Amasya: Şirvanlı (Azeriler) Camii

Şirvanlı (Azeriler) Cami; Amasya’nın Merkez İlçesi, Mehmet Paşa Mahallesi, Atatürk Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Kendisi de Karabağlı olan Şeyh Hacı Mahmut Efendi tarafından, Azerbaycan’ın Karabağ ve Şirvan şehirlerinden yollanan yardımlar ve yine buralardan gelerek Amasya’ya yerleşenlerden toplanan yardımlarla 1873-1895 yılları arasında yaptırılmıştır. Amasya’daki camilerin çoğu bir devlet adamı ya da yine devletin ileri gelenlerinden biri tarafından yaptırılmışken, Şirvanlı Camii bir mürşidin, Mir Hamza Nigari’nin adına, sevenleri ve müridlerince yaptırılmıştır.

1886 yılında Harput’ta vefat eden Mir Nigari Hazretleri’nin cenazesi, vasiyeti üzerine sonradan Amasya’ya getirilerek burada bir evin arsasına defnedilmiş ve söylendiği üzere Şeyh Hacı Mahmut Efendi öncülüğünde toplanan yardımlarla mezarın üzeri bir türbeyle örtülerek yanına da bir cami yaptırılmıştır.

Cami kare planlı, tek kubbeli ve tek minarelidir. Yapımında kesme taş ve moloz taş malzeme birlikte kullanılmıştır. Kuzey cephesinde dört sütunlu, üç gözlü bir son cemaat yeri bulunur. Klasik sütun başlıklarının üzerindeki sivri kemerler kırmızı ve beyaz mermer kullanılarak süslenmiş, bu bölümün üzeri üç küçük kubbeyle örtülmüştür. Beyaz mermerden yapılmış giriş kapısındaki işçilik ve motifler Türk mimari anlayışında yapılmamıştır.

Türbe, caminin doğu cephesinde yer alır ve camiye bitişiktir. Yine kare planda yapılmış türbeye caminin içinden büyük bir kemerli kapı açılır. Camiyle aynı mimari özellikleri gösterir. Sekizgen kasnaklı bir kubbe ile örtülüdür. Türbenin bitişiğinde dört lahit mezarın bulunduğu bir de hazire vardır. Bezemesiz olan lahitlerin birinin mermer başlığı bitkisel kabartma süslüdür.

Paylaşın

Amasya: Saraçhane Camii

Saraçhane Camii; Amasya’nın Merkez İlçesi, Hatuniye Mahallesi, Ziya Paşa Bulvarı üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Camiyi 1372 yılında Amasya Emiri Şadgeldi Paşa yaptırmıştır. Önceleri kare planlı ve tek kubbeli bir yapıyken sonradan bir mekan eklenerek planı dikdörtgene çevrilmiş, bu yeni mekanın üzeri de kubbeyle örtülmüştür.

Moloz taş ve tuğla malzemenin birlikte kullanıldığı caminin yine tuğladan silindirik bir minaresi bulunur. Caminin kuzeyindeki son cemaat yeri yedi gözden oluşur. Buradan girilen iç mekan kalemişleri ile süslenmiştir. Kubbeler kiremit kaplıdır ve kubbe kasnaklarının üst kısımlarında kuşevi örnekleri görülmektedir.

İlk zamanlar yaptıranından dolayı Şadgeldi Paşa Camii olan caminin ismi, etrafında bulunan saraç dükkanlarından dolayı Çelebi Mehmet devrinden itibaren Saraçhane Camii olarak değişmiştir. Cami günümüze kadar birçok onarım görmüş, bu onarımlarda caminin bazı kısımları ve duvarlarının bir bölümü tamamen yenilenmiştir.

Paylaşın

Amasya: Mehmet Paşa Camii

Mehmet Paşa Camii; Amasya’nın Merkez İlçesi, Pirinççi Mahallesi, Mehmet Paşa Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

1486 yılında II. Bayezid’in oğlu Şehzade Ahmet’in lalası Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Ters T planlı caminin asıl ibadet mekanı kare biçimlidir ve yüksek tavanı sekizgen kasnaklı bir kubbeyle örtülüdür.

