gıdalar)
• Meyve ve sebzeler
• Protein (kırmızı ve beyaz et, balık, yumurta, baklagiller)
• Süt ve süt ürünleri
• Yağlar
• Bunun yanında ortalama bir insanın günde en az 1,2 litre sıvı tüketmesi önerilmektedir.