Avrupa Birliği’ne üye altı ülkede yapılan bir ankete göre, katılımcıların yüzde 51’i Türkiye’nin üyeliğine karşı olduğunu açıklarken, Batı Balkandaki aday ülkelere karşı çıkanların oranın çok daha düşük olduğu görüldü.

Ankete göre, Avrupa Birliği (AB) vatandaşlarının yüzde 37’si Kosova’nın, yüzde 35’i Arnavutluk ve yine yüzde 35’i Sırbistan’ın üyeliğine karşı.

Ankete katılan AB üyesi ülke içinde en fazla genişlemeye karşı çıkanlar ise Avusturya vatandaşları oldu. Avusturya vatandaşlarının yüzde 53’ü hangi aday ülke olursa olsun yakın bir gelecekte AB genişlemesine karşı çıkarken, bu oranın Türkiye için yüzde 72’ye çıkması özellikle dikkat çekti.

Avusturyalı seçmenin yine yarısından fazlası Ukrayna ve Kosova’nın üyeliğine de karşı. Ankete göre Romanya ve Polonya’daki seçmenler AB genişlemesine en fazla destek veren üyeler arasında ilk sırada.

Euronews Türkç’de yer alan habere göre; Avrupa Birliği’ne üye altı ülkeyi kapsayan araştırma, Türkiye’nin AB’ye katılmına karşı güçlü bir muhalefet olduğunu ortaya koyuyor.

Altı ülkede yapılan ankete katılanların yüzde 51’i Türkiye’nin AB’ye katılımına karşı çıktı. Anket, AB içinde Türkiye’nin üyeliğini en fazla istemeyen ülkenin Avusturya olduğuna işaret ediyor. Polonya vatandaşları ise Ankara’nın üyeliğine en az karşı çıkanlar arasında ilk sırada.

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi (ECFR) tarafından düzenlenen ankete göre AB vatandaşları, Ukrayna, Moldova ve Karadağ’ın üyeliklerine karşı açık fikirli olmalarına rağmen, yakın gelecekte birliğin genişlemesi konusunda açık bir destek vermekten kaçınıyor.

Anket sonuçlarına göre, yaş kategorileri ve birliğin yeni veya eski üyelerinin vatandaşları arasında da önemli farklılık görüldüğünü ortaya çıkardı.

Buna göre Avusturya, Almanya, Fransa ve Danimarka vatandaşları, AB’nin yeni bir alımına soğuk bakarken Polonya ve Romanya gibi ülkelerin vatandaşları bu genişleme konusunda daha istekli görünüyor. Anket sonuçları, AB ve Batı Balkan ülkeleri liderlerinin genişleme konusunda Brüksel’de tarihi bir karar verecekleri zirve öncesinde yayımlandı.

AB liderleri bu hafta sonu Ukrayna, Moldova ve Gürcistan ile tam üyelik müzakerelerine başlanıp başlanmaması konusunda karar verecek. Toplam 10 ülke (7’si Batı Balkanlarda bulunan), 27 üyeli AB’ye girmek için resmi veya “potansiyel” aday olarak Brüksel’in kapısında bekliyor.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından genelde karışık mevzuat yüzünden yavaş işleyen tam üyelik süreci son dönemde AB’nin doğu bölgesinde jeopolitik gücünü artırma adına hız kazandı.

AB Komisyonu, geçen ay Ukrayna ve Moldova ile tam üyelik müzakerelerinin başlamasını tavsiye etti. Bu konuda kesin kararı AB liderleri perşembe günü verecek. Macaristan Başbakanı Viktor Orbán, Kiev ile tam üyelik müzakerelerine başlanmasına karşı çıkarak, AB liderlerini veto hakkını kullanmakla tehdit ediyor.

Orban dışında Slovakya Başbakanı Robert Fico yine Kiev ile AB arasında müzakerelerin başlatılmasına sıcak bakmadığını ifade etmişti. AB vatandaşlarının sadece yüzde 37’si Ukrayna’nın üyeliğine destek veriyor. ECFR anketine göre, AB vatandaşlarının yüzde 37’si Kiev’in üyeliğini desteklerken, yüzde 33’ü karşı çıkıyor.

Ankete katılanların yüzde 51’i Türkiye’nin üyeliğine karşı olduğunu açıklarken, Batı Balkandaki aday ülkelere karşı çıkanların oranın çok daha düşük olduğu görüldü.

Buna göre AB vatandaşlarının Yüzde 37’si Kosova’nın, yüzde 35’i Arnavutluk ve yine yüzde 35’i Sırbistan’ın üyeliğine karşı. Ankete katılan 6 AB üyesi ülke içinde en fazla genişlemeye karşı çıkanlar ise Avusturya vatandaşları oldu.

Avusturya vatandaşlarının yüzde 53’ü hangi aday ülke olursa olsun yakın bir gelecekte AB genişlemesine karşı çıkarken, bu oranın Türkiye için yüzde 72’ye çıkması özellikle dikkat çekti.

Avusturyalı seçmenin yine yarısından fazlası Ukrayna ve Kosova’nın üyeliğine de karşı. Ankete göre Romanya ve Polonya’daki seçmenler AB genişlemesine en fazla destek veren üyeler arasında ilk sırada.

Türkiye’nin üyeliğine en az Polonya karşı çıkıyor

Romanya vatandaşlarının sadece yüzde 29’u Ukrayna’nın üyeliğine karşı çıkarken, Polonya vatandaşlarının ise sadece yüzde 26’sı Türkiye’nin AB üyeliğine karşı çıkıyor. Avusturya vatandaşlarının sadece yüzde 28’i Ukrayna’nın üyeliğine sıcak bakarken  Danimarka vatandaşlarında bu oran yüzde 50.

Ankete katılanların yüzde 45’ine göre, Ukrayna’nın katılımı “AB’nin güvenliği için tehdit oluşturma riski” içeriyor. Yine ankete katılanların yüzde 39’una göre Kiev’in tam üyeliği AB ekonomisi için tehlike oluşturabilir.

AB’nin Türkiye raporunu açıklayan genişlemeden AB’nin genişlemeden sorumlu komiseri Oliver Varheyi, “Türkiye aday ülke, AB’nin kilit ortaklarından. NATO müttefiki ve aynı zamanda stratejik ortağımız. Ankara ile her konuda aynı fikirde değiliz ama uzlaşma olan noktalarına odaklanarak çalışmayı öneriyoruz” dedi.

Varhelyi, “Bu rapor, Türkiye-AB ilişkilerinin adım adım daha ileriye taşınması için yeni bir başlangıçtır” ifadesini kullandı. Oliver Varheyi, raporda, AB’ye vize başvurusunda bulunan öğrenci, iş adamı, AB’de aile üyeleri olanlar gibi belirli kategorilerde vize başvurularına erişimi kolaylaştırmak için üye devletlerle olanakların araştırılmasını da önerdiklerini ekledi.

Avrupa Birliği, Türkiye’nin birlikle ilişkilerinin güçlendirilmesine yönelik “AB-Türkiye siyasi, ekonomik ve ticari ilişkilerinin durumu” raporunu bugün yayınladı. Raporu, Türkiye’nin AB ile yaşadığı Doğu Akdeniz gerginliğinin ardından, AB liderleri tarafından Türkiye ile ilişkilerin çerçevesini belirleyen bir rapor hazırlaması istenen AB Dış İlişkiler Yüksek Komiseri Josep Borrell ile genişlemeden sorumlu komiseri Oliver Varhelyi, düzenledikleri basın toplantısıyla açıkladı.

WOA Türkçe’den Arzu Çakır’ın aktardığına göre; Yüksek Temsilci Borrell, Türkiye’nin önemli bir ortak olduğunu belirterek, “AB’nin, Türkiye ile tüm alanlarda daha işbirlikçi ve karşılıklı faydaya dayalı ilişki geliştirmesi, her iki tarafın da stratejik çıkarınadır” dedi. Varhelyi de, “Bu rapor, Türkiye-AB ilişkilerinin adım adım daha ileriye taşınması için bir yeni başlangıçtır” ifadesini kullandı.

Raporda, bugüne kadar askıya alınan Ortaklık Konseyi gibi mekanizmaların ve yüksek düzeyli temasların yeniden başlamasını öneren olumlu tavsiyeler yer aldı. Ancak Türkiye’nin uzun süredir beklediği Gümrük Birliği Anlaşması’nın modernizasyonu ve vize kolaylığı gibi konuların, “Akdeniz’deki istikrar, Rusya’ya yaptırım ve Kıbrıs sorununun çözümüne bağlanması” da dikkat çekti.

Borrell, “Türkiye ile ilişkilerde nerede olduğumuzu ve stratejik olarak nasıl şekillendirmek istediğimize ilişkin rapor hazırlamamız istendi. Bize göre Türkiye çok önemli bir ortak. Doğu Akdeniz’de yaşananlar, Kıbrıs sorunu gibi konularla 2021 baharında ilişkilerimizde bir dönüm noktası oldu. Doğu Akdeniz’deki dinamikler konusunda bazı AB ülkeleri ile Türkiye arasında anlaşmazlıklar vardı. Buna Kıbrıs meselesi de dahildir. Ancak yapıcı adımlar da atıldı. Hala birlikte çözmemiz gereken çözülmeyen sorunlar var” dedi.

AB-Türkiye ilişkilerinde geçmişte sıkıntıların yaşandığını belirten Borrell, “Şimdi her ikimiz de karşılıklı fayda çerçevesinde ilişkileri geliştirmek istiyoruz. Unutmayın Türkiye AB aday ülkesi. Ve bu raporun üyelik müzakereleri ile bir ilgisi yok. AB ilişkileri zenginleştirecek adımlar atmalı. Türkiye de bu bağlamda çatışmadan işbirliğine geçmek için daha fazla çalışılmalı” dedi.

AB Komisyonu, özellikle Türkiye’nin beklediği Gümrük Birliği Anlaşması’nın modernleştirilmesi ve “vize kolaylığının” ele alınabilmesi için Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki istikrara katkı sunması, Yunanistan ile iyi ilişkilerin korunması, Rusya’ya yaptırımların delinmesine izin vermemesi ve Kıbrıs’ta yerleşimlere kapalı bölgelerin açılmasını da kapsayan bir çözüme gidilmesi” şartını koştu.

Borrell, “Türkiye ile başta ticaret, yatırım, göç, bağlılık, yeşil ve dijital geçiş, enerji ve vize kolaylığı alanında ilişkileri daha da geliştirmeyi öneriyoruz” dedi. Bunun bir göstergesi olarak Gümrük Birliği Anlaşması’nın modernleştirilmesi konusunu açmak istediklerini belirten Borrell, “Ama aynı zamanda beklentilerimiz çok açık. Rusya ile yaptırımlara uyulması konusunda bizimle işbirliği, Akdeniz’de istikrarın korunması ve Kıbrıs’ta yerleşim yerlerinin açılmasını sağlayacak bir çözüm iklimini de görmemiz gerekiyor. Son olarak da hukuk devleti ve temel haklar konusunda ilerleme görmek istiyoruz” dedi.

Oliver Varheyi de, “Türkiye aday ülke, AB’nin kilit ortaklarından. NATO müttefiki ve aynı zamanda stratejik ortağımız. Ankara ile her konuda aynı fikirde değiliz ama uzlaşma olan noktalarına odaklanarak çalışmayı öneriyoruz” dedi. Varhelyi, “Bu rapor, Türkiye-AB ilişkilerinin adım adım daha ileriye taşınması için yeni bir başlangıçtır” ifadesini kullandı.

Türkiye’nin, AB’nin yedinci en büyük ticaret ortağı, AB’nin ise “Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı” olduğuna dikkat çeken Varhelyi, 200 milyar Euro’luk bir ticaret hacmiyle ilişkilerin rekora ulaştığını vurguladı. Türkiye ile diğer alanlarda da işbirliğine gitmek için potansiyel olduğunu ancak Türkiye’nin de adım atmasına ihtiyaç duyduklarını kaydetti.

Raporda da yer alan önerileri sıralayan Varhelyi, AB-Türkiye yüksek düzeyli diyaloglarının yeniden başlamasını, bu bağlamda Ortaklık Konseyi’nin bakanlar seviyesinde yeniden etkinleştirilmesini, uluslararası ve bölgesel diplomasi alanında düzenli temas geliştirilmesi, ticaret alanında yatırımların arttırılması, Gümrük Birliği anlaşmasının yenilenmesi gibi alanlarda öneriler sunduklarını açıkladı.

Raporda, “AB’ye vize başvurusunda bulunan öğrenci, iş adamı, AB’de aile üyeleri olanlar gibi belirli kategorilerde vize başvurularına erişimi kolaylaştırmak için üye devletlerle olanakların araştırılmasını” da önerdiklerini ekledi.

“Türkiye ile görüşmeye hazırız”

Toplantıda Türk, Kıbrıs Rum Kesimi ve Yunan medyasından sorular geldi. Borrell, Türkiye’nin stratejik rolüne ilişkin bir soruya, “Türkiye’yi Libya’da görüyoruz. Somali’de görüyoruz. Hatta Venezuela ile ilgilendiğini dahi görüyoruz. O halde Türkiye, kendi bölgesinde, Ortadoğu barış sürecinde nasıl rol oynamaz ? Türkiye iki devletli çözümü içeren Filistinliler’in hedefini güçlü şekilde destekliyor. Bu konuda bölgedeki tüm ilgili aktörlerle ilişki kurmaya hazırız. Arap dünyasının temsilcileriyle görüşüyoruz. ‘İki devletli çözümü getirecek politik çözüm yollarını Türkiye ile görüşmeye hazırız” yanıtını verdi.

Josep Borrell, ilişkilerin son derece karmaşık olduğuna da vurgu yaparak, “Terörle mücadele konusunda Türkiye bizim ortağımız. Ama bize göre Hamas terörist örgüt. Türkiye bu konuda farklı bir yaklaşıma sahip. Buna rağmen çözüm yalnızca askeri değil politik de olmalı diyoruz. Bu konuda Türkiye ile hemfikiriz” dedi.

Türkiye’nin Rusya’ya yaptırımların uygulanabilmesi konusunda önemli rol oynadığını da sözlerine ekleyen Borrell, “Ukrayna tahılları konusunda Türkiye önemli arabuluculuk rolü üstlendi. Bugün bu yol tıkandı, Ukrayna tahıllarını ihraç edebilmek için başka yol buldu. Ama bu Türkiye’nin geçmişte yaptıklarını takdir etmeyeceğimiz anlamına gelmiyor. Demek istediğim konular son derece karmaşık” diye konuştu.

Borrell, “Atılması istenen olumlu adımları Kıbrıs şartına bağladığınız duygusuna kapılmamak elde değil. Ne diyorsunuz bu konuda” sorusuna da, “Çok büyük sorunların olduğu bir jeopolitik dönemden geçiyoruz. Ukrayna, Rusya, Libya… AB kendi güvenliğini oluşturmak zorunda. Türkiye ile karşılıklı faydaya dayanan ilişkilerimize çok büyük önem veriyoruz. Türkiye’nin AB’nin önemli bir komşusu, anahtar bir ülke olduğunu kabul ediyoruz. Bu önerileri olumlu yönde alın. Türkiye ile yazılı tüm sorunlarımızı çözmek istiyoruz ve çözümler zengin olmalı. Ortak sorunlarımıza ortak çözümler bulmak istiyoruz” karşılığını verdi.

Borrell ve Varhelyi tarafından hazırlanan rapor, 14-15 Aralık’ta toplanacak olan liderler zirvesinde görüşülecek.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu yayınladığı yıllık raporunda, Türkiye’nin demokratikleşme alanında geriye gidişini sürdüğü, özellikle başkanlık sistemindeki yapısal sorunların devam ettiği uyarısı yapıldı.

Sivil toplum konularında da ciddi gerilemenin devam ettiği ifade edilen raporda, yargının bağımsızlığı alanında ciddi gerilemenin devam etti ve son yıllardaki çok sayıda yargı reformu paketine rağmen yargı sistemindeki yapısal eksiklikler giderilmediği eleştirisi yapıldı.

Euronews Türkçe’de yer alan habere göre; Avrupa Birliği (AB) Komisyonu bugün yayınladığı yıllık raporunda, Türkiye’nin demokratik kurumlarının işleyişinde ciddi eksiklikler bulunduğu uyarısında bulundu.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Komşuluk ve Genişleme Komiseri Oliver Varhelyi ile birlikte AB ile tam üyelik müzakerelerini yürüten, aday ve ve aday olmak isteyen 10 ülkeyle ilgili genişleme raporlarının yayınlanması dolayısıyla Brüksel’de basın toplantısı düzenledi.

Türkiye’nin demokratikleşme alanında geriye gidişini sürdüğü saptamasından bulunulan raporda, özellikle başkanlık sistemindeki yapısal sorunların devam ettiği uyarısı yapıldı.

Son seçimlere atıfta bulunulan raporda, medyada haberlerin ‘tek taraflı verilmesi ve adayların eşit şartlara sahip olmamasının’ iktidara ‘haksız bir avantaj sağladığı’ kaydedildi.

Anayasaya göre yetkilerin Cumhurbaşkanlığı düzeyinde merkezileştirildiği, yürütme, yasama ve yargı arasında sağlıklı ve etkili bir kuvvetler ayrılığı sağlanamadığı eleştirisi yapılan raporda, etkin olmayan denge ve denetleme mekanizması yüzünden yürütme organının demokratik olarak yalnızca seçimler yoluyla hesap verebilir hale geldiği saptamasında bulunuldu.

“Muhalefet partilerinin ve milletvekillerinin tek tek hedeflenmesiyle siyasi çoğulculuğun baltalanmaya devam ettiği” kaydedilen raporda, “iktidarın muhalefet partilerine üye belediye başkanları üzerindeki baskısının yerel demokrasiyi zayıflattığı” uyarısı yapıldı.

Raporda, Avrupa Konseyi’re bağlı Venedik Komisyonu’nun başkanlık sistemine ilişkin tavsiyelerinin hala dikkate alınmadığı bildirildi.

Hükümetin terörle mücadele konusunda meşru hakkı ve sorumluluğu bulunduğu kaydedilen raporda, ancak bunun hukukun üstünlüğü, insan hakları ve temel özgürlükler ilkelerine tam uyumlu biçimde yapılması ve terörle mücadele tedbirlerinin orantılı olması gerektiği kaydedildi.

Sivil toplum konularında da ciddi gerilemenin devam ettiği ifade edilen raporda, “Sivil toplum kuruluşları artan baskıyla ve faaliyet alanlarının daralmasıyla karşı karşıya kaldı; bu durum ifade, örgütlenme ve toplanma özgürlüklerinin kısıtlanmasına neden oldu.” denildi.

Yargının bağımsızlığı alanında ciddi gerilemenin devam etti ve son yıllardaki çok sayıda yargı reformu paketine rağmen yargı sistemindeki yapısal eksiklikler giderilmediği eleştirisi yapılan raporda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) bazı kararlarının uygulanmamaya devam edilmesinin endişe verici olduğu bildirildi.

Raporda, yargının bağımsızlığını, tarafsızlığını ve kalitesini olumsuz yönde etkileyen yürütmenin hakim ve savcılar üzerindeki aşırı etki ve baskılarının ortadan kaldırılması konusunda ilerleme kaydedilmediği bildirildi.

Yolsuzlukla mücadele alanında alınan önlemlerin yetersizliğine işaret edilen raporda, yasal çerçevenin ve kurumsal yapının sınırlamaları yüzünden yolsuzluk davalarının soruşturma ve kovuşturma aşamaları üzerinde aşırı etkiye açık olduğu bildirildi.

Kamu kurumlarının hesap verebilirliği ve şeffaflığının iyileştirilmesi gerektiği kaydedilen raporda, yolsuzlukla mücadele stratejisi ve eylem planının olmayışının yolsuzlukla kararlı bir şekilde mücadele etme iradesinin bulunmadığını gösterdiği görüşü dile getirildi.

Raporda, Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu’nun (GRECO) tavsiyeleri uygulanmadığı belirtildi ve genel olarak yolsuzluğun bir sorun olmayı sürdürdüğü kaydedildi.

Raporda dile getirilen eleştiriler kısaca şu şekilde: “Genel insan hakları durumu iyileşmedi. İfade özgürlüğü konusunda ciddi gerileme devam etti.

Gazetecilerin, yazarların, avukatların, akademisyenlerin, insan hakları savunucularının ve eleştirel seslerin faaliyetlerine yönelik geniş kısıtlamalar, özgürlüklerini kullanmalarını olumsuz etkilemeye devam etti.

Ulusal güvenlik ve terörle mücadeleye ilişkin ceza kanunlarının uygulanması AİHS’ye aykırı olmaya ve AİHM içtihadından sapmaya devam etti.

Mayıs 2023 seçim kampanyası, ifade özgürlüğüne yönelik kısıtlamalara tanık oldu.

Hem özel hem de kamu medyası, kampanyaya ilişkin yayınlarda editöryal bağımsızlığı ve tarafsızlığı garanti etmedi, bu da seçmenlerin bilinçli bir seçim yapma olanağını azalttı.

Mevzuatın ve uygulamanın Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na, Avrupa standartlarına ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere uygun olmadığı toplantı ve örgütlenme özgürlüğü alanında ilerleme kaydedilmedi.

Barışçıl gösterilere defalarca yasaklamalar, orantısız güç kullanımı ve müdahaleler yaşandı. Göstericiler soruşturmaya tabi tutuldu.

Azınlıklara LGBTIQ bireylere karşı toplumsal cinsiyete dayalı şiddet, ayrımcılık ve nefret söylemi hala ciddi bir endişe kaynağı yaratıyor.”

Ukrayna ve Moldova’ya yeşil ışık

Öte yandan Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, Ukrayna ve Moldova ile Avrupa Birliği’ne üyelik müzakerelerinin başlaması tavsiyesinde bulundu.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen Brüksel’de yaptığı açıklamada “Bugün tarihi bir gün çünkü Komisyon, Konsey’e Ukrayna ve Moldova ile katılım müzakerelerini açmayı tavsiye ediyor” dedi. Von der Leyen, AB Komisyonu’nun Gürcistan’a da aday ülke statüsü verilmesi tavsiyesinde bulunduklarını söyledi.

Ukrayna ile müzakerelerin hükümetin yolsuzlukla mücadele reformlarını yapması, Avrupa Birliği standartlarına uygun lobicilik yasalarını yürürlüğe koyması ve azınlıklara sunulan güvencelerin güçlendirilmesi gibi şartları yerine getirdikten sonra başlaması tavsiye edildi.

Ukrayna ile Moldova 2022 yılında AB’ye katılım başvurusunda bulunmuş, iki ülkeye geçen yıl haziran ayında “aday ülke” statüsü verilmiş ve aday ülkelerin sayısı 8’e yükselmişti. Bu ülkeler, Arnavutluk, Bosna Hersek, Moldova, Karadağ, Kuzey Makedonya, Sırbistan, Türkiye ve Ukrayna.

Avrupa Birliği liderleri 14 ve 15 Aralık tarihlerinde Brüksel’de düzenlenecek zirvede Ukrayna ve Moldova ile üyelik müzakerelerinin başlaması konusunda nihai kararı verecek. Müzakerelerin tamamlanmasının ise yılları bulması bekleniyor. Müzakerelerin sonunda Avrupa Birliği’ne üyelik güvencesi ise sunulmuyor. Türkiye ile AB’ye katılım müzakereleri 3 Ekim 2005 tarihinde başlamıştı.