Caminin kuzey cephesinde yedi adet sekizgen biçimli sütunun altı bölüme ayırdığı bir son cemaat yeri bulunur. Her bölümün üzeri kubbeyle kapatılmıştır. Sütunlar birbirlerine kırmızı beyaz renkte işlenmiş mermer kemerlerle bağlıdır.

Camiye soldan üçüncü bölümde bulunan ve üzerinde caminin yapım kitabesinin bulunduğu yay kemerli kapıdan girilir. Giriş kapısı derin bir niş şeklindedir. Caminin, ağaç oymacılığının en güzel örneklerinden biri olan kapısı Amasya Müzesi’nde sergilenmektedir.

Benzer biçimde caminin, kıvrak dal ve yaprak motifleri ile süslenmiş mermer minberi, Türk mermer işçiliğinin nadir örneklerinden biridir.

Paylaşın

Amasya: Kilari Selim Ağa Camii

Kilari Selim Ağa Camii; Amasya’nın Merkez İlçesi, Dere Mahallesi, Mustafa Kemal Paşa Caddesi üzerinde yer almaktadır.

Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

Kilari Selim Ağa’nın 1484 yılında yaptırdığı cami Taş Han ile Bedesten arasındadır. Caminin inşasında kesme taş ve tuğla kullanılmıştır.

Yuvarlak üç sütunu sivri kemerlerin bağladığı iki bölümlü ve iki kubbeli bir son cemaat yeri bulunur. Sağ taraftaki bölümde, üzerinde yapım kitabesinin yer aldığı küçük yay kemerli kapısı vardır.

Sol bölüm ise ibadete ayrılmıştır. Batı cephedeki minaresi tek şerefelidir. Kare plânlı camiyi sekizgen kasnaklı bir kubbe örter.

Paylaşın

Amasya: Küçük Ağa (Şamlar Camii) Külliyesi

Küçük Ağa (Şamlar Camii) Külliyesi; Amasya’nın Merkez İlçesi, Şamlar Mahallesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.

1495 yılında II. Bayezid’in Kapı Ağası Ayas Ağa’nın inşa ettirdiği cami, medrese, sübyan mektebi ve hazireden oluşan külliyedir. Şamlar Mahallesi’nde bulunmasından dolayı camiye Şamlar Camii de denir. Yine yaptıranından dolayı Ayas Ağa Camii olarak da bilinir. Kare planlı, tek kubbeli caminin duvarları moloz taştan örülmüştür.

Kuzeyinde üç bölümlü bir son cemaat yeri bulunur. Yanlardan daha dar olan ve üzeri aynalı tonozla örtülü orta bölüm caminin giriş kısmıdır. İç mekanı duvarlarda iki sıra halinde dizilmiş sivri kemerli pencereler aydınlatır. Caminin altıgen bir kaide üzerine oturtulan minaresi tuğla örgülü ve taş şerefelidir.

Kaidenin orijinal olduğu bilinmektedir ancak gövde ve şerefe sonradan yapılmıştır. Medrese, caminin kuzeyindeki avluyu üç taraftan çeviren odalardan oluşur. U planlı klasik Osmanlı medreselerindendir. Kenarlarda sade başlıklı, silindirikon iki sütunun taşıdığı on üç kubbe ile örtülü revaklar bulunmakta, bunların arkasında da öğrenci odaları sıralanmaktadır. Sütunlar birbirlerine yuvarlak tuğla kemerlerle bağlıdır.

Odalarda birer ocak ve dolap bulunur. Medresenin bir dershanesi yoktur. Yapının doğu ucunda öğrenci odalarının sonunda biraz daha geniş inşa edilmiş kısım ise bugün kütüphane olarak kullanılan sübyan mektebidir. Caminin bahçesinde bulunan haziresinde basit işçilikle yapılmış ve çoğu zamanla tahrip olmuş sekiz adet mezar bulunur. Kitabeleri bulunmayan mezarların bazıları geometrik desenlerle, çiçek ve kılıç figürleriyle süslenmiştir.

Paylaşın

Amasya: Yıldız Hamamı

Yıldız Hamamı; Amasya’nın Merkez İlçesi, Hatuniye Mahallesi, Figani Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Yıldız Hamamı, Hatuniye Külliyesi’nin bir bölümü olarak inşaa edilmiştir. Çukur Hamam ya da Hatuniye Hamamı olarak da bilinen kare planlı hamam fenerli bir kubbe ile örtülüdür.

Kubbeli bir soyunmalık, soyunmalığın güneyinde soğukluk, bunun doğusunda yer alan tuvaletler ile batısında yer alan sıcaklık ve külhan (hamamın suyunun ısıtıldığı ocaklık) bölümlerinden oluşur.

Paylaşın

Amasya: Sübyan Mektebi

Sübyan Mektebi; Amasya’nın Merkez İlçesi, Hatuniye Mahallesi, Figani Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Sübyan Mektebi, Hatuniye Külliyesi’nın bir bölümü olarak inşaa edilmiştir. Caminin hemen doğusunda yer alır.

Moloz taştan örülen duvarlarda enlemesine üçer sıralık tuğla örgüler bulunur. Girişin bulunduğu cephede yine sivri kemerli üç pencere yer alır.

Kemerlerin üst kısımlarında tuğlaların değişik biçimlerde dizilmeleriyle geometrik süslemeler oluşturulmuştur. Batı cephesinde de içeriye açılan alçak kemerli bir kapı ve duvarın üst kısmına yakın iki pencere yer alır.

Tek katlı yapının içi büyükçe tek bir oda olarak inşa edilmiştir. Yapının ilk halinde çatı çift kubbeyle örtülüdür. Ancak sonradan kubbeleri yıkılmış, binanın üstü ahşap çatıyla kapatılmıştır. Yer ve tavan döşemeleri ahşaptandır.

Paylaşın

Amasya: Hatuniye Camii

Hatuniye Camii; Amasya’nın Merkez İlçesi, Hatuniye Mahallesi, Figani Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Ccami Sultan II. Bayezid’in eşi ve Şehzade Ahmet’in annesi Bülbül Hatun tarafından 1510 yılında yaptırılmıştır.

Camiye kuzeyindeki alçak yay kemerli kapıdan girilir. Kuzey cephesi, birbirine sivri tuğla kemerlerle bağlı altı sütunun oluşturduğu beş gözlü bir son cemaat yeriyle kapatılmıştır. Bu bölümün duvarları ana ibadet mekanının duvarlarından daha yüksektir.

Kemerlerin üstü, bütün cepheyi kaplayacak biçimde Meander motifiyle süslüdür. Son cemaat yerinin üzeri beş küçük kubbeyle örtülmüştür. Kubbelerden sadece ortadaki sekizgen bir kasnak üzerine oturtulmuş, diğerleri kasnaksız kullanılmıştır.

Dikdörtgen planlı caminin duvarları moloz taştan örülmedir. İbadet mekanının orta kısmında bulunan iki payenin duvarlara birleştirilmesiyle iç mekan altı bölüme ayrılmıştır. Yanlardaki bölümlerden daha geniş ve yüksek olan ortadaki iki bölümün üzeri iki kubbeyle örtülüdür. Caminin kuzey-batı köşesinde tuğla örgülü, tek şerefeli minaresi bulunur.

Paylaşın

Amasya: Hatuniye Külliyesi

Hatuniye Külliyesi; Amasya’nın Merkez İlçesi, Hatuniye Mahallesi, Figani Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür. 

Sultan II. Bayezid’in eşi ve Şehzade Ahmet’in annesi Bülbül Hatun tarafından 1510 yılında yaptırılmıştır. Asıl olarak cami, hamam ve sübyan mektebinden oluşan bir külliyedir.

Hatuniye Camii

Camiye kuzeyindeki alçak yay kemerli kapıdan girilir. Kuzey cephesi, birbirine sivri tuğla kemerlerle bağlı altı sütunun oluşturduğu beş gözlü bir son cemaat yeriyle kapatılmıştır. Bu bölümün duvarları ana ibadet mekanının duvarlarından daha yüksektir. Kemerlerin üstü, bütün cepheyi kaplayacak biçimde Meander motifiyle süslüdür.

Son cemaat yerinin üzeri beş küçük kubbeyle örtülmüştür. Kubbelerden sadece ortadaki sekizgen bir kasnak üzerine oturtulmuş, diğerleri kasnaksız kullanılmıştır. Dikdörtgen planlı caminin duvarları moloz taştan örülmedir. İbadet mekanının orta kısmında bulunan iki payenin duvarlara birleştirilmesiyle iç mekan altı bölüme ayrılmıştır.

Yanlardaki bölümlerden daha geniş ve yüksek olan ortadaki iki bölümün üzeri iki kubbeyle örtülüdür. Caminin kuzey-batı köşesinde tuğla örgülü, tek şerefeli minaresi bulunur.

Sübyan Mektebi

Caminin hemen doğusunda yer alır. Sivri kemerli, taş çerçeveli girişi, caminin de girişinin bulunduğu Hazeranlar Sokağı üzerindedir. Moloz taştan örülen duvarlarda enlemesine üçer sıralık tuğla örgüler bulunur. Girişin bulunduğu cephede yine sivri kemerli üç pencere yer alır.

Kemerlerin üst kısımlarında tuğlaların değişik biçimlerde dizilmeleriyle geometrik süslemeler oluşturulmuştur. Batı cephesinde de içeriye açılan alçak kemerli bir kapı ve duvarın üst kısmına yakın iki pencere yer alır. Tek katlı yapının içi büyükçe tek bir oda olarak inşa edilmiştir.

Yapının ilk halinde çatı çift kubbeyle örtülüdür. Ancak sonradan kubbeleri yıkılmış, binanın üstü ahşap çatıyla kapatılmıştır. Yer ve tavan döşemeleri ahşaptandır.

Yıldız Hamamı

Çukur Hamam ya da Hatuniye Hamamı olarak da bilinen kare planlı hamam fenerli bir kubbe ile örtülüdür. Kubbeli bir soyunmalık, soyunmalığın güneyinde soğukluk, bunun doğusunda yer alan tuvaletler ile batısında yer alan sıcaklık ve külhan (hamamın suyunun ısıtıldığı ocaklık) bölümlerinden oluşur.

Paylaşın

Amasya: Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii; Amasya’nın Merzifon İlçesi, Hocasüleyman Mahallesi, Cumhuriyet Caddesi üzerinde yer almaktadır.

Kara Mustafa Paşa tarafından 1666 yılında yaptırılmıştır. Dikdörtgen planlı caminin dış duvarları tümüyle düzgün kesme taştan örülmüştür. Sivri kemerlerle bağlı dört sütunun oluşturduğu üç gözlü, tavanı ahşap kaplı bir son cemaat yeri bulunur. İbadet mekanının üzeri büyükçe bir kubbe ile örtülüdür.

İç kısmı 19. yy. özelliği gösteren kalem işleri ile süslü olan kubbenin sekizgen kasnağının köşe boşlukları yine sekizgen ağırlık kuleleri ile desteklenmiş ve estetik açıdan bir bütünlük sağlanmıştır. Cami, kubbe kasnağının her yüzündeki ikişer küçük pencere ve beden duvarlarındaki üçü altta üçü üstte olmak üzere altışar pencere ile aydınlatılmıştır.

Caminin en dikkat çekici yanlarından biri de avludaki şadırvanıdır. 19. yy.’da yapıldığı sanılan şadırvan temel olarak ahşap yapılıdır. Sivri bakır külahını sekiz ahşap sütun taşır. Şadırvanın asıl özelliği ise tavanındaki kalemişi süslemelerdir. Zileli Emin’in bu süslemeleri 1875 yılında yaptığı, süslemeler arasına düştüğü tarih ve isimden anlaşılmaktadır.

Süslemelerde üç yerin resmedildiğine inanılır. İlki İstanbul’dur. Resim dikkatle incelendiğinde Galata ve Bayezid Kuleleri arası, Haliç ve Galata Köprüsü, Sultanahmet, Ayasofya ve Süleymaniye Camileri ve Çemberlitaş seçilebilmektedir. İkinci sahne Amasya’ya benzetilir. Kale, nehirdeki su değirmenleri ve Bayezit Camii’ne benzer yapılar görülebilmektedir. Üçüncü sahnenin ise Viyana şehri önlerindeki Osmanlı ordusunu tasvir ettiği düşünülür.

Zamanın anlayışı gereği insanın resmedilmediği sahnede patlayan top ve silahların yanında çadırlar görülmektedir. Cami avlusunun Taşhan tarafındaki girişi de yine görülmeğe değerdir. Üzerinde küçük bir odacığı bulunan derin kemerli girişin kemeri renkli taşlardan örülmüştür. Avluda çapları yaklaşık 3 metre olan iki de yaşlı çınar bulunur.

Paylaşın