Amiloid olarak adlandırılan lifli protein bileşiğinin bir veya birden çok organda hücre dışında birikmesiyle oluşan metabolizma hastalığına Amiloidoz denir. Genellikle böbrek, böbrek üstü bezi, karaciğer, dalak, mide ve bağırsak kanalında görülür.

Haber Merkezi / Kemik iliği hücreleri tarafından üretilen ve anormal protein olarak nitelendirilen amiloid, farklı doku ve organları doğrudan etkileyebilir. Buna bağlı olarak amiloidin birçok türü olduğunu ve tutulum bölgelerinin kişiden kişiye değiştiğini söyleyebiliriz. Ancak kesin nedeni henüz bilinmeyen amiloidoz, nadir görülen hastalıklardandır.

Amiloidoz çeşitleri nelerdir?

Birincil Amiloidoz : En sık görülen amiloidoz çeşidi olmakla birlikte herhangi bir hastalık sonucunda oluşmaz. En yaygın amiloidoz çeşiti olan birincil amiloidoz, genellikle dil, cilt, kalp, akciğer, sinir ve bağırsakları etkilemektedir.

İkincil Amiloidoz : Birincil amiloidozun aksine bazı kronik hastalıklar nedeniyle meydana gelir. Tüberküloz, kemik iltihabı ve romatoid artrit gibi hastalıkların sonucunda oluşur. Genellikle böbrek, dalak, karaciğer ve bağırsakları etkilediği bilinmektedir.

Kalıtsal Amiloidoz : Genetik kökenli amiloidoz olarak nitelendirebiliriz. Aile geçişli amiloidoz türü olmakla birikte sinir sistemi ve sindirim sistemini doğrudan etkiler.

Amiloidoz belirtileri nelerdir?

Amiloidoz belirtileri etkilediği organa ve kişiye göre değişkenlik gösterir. Amiloidoz kişiden kişiye farklı belirtiler gösterse de bazı durumlarda herhangi bir belirti vermeyen teşhisin zorlaşmasına neden olur. Özellikle başka bir hastalık nedeniyle ortaya çıkan amiloidoz, altta yatan hastalık nedeniyle kendine özgü belirtileri göstermeyebilir. Amiloidoz belirtisi öncelikle etkilediği organa göre değişkenlik gösterir. Ancak böbrek ve kalbi etkileyen amiloidoz hayati risk taşıyabilir. Böbreği etkileyen amiloidoz, kanı süzme işleminde bozukluklara yol açarken aynı zamanda proteinlerin idrara karışmasına neden olur. Kalbi etkileyen amiloidozda ise nefes darlığı ile birlikte kan pompalama işleminde bozukluk görülür.

Zayıflık
Ciddi kilo kaybı
Büyümüş karaciğer
Büyümüş dil
Ayak bileklerinde ve bacaklarda şişlik oluşması
El ve ayaklarda uyuşukluk veya karıncalanma
Nefes darlığı
Yutkunma zorluğu
Düzensiz kalp ritmi
Genişlemiş dil (makroglossi)
İshal veya kabızlık
Şiddetli yorgunluk ve halsizlik
Ciltte morarma ve kalınlaşma
Göz çevresinde morluk (purpura)
İdrarda protein
Sinir sisteminde bozulmalar

Amiloidoz nedenleri nedir?

Amiloidoz hastalığına ”multiple miyelom” yani kemik iliğindeki plazma hücreleri kanseri gibi belli başlı kanser türleri, Hodgkin Hastalığı, tanısız Ailesel Akdeniz Ateşi , geçirilmiş tüberküloz gibi hastalıklar geçirmiş olan kişilerde rastlanabilir. Aynı zamanda uzun süre diyaliz tedavisi görmüş hastalarda da bu hastalığın görülme riski yüksektir. Hiçbir hastalığa bağlı olmadan, nedeni belli olmadan da oluşabilir.

Amiloidoz risk faktörleri nedir?

Bu hastalık 50 yaş üzeri kişilerde, böbrek hastalığından kaynaklanabildiği için uzun süre diyaliz almış olan kişilerde görülebilir. Ayrıca kronik enfeksiyonu ya da iltihaplı hastalıkları olan, ailesinde bu hastalığı geçirmiş ve de multiple miyelom olan hastalarda da görülme riski oldukça fazladır.

Amiloidoz komplikasyonları nedir?

Amiloidoz hangi organda birikirse o organın çalışmasını engeller. Amiloidoz ile kalp, böbrekler, karaciğer, dalak, sinir sistemi, mide ve bağırsaklar etkilenebilir. Bu hastalık genel olarak nadir görülmektedir. Özellikle zeminde kronik bir hastalığı olmadan gelişen amiloidoz hızlı seyirli ve ölümcüldür.

Doktor randevusu öncesi neler yapılmalıdır?

Hastanın doktor randevusu öncesi çok iyi bir şekilde belirtileri analiz ederek doktora iletmesi gerekmektedir.

Amiloidoz tetkik yöntemleri nelerdir?

İlk olarak protein miktarının normalliğinden emin olmak için kan ve idrar testleri istenmektedir. Fakat amiloidozu kesin olarak teşhis etmek için doku örneğine ihtiyaç vardır. Mikroskopta incelenecek olan doku örneği, genellikle hastanın karın bölgesindeki yağlardan,rektumdan, deriden, sinirlerden, karaciğerden, böbrekten ve diş etinden alınabilir. Alınmış olunan doku amiloid ile reaksiyona giren bir boyayla yapılır. Sonuçlar mikroskopta analiz edilir ve tanı konulur. Patolojik inceleme sonrası kesin tanı konulur.

Amiloidoz tedavi yöntemleri nelerdir?

Henüz amiloidoz için özel olarak uygulanan bir tedavi çeşidi yoktur. Amiloidoza neden olan bir hastalık varsa bu hastalık tedavi edilerek amiloidozun ortadan kalması beklenir. Amiloidoz da sadece şişme ve hassasiyeti engelleyen ilaçlar ve ağrı kesiciler kullanılmaktadır. Özellikle böbrek amiloidozu olan hastalar kolşisin adlı ilaçtan fayda görebilir.

Amiloidoz Yaşam Stili Önerileri

Kişinin kendisini gıda açısından çok iyi bir şekilde beslemesi gerekmektedir. Sağlıklı ve zengin bir beslenme şekli bu hastalık için büyük önem taşır. Doktor vücudun zarar görmesiyle birlikte hastaya özel diyetler de önerebilir. Bu diyetleri dikkatli bir şekilde uygulamakta oldukça önemlidir. Bu hastalıkla ilgili sürekli tedavi yöntemleri geliştiği için bu yöntemleri dikkatlice takip etmek, kontrolleri aksatmamak da önem taşımaktadır. Kişinin sigara içmemesi gerekmektedir.

Not: Sunulan bilgilerin amacı herhangi bir hastalığı teşhis veya tedavi etmek, iyileştirmek veya önlemek değildir. Tüm bilgiler yalnızca genel bilginize yöneliktir, tıbbi tavsiye veya belirli tıbbi durumların tedavisinin yerine geçmez. Uygulamadan önce bu bilgileri doktorunuzla görüşün.