Siirt: Başur Höyüğü
Başur Höyüğü; Siirt’in Merkez İlçesi, Aktaş Köyü, Bakır Mezrası sınırları içerisinde yer almaktadır. Siirt İl Merkezinin yaklaşık 20 kilometre batısındadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Bilimsel araştırmalarla sürekli değişse de, insanın dünyadaki varlığı olarak bilinen 2.8 milyon yılı aşan sürenin hemen tamamında insan mağarada yaşamış MÖ 12.000’li yıllarda höyük adı verilen köyler kurarak mağara yaşamından çıkmışlardır.
Siirt, Doğu Anadolu Bölgesinin, Güneydoğu Anadolu Bölgesiyle bağlantısını sağlayan kapı olması ve coğrafyasının insan yaşamına son derece uygun olmasından dolayı her zaman dikkat çekici olmuştur. Yapılan kazı çalışmaları sonucu ortaya çıkarılan buluntulardan anlaşıldığı üzere Siirt ve çevresinde tarih öncesi dönemlerde çeşitli medeniyetlere ait kentler veya köyler kurulmuştur. Başur Höyüğü’de bu yerleşim yerlerinden biridir.
Başur Çayı’nın yaklaşık 200 m batısında, bir terasın üzerinde yer alan Başur Höyüğü, erken dönemlerden itibaren Van Gölü’nün batısındaki volkanik dağlarda bulunan obsidyen yatakları ilişkili olarak Botan ve Bitlis Vadileri, Mezopotamya ile Doğu Anadolu arasında yoğun bir şekilde kullanılması bu vadilerde Başur höyük gibi çok sayıda yerleşmenin kurulmasının nedenidir. Bölgenin en büyük höyükleri arasında olmasını bulunduğu konuma borçludur.
Başur Höyüğü, tarih turizmi açısından değerlendirilebilecek diğer bir yerleşmedir. MÖ 7000’li yıllarda iskân edildiği, sonraki süreçte zaman zaman yerleşim kesintiye uğrasa da MS 12-14 yüzyıllara dek yerleşimin sürdüğü tahmin edilmektedir. Başur Höyüğü, Yukarı Dicle Vadisi’nde bulunduğu jeopolitik konumu ve Geç Kalkolitik döneme ait tabakaları ile önemli bir yerleşmedir.
Başur Höyüğü’nde yapılan kazılar sonucunda MÖ 3 binyıla tarihlenen bir mezardan ele geçirilen, iki kişi oynandığı düşünülen 39 parçadan oluşan oyun takımı oldukça ilgi çekicidir. Dönemi içerisinde bilinen en zengin oyun taşı grubunu oluşturan takım, domuz, köpek, pramidal, yuvarlak ve mermi şeklindeki değişik renklerde, değişik türde taşlardan oluşmaktadır. Yakındoğuda mantığa ve matematiğe dayalı bir oyunun varlığını göstermekte olan
takım, Yakındoğu’nun en eski oyun takımı olmaya adaydır.
