Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yerel mevduat sahiplerini yabancı para birimlerine karşı değer kaybından kaynaklanan kayıplardan korumak için ‘Kur Korumalı’ bir ekonomik modele geçildiğini duyurmuştu.

Uygulanacak yeni sistemde, gerçek kişilerin Türk lirası vadeli hesapları üzerinde işleyecek faiz ile hesap açılış ve vade tarihlerindeki kur değişim oranı kıyaslanacak, yüksek olan oran üzerinden hesap nemalandırılacak.

Reuters haber ajansına konuşan kaynaklara göre Türk bankaları, yeni sistemin duyurulmasından sonra, lira mevduatlarını çekmek için kredi faiz oranlarını yüzde 20’nin üzerine çıkardı.

Bir hafta önce yüzde 17-18 civarında olan mevduat faizleri yüzde 20’nin üzerine çıkarken, artan fonlama maliyetleri KOBİ kredi oranlarını da %30’un üzerine çıkardı. Haber ajansına konuşan banka kaynakları bu oranların geçtiğimiz haftalarda arttığını, ancak son günlerde daha da hızlandığını söyledi.

Bir banka kaynağı, “Kimse lira mevduatını kaybetmek istemiyor. Yıl sonuna yaklaşıyoruz ve bilançolar iyi görünmeli. Bu (plan) rekabeti artırdı ve geçen hafta mevduat faiz oranlarında artış olduğunu gördük.” dedi.

Reuters’a konuşan bir başka banka kaynağı, “bankaların lira mevduatına ihtiyacı olduğunu, bankaların varlıklarını artırmak için lira mevduatlarını cazip hale getirmeleri gerektiğini belirterek bunun da faiz oranlarının yükselmesine neden olduğunu dile getirdi.

Erdoğan’ın açıkladığı yeni sistemde Hazine ve Merkez Bankası, mevduatlardaki zararları tazmin edecek. Bunun kur oranlarını bir süre kontrol altında tutabileceği ancak orta vadede Hazine’ye büyük bir yük getireceği görüşü dile getiriliyor. Yeni modelin enflasyon üzerindeki baskıyı da artıracağı öngörülüyor.

Euronews Türkçe’ye konuşan Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı ve eski bankacı Kerim Rota’ya göre, bu politika seti bir devlet garantisi getirdiği için kısa vadede ‘mutlaka işe yarayacak’.

Fakat kısa vadede dövizi aşağı çeken bu adımlar, uzun vadede kamu maliyesi ve Türkiye’nin bütçesi üzerinde bir yük oluşturacak:

”Kısa vadeli etkisinin kurlarda düşüşe yol açtığını zaten gördük. Kurlarda oynaklığı düşürücü bir etkisi en başta olacak ve bir stabilizasyon kazandıracak. Çünkü bu aslında bir devlet garantisi. Ekonomi politikalarına güven duymayan döviz ve Türk Lirası mevduat sahiplerinin güveninin bir devlet garantisiyle, devletin yazacağı bir çekle satın alınmasıdır.

Bu mutlaka işe yaracaktır, önümüzdeki haftalarda da bu hesapların büyüklüğüne bağlı olarak da biz kurlarda hareketlenmeyi tekrar göreceğiz. Bu aşağı veya yukarı yönde de olabilir. Yani bu hesaplara çok giriş olursa aşağı yönlü, girişler az olursa da yukarı yönlü hareketler görme olasılığımız var. Uzun vadeli etkileri ise kamu maliyesi ve Türkiye’nin bütçesi üzerinde olacak. O yüzden kurları eskisine göre çok daha fazla takip eder hale geleceğiz.”

(Kaynak: euronews)