Ambliyopi (Göz Tembelliği), tek taraflı veya çift taraflı görme keskinliğinde azalmadır. Daha geniş bir tanıma; Gözün hipermetropi, miyopi, astigmatizma, katarakt, şaşılık gibi nedenlerle iyi görememesi sonucunda görme yollarının gelişememesidir.
Ambliyopi (Göz Tembelliği) riski 7 yaşına kadardır. 7 yaşından sonra göz tembelliği gelişmez. Her 100 çocuktan 4’ünde göz tembelliği bulunur.
Ambliyopi (Göz Tembelliği) nedenleri:
Şaşılık: En sık görülen sebepdir. Kayan gözden gelen görüntü çift görmenin önlenmesi amacıyla yok sayılır ve çocuk sadece tek gözüyle görmeye yönlenir. Bu kayan gözün görmesinin düşmesine neden olur.
Refraktif farklılık: Refraktif bozukluklar gözlükle düzeltilmektedir. Amblyopi tek gözün diğerine göre daha fazla myopik, hipermetropik ya da astigmatik olmasıyla oluşmaktadır. Bulanık gören göz yok sayılır ve amblyopi gelişir. Gözler normal gözükmektedir ama tek göz diğerine göre daha az görmektedir. Bu en zor tanı konan amblyopi nedenidir ve sıkı takibin yapılması gerekmektedir.
Göz dokularının geçirgenliğinin bozulması: Katarakt yada görüntünün net olarak odaklanmasını engelleyecek her türlü durumda amblyopi gelişmektedir. Bu en ağır amblyopi tipidir.
Her iki gözde ileri derecede yüksek kırma kusuru: Her iki gözde 3 dereceden fazla hipermetrop veya 7-8 derece miyopi varlığı her iki gözün birden tembelliği ile sonuçlanır.
Ambliyopi (Göz Tembelliği) tedavisi:
Göz tembelliğinde tedavinin esası gözdeki görmeyi bozan patolojinin en erken zamanda ortadan kaldırılmasıdır. Gözlük verilebilir. Şaşılık gözlükle düzeltilebilir. Eğer katarakt varsa veya görmeyi engelleyen bulanık ortam mevcutsa, şaşılık gözlükle düzelmiyorsa bunun ameliyatla düzeltilmesi gerekir.
Ayrıca zayıf gözün daha çok çalışması sağlanmaya çalışılır. Bu, sağlam gözün özel bir bandajla haftalar bazen aylar boyunca kapatılması ile yapılır. Önce gerekli olan reçete edilir. Çocuk bunu kullanmaya başlar ve kapama tedavisi yapılır. Şaşılıkta eğer bir cerrahi müdahale yapılacaksa genellikle önce göz tembelliği giderilmeye çalışılır. Ameliyat öncesi belli bir dönem kapama tedavisi yapılır, ameliyat uygulanır, daha sonra bir müddet daha kapama yapılmaya devam edilir.
Bundan sonrası ise tamamen sizin sabrınıza kalmıştır. Çocuklar kapama yapılmasından hiç hoşlanmazlar ve bunu reddederler. Ancak ebeveyn olarak bu dönem, sizin ilgi ve sabrınızla, başarılı bir şekilde yaşanabilir. Yaşamları boyunca göz tembelliklerinin mevcudiyeti nedeniyle yaşayacakları sıkıntıları düşünerek sabırla yaklaşılmalıdır.
Göz muayenesi ne zaman yapılmalıdır?
Tüm çocuklar doğumda, 1 yaşında, 4 yaşına gelmeden önce herhangi bir sorun olmasa da mutlaka bir göz doktoru tarafından muayene edilmiş olması gerekir. Bu arada doğumdan itibaren hem ailenin hem de çocuk doktorlarının bazı tespitleri ile gerekli hallerde, çok erken dönemlerde de göz muayenesi yapılabilir.
Ambliyopi (Göz Tembelliği) tedavi edilmezse ne olur?
Göz tembelliği toplumun %2-4 ‘ünde oldukça sık karşılaştığımız bir problemdir. Ancak, hayatın ilk yıllarında tanındığı ve tedavi edildiği takdirde düzeltilebilen bir sorundur.
Çocuğun yalnızca görme keskinliğinde değil derinlik algısında yani üç boyutlu görmede de problemlere neden olabilir. Çocuğun ileriki hayatında meslek seçiminde bile karşısına bir sorun olarak çıkabilir. Yapılan çalışmalarda bir travma sırasında sesin geldiği yöne kişinin genellikle tembelliği olmayan iyi gözüyle baktığı ve iyi gören gözün hasar aldığı bildirilmektedir.
Düzeltilebilir bir hastalık olan göz tembelliğinin çocukluk döneminde rutin göz muayeneleri ile tanınması ve tedavi edilmesi bütün bu nedenlerle çok önemlidir.
