Afazi, bireyin söylemek istediğini artık söyleyememesi anlamına gelmektedir. Daha geniş bir tanımla, Afazi, beyindeki konuşma merkezlerinde meydana gelen bir hasar sonucunda konuşma, konuşulanı anlama, adlandırma, tekrarlama, okuma veya yazma gibi becerilerin kısmen ya da tamamen kaybıdır.
Afazi sonrası kişinin planlama, basit etkinlikleri yerine getirme, problem çözme ve karar verme becerileri de etkilenebilir. Afazisi olan kişi bir işe nereden ve nasıl başlayacağını belirlemekte, o işi yerine getirmek için gerekli basamakları oluşturmakta güçlük yaşayabilir.
Afazinin gelişimi
Afazi beyin hasarı neticesinde oluşmaktadır. Afaziye sebep olan bu tür beyin hasarının nedeni genellikle kan damarlarında oluşan bozukluklardır. Bu tür bir bozukluk aynı zamanda inme, serebral hemoraj (beyin kanaması), serebral enfarkt veya apopleksi olarakta adlandırılmaktadır. Tıp dilinde SVO denilmektedir: Serebro (=beyinsel) Vasküler (=kan damarı) Olay. Afazi Turkish oluşumunun diğer sebepleri arasında travma (beyinin bir (trafik) kazası sonucunda hasar görmesi gibi) veya beyin tümörü gösterilebilir.
Beynimizin işlevini yerine getirebilmesi için oksijene ve glikoz’a ihtiyacı vardır. Bir SVO sonucu veya diğer bir sebepten dolayı beyindeki kan dolaşımı bozulmuşsa, o yerdeki beyin hücreleri ölür. Beyinde farklı işlevlere sahip birçok alan bulunmaktadır. Birçok insanın dil kullanım alanları beyinin sol yarısında bulunmaktadır. Bu beyin alanlarının hasar görmesi durumunda afazi oluşumu söz konusudur.
Afazinin belirtileri nelerdir?
Konuşmada güçlük
Adlandırmada güçlük
Anlamada güçlük
Okuma-yazmada güçlük
Konuşmada garip ve uygun olmayan kelimeler kullanma olarak sıralanabilir.
Afazi çeşitleri nelerdir?
Afazi türlerinin semptomları değişiklik göstermektedir. Yaygın görülen türleri ise:
Tutuk Afazi: Bu tür afazinin görüldüğü kişiler ne demek istediğini bilir ancak fikirlerini söylemede ve başkalarıyla iletişim kurmada zorluk yaşar. “Dilimin ucunda, ama bir türlü söyleyemiyorum.” Tabiri bu tür için kullanılır. Tutukluk hem yazılı hem de sözlü iletişimde görülmektedir.
Akıcı Afazi: Bu tür afazinin görüldüğü kişiler sağlıklı işitmesine ve okuyabilmesine rağmen anlamlandırmada güçlükler yaşar. Çoğunlukla nasıl ve nerede kullanıldığına bakmaksızın kelimeleri sadece gerçek anlamlarıyla algılarlar. Akıcı bir konuşma mevcut fakat anlamlı üretim oldukça kısıtlıdır.
Anomik Afazi (Akıcı): Bu hastalar akıcı ve anlaşılır konuşurlar fakat adlandırma da güçlük yaşarlar. Algılamada sorun yaşamamalarına rağmen nesneleri adlandıramaz ya da kullanmak istedikleri kelimeyi hatırlamakta güçlük yaşarlar. Arıca sözlü ve yazılı anlatımda da güçlük çekerler.
Global Afazi: Afazinin en şiddetli türüdür. Genellikle kişi felç geçirdikten hemen sonra görülür. Bu tür afazinin görüldüğü kişiler konuşma ve anlama güçlüğü çekmelerinin yansıra okuma ve yazma becerilerini de yitirirler.
Progresif Afazi: Nadir görülen bir afazi türü olan progresif afazide kişiler konuşma, okuma, yazma ve anlama becerilerini yavaş yavaş kaybederler. Hastalar el işaretleri ya da mimik gibi alternatif iletişim yollarını kullanmayı tercih etmeye başlarlar.
Afazi, hafif ya da şiddetli görülebilir. Hafif afazi görülen kişiler konuşup sohbet edebilir ancak kelimeleri bulmada ya da karmaşık konuşmaları anlamada güçlük çekebilirler. Şiddetli afazi ise kişinin iletişim kabiliyetini büyük ölçüde etkilemekte, hastalar etkili iletişim kurmada ya da konuşulanı anlamada ciddi ölçüde güçlükler yaşar.
Afazi nasıl teşhis edilir?
Felç, beyin hasarı ya da tümör sonrasında afazi görülme olasılığı oldukça yüksektir. Nörolojik muayene sonrası afazik durum tanımlanabilir. Süreçte dil ve konuşma becerilerinin değerlendirilmesi sonucu tanı kesinleştirilir.
Afazinin tedavisi
Afazili birçok birey bir süre hastanede yatmıştır. Hastanede yatma genelde beyin hasarı oluştuktan sonra gerçekleşmiştir. Afazili birçok bireyin hastaneden taburcu olduktan sonra ek tedaviye ihtiyacı vardır. Yardım için kime başvurmaları gerektiği her zaman açık değildir. Lütfen bölgenizdeki olanaklar konusunda sizi tedavi eden doktora danışınız. Afazi tedavisi çoğu zaman bir konuşma terapisti tarafından yürütülür. Genelde afazili her bireye konuşma terapisi uygulanabilir. Tedavinin süresini etkileyen sebepler arasında afazinin iyileşme hızı ve yaşadığınız ülkedeki olanak ve düzenlemeler gösterilebilir.
