Sentronükleer Miyopati Nedir? Bilinmesi Gereken Her Şey

Sentronükleer miyopati (CNM), bir grup nadir görülen genetik kas bozukluğu için şemsiye bir terimdir. Bu bozukluklar, hafif ila şiddetli arasında değişebilen kas zayıflığı ile karakterize edilir. Semptomlar genellikle doğumda şiddetli formlarda bulunur, ancak yetişkinlikte başlaması olağandışı olmasına rağmen, ilk olarak yaşamın herhangi bir noktasında gelişebilir. 

Haber Merkezi / CNM’ler, kas biyopsilerinde görülebilen anormal bir bulgu olan kas lifi (kas hücresi) çekirdeğinin merkezi konumuna göre isimlerini alırlar. Kas lifi çekirdekleri normalde kas lifinin çevresinde bulunur. Mikroskopta kas biyopsi dokusu incelenirken merkezi olarak yerleştirilmiş çekirdekler görülebilir ve bu özellik CNM tanısı koymada tanınması gereken önemli bir bulgudur.

Miyotübüler miyopati (XLMTM) olarak bilinen X’e bağlı bir form ve genellikle sentronükleer miyopati olarak adlandırılan birkaç otozomal form dahil olmak üzere birkaç genetik CNM formu vardır. Otozomal, otozomlarda bulunan genleri veya X veya Y kromozomları (cinsiyet kromozomları) dışındaki kromozomları ifade eder. Genel olarak, otozomal formlar XLMTM’den daha az şiddetlidir, ancak nadir durumlarda, otozomal forma sahip kişilerde XLMTM’de görülenlere benzer ciddi komplikasyonlar gelişebilir.

Yaygın semptomlar arasında hafif ila derin kas zayıflığı ve azalmış kas tonusu (hipotoni) yer alır. Daha şiddetli vakalarda, beslenme güçlükleri ve potansiyel olarak ciddi solunum komplikasyonları (solunum sıkıntısı) meydana gelebilir. Yutma ve nefes alma ile ilgili kasların zayıflığı nedeniyle beslenme güçlükleri ve solunum sıkıntısı gelişir. Göz hareketlerini kontrol eden kasların tutulumu tüm farklı formlarda yaygındır.

Bozukluğun genel şiddeti, hafif derecede etkilenen bireylerden bebeklik ve erken çocukluk döneminde ciddi, yaşamı tehdit eden komplikasyonlar geliştiren bireylere kadar değişebilir. Üç farklı gen, DNM2, BIN1 ve RYR1, CNM’nin otozomal formlarına neden olduğu tespit edilmiştir. XLMTM, myotubularin (MTM1) genindeki mutasyonlardan kaynaklanır.

CNM’lerin spesifik semptomları ve şiddeti, farklı formlar arasında ve bir kişiden diğerine büyük ölçüde değişebilir. Bazı kişilerde yalnızca hafif semptomlar gelişebilir; diğerleri yaşamı tehdit eden ciddi komplikasyonlar geliştirir. X’e bağlı formun aksine, CNM’nin otozomal dominant formu çocukluk döneminde nadiren ölümcüldür. 

Otozomal resesif formlar şiddetli veya hafif olabilir. Bireysel bir vakanın seyri genellikle tahmin edilemez. Bu bozuklukların değişken doğası nedeniyle, ebeveynler çocuklarının doktoru ve sağlık ekibiyle özel durumları, ilişkili semptomlar ve genel prognoz hakkında konuşmalıdır.

Sentronükleer miyopatiler, belirli bir gendeki bir mutasyondan kaynaklanır. Otozomal formlar, ilişkili genleri ile gösterilir. DNM2 ile ilişkili miyopati, dinamin 2 (DNM2) genindeki bir mutasyondan kaynaklanır ve otozomal dominant bir durum olarak kalıtılır. Bazı DNM2 ile ilişkili CNM vakaları, daha önce aile öyküsü olmadan (yani yeni mutasyonlar) kendiliğinden (ara sıra) ortaya çıkabilir.

BIN1 ile ilişkili CNM, amfifizin 2 (BIN1) genindeki mutasyonlardan kaynaklanır ve otozomal resesif bir durum olarak kalıtılır. RYR1 ile ilişkili CNM, iskelet kası ryanodin reseptöründeki (RYR1) mutasyonlardan kaynaklanır.) geni ve otozomal resesif bir durum olarak kalıtsal olduğu düşünülmektedir.

Genler, vücudun birçok işlevinde kritik bir rol oynayan proteinlerin oluşturulması için talimatlar sağlar. Bir gen mutasyonu meydana geldiğinde, protein ürünü hatalı, verimsiz veya eksik olabilir. Belirli bir proteinin işlevlerine bağlı olarak bu, vücudun birçok organ sistemini etkileyebilir. Sentronükleer miyopatinin çeşitli biçimleriyle ilişkili genler tarafından üretilen protein ürünlerinin, kas dokusunun uygun gelişimi, bakımı ve işlevi için kritik olduğuna inanılmaktadır. Bu proteinlerin kesin, spesifik işlevleri tam olarak anlaşılamamıştır.

Her birey, ebeveynlerinin her birinden ayrı bir gen seti alır. Genetik hastalıklar, anne ve babadan alınan kromozomlar üzerinde bulunan belirli bir özellik için genlerin birleşmesi ile belirlenir.

Resesif genetik bozukluklar, bir birey her bir ebeveynden çalışmayan bir gen miras aldığında ortaya çıkar. Bir birey, hastalık için bir çalışan gen ve bir çalışmayan gen alırsa, kişi hastalığın taşıyıcısı olur, ancak genellikle semptom göstermez. Taşıyıcı iki ebeveynin her ikisinin de çalışmayan geni geçirme ve dolayısıyla etkilenen bir çocuğa sahip olma riski her hamilelikte %25’tir. Ebeveynler gibi taşıyıcı olan bir çocuğa sahip olma riski her hamilelikte %50’dir. Bir çocuğun her iki ebeveynden de çalışma genleri alma şansı %25’tir. Risk erkekler ve kadınlar için aynıdır.

Baskın genetik bozukluklar, belirli bir hastalığa neden olmak için çalışmayan bir genin yalnızca tek bir kopyası gerektiğinde ortaya çıkar. Çalışmayan gen, her iki ebeveynden de miras alınabilir veya etkilenen bireyde mutasyona uğramış (değişmiş) bir genin sonucu olabilir. Çalışmayan genin etkilenen bir ebeveynden bir yavruya geçme riski her gebelik için %50’dir. Risk erkekler ve kadınlar için aynıdır.

CNM’ye neden olan genlerdeki mutasyonlar ayrıca diğer bozukluklarla (alelik bozukluklar) ilişkilendirilmiştir. DNM2 genindeki mutasyonlar ayrıca Charcot Marie Tooth hastalığının spesifik formlarıyla da ilişkilidir. RYR1 genindeki mutasyonlar aynı zamanda diğer konjenital miyopati biçimleriyle, yani merkezi çekirdek hastalığı, çok minikor hastalığı ve doğuştan lif tipi orantısızlığı ve belirli anesteziklere ve kas gevşeticilere karşı genetik olarak belirlenmiş bir advers reaksiyon olan malign hipertermiye yatkınlık ile ilişkilidir.

CNM ile ilişkili olabilecek diğer genler, myotubularin ile ilişkili protein 14 (hJumpy) geni, SPEG geni ve TTN geni olarak bilinen geni içerir. Araştırmacılar, bu genlerin doğrudan CNM’ye neden olabileceğinden veya farklı bir mutasyona sahip bireylerde bozukluğun ifadesini etkileyen değiştirici genler olup olmadığından emin değiller.

Bir kişide, 12. kromozom üzerinde yer alan miyojenik faktör 6 (MYF6) geninde bir mutasyon olduğu tespit edilmiştir. CCDC78 genindeki mutasyonlar , merkezi çekirdekli benzersiz bir konjenital miyopati formuna sahip bir ailede bildirilmiştir. Bu genlerdeki mutasyonların sınırlı sayıda hastada rapor edildiğini not etmek önemlidir.

CNM teşhisi konan bazı kişilerde (kas biyopsisi sonuçlarına dayalı olarak), CNM ile ilişkili olduğu bilinen genlerin hiçbirinde tanımlanabilir bir mutasyon yoktur. Bu, mevcut test yöntemleriyle tespit edilemeyen spesifik mutasyonlardan kaynaklanıyor olabilir, ancak aynı zamanda, henüz tanımlanamayan ek genlerin de CNM’ye neden olabileceğini düşündürmektedir. CNM ile ilişkili karmaşık genetik faktörleri tam olarak anlamak için daha fazla araştırma gereklidir.

Hipotoni ve kas güçsüzlüğü olan yenidoğanlarda ve kol ve bacaklarda güçsüzlük olan daha büyük çocuklar veya yetişkinlerde CNM’den şüphelenilmelidir. Tanı, ek karakteristik semptomların tanımlanmasına, ayrıntılı bir hasta ve aile öyküsüne, kapsamlı bir klinik değerlendirmeye ve çeşitli özel testlere dayanır.

CNM tedavisi, her bireyde belirgin olan spesifik semptomlara yöneliktir. Tedavi, nöromüsküler bozuklukların tedavisinde uzmanlığa sahip bir uzman ekibinin koordineli çabalarını gerektirebilir. Pediatristler, göğüs hastalıkları uzmanları, nörologlar, ortopedistler, göz uzmanları, diş uzmanları ve diğer sağlık uzmanlarının etkilenen bir çocuğun tedavisini sistematik ve kapsamlı bir şekilde planlaması gerekebilir. Genetik danışmanlık, etkilenen bireyler ve aileleri için faydalı olacaktır.

Bazı kişiler ventilasyon yardımına ihtiyaç duymayabilir. Diğer bireyler, yalnızca belirli bir süre (örneğin bebeklik) veya geceleri uyurken ventilasyon yardımına ihtiyaç duyabilir. Şiddetli CNM formları olan bireyler, uzun süreli, sürekli ventilasyon desteğine ihtiyaç duyacaktır. 

İnvaziv olmayan ve invaziv teknikler dahil olmak üzere farklı ventilasyon yöntemleri vardır. Ventilasyon türü ve solunum desteğinin süresi ile ilgili karar, en iyi şekilde, hastanın doktorları ve sağlık ekibinin diğer üyeleri ile vakanın özelliklerine göre dikkatli bir şekilde danışılarak aile tarafından verilir.

Bazı bireylerde beslenme güçlükleri, bir beslenme tüpünün (gastrostomi) yerleştirilmesini gerektirecektir. Bu prosedür, karın duvarındaki küçük bir cerrahi açıklıktan mideye doğrudan bir tüp sokulmasını içerir.

Kas gücünü artırmak ve kontraktürleri önlemek için fiziksel ve mesleki terapi önerilir. Ventilatöre bağımlı kişilerin iletişim kurmasını sağlamak için özel önlemler gerekli olabilir. Ek tedaviler semptomatik ve destekleyicidir. Örneğin skolyoz cerrahi müdahale gerektirebilir.

RYR1 genindeki mutasyonlar , bireylerin genel anestezi altındayken vücut ısısında hızlı bir artış ve şiddetli kas kasılmaları yaşadığı potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir durum olan malign hipertermiye yatkınlıkla ilişkilendirilebilir.

RYR1 ile ilişkili CNM’li hiçbir bireyin malign hipertermi geliştirmediği bilinmekle birlikte, doktorların potansiyel riskin farkında olması ve tedaviyi buna göre planlaması gerekir. Malign hiperterminin tanı ve tedavisinde deneyimli bir uzman merkezle konsültasyon da önerilebilir.

Not: Sunulan bilgilerin amacı herhangi bir hastalığı teşhis veya tedavi etmek, iyileştirmek veya önlemek değildir. Tüm bilgiler yalnızca genel bilginize yöneliktir, tıbbi tavsiye veya belirli tıbbi durumların tedavisinin yerine geçmez. Uygulamadan önce bu bilgileri doktorunuzla görüşün.