19. yüzyılın sonu 20. yüzyılın başlarında Cermen veya İskandinav halklarını tanımlamak için kullanılmaya başlanan “Aryan” kelimesi, günümüzde, ırksal üstünlük veya beyaz üstünlüğü de dahil olmak üzere bir çok olumsuz çağrışımla eşanlamlı hale gelmiş durumda.

Haber Merkezi / “Aryan” kelimesi altında yayılan olumsuz düşünceleri ortadan kaldırmak için, kelimenin gerçek anlamını ve tarihsel bağlamını bilmek esastır.

Aryan kelimesi, bu anlam bozulmasından önce, Hint alt kıtası boyunca konuşulan dilleri etkileyen arkaik bir dili ifade ediyordu.

MÖ 1500 civarında İran’da yaşayan Ariler, kuzey Hindistan’a göç ettiler ve Hindistan alt kıtasında yaşayan topluluklar, Arilere “Arya” adını verdiler. İngilizce “Aryan” kelimesi bu Sanskritçe kelimeden türetilmiştir. İlginçtir ki, kelimenin Farsçada da bir akrabası var: Eran. Bu kelime, günümüzde İran kelimesinin kaynağıdır.

Arilerin kuzey Hindistan’a göç ettiklerinde bölgede İndus Vadisi Uygarlığı vardı. Arkeolojik araştırmalar, İndus Vadisi Uygarlığının aynı dönemde var olan Babil ve Mısır uygarlıklarından daha gelişmiş olduğunu göstermektedir.

Ariler veya Aryanlar, İndus Vadisi Uygarlığını yıkan istilacılar değil, bölgeye kademeli olarak göç eden topluluklardı. Aryan göçlerinin, İndus Vadisi Uygarlığının çöküşüne neden olduğu fikrini destekleyen çok az kanıt bulunmaktadır.

İndus Vadisi Uygarlığı, çevresel ve sosyal faktörler nedeniyle önce gerilemiş sonra yıkılmış olabilir. Uygarlığın yıkılışına yakın bir dönemde bölgeye göç eden Aryanların, uygarlığın yıkılışından sonra oluşan boşluğu doldurduğu kabul edilmektedir.

Aryanların yaşadığı yer anlamında kullanıldığı düşünülen “Airyana Vaejah” terimi, tarihsel kayıtlarda ilk olarak Zerdüştlüğün dinin kitabı Avasta’da yer almaktadır. Airyana Vaejah, Avesta’da (Vendidad, Farg. 1) Ahura Mazda’nın “on altı mükemmel toprak” hakkındaki ifadelerinden birine yapılan atıftır.

Airyanem Vaejah’ın tarihsel konumu halen belirsizliğini korumak birlikte, Airyana Vaejah, Aryan halkının efsanevi anavatanına atıfta bulunması, terime belirli bir saygınlık kazandırır, ancak yine de kelimeye herhangi bir ırksal üstünlük anlam vermez.

Aryan kelimesinin anlamı tarihsel süreç içerisinde zamanla bulanıklaştı ve siyasi amaçlar için kötüye kullanılmaya başlandı. 20. yüzyılın başlarında, Aryan kelimesi, ırk üstünlüğü anlamına gelecek şekilde yeniden tanımlandı.

Bu yeni tanım, bazıları tarafından benimsendi, ki bunların arasında Almanya’da Naziler ve İtalya’da Faşistler de vardı. Naziler, kendilerini antik ve asil sözde Aryan ırkının torunları olarak ilan etmeyi uygun buldular. Sonraki süreçte de ırkçı yapılar, kelimeyi bu anlamda kullanmaya devam ettiler.