Reaktif Artrit Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Teşhisi, Tedavisi

Reaktif artrit, vücudun başka bir bölgesindeki (yani eklemlerin dışındaki) bir enfeksiyona “tepki” olarak gelişen bir eklem iltihabı (artrit) formu için kullanılan genel bir terimdir. Eklem iltihabı, etkilenen eklemde ve çevresinde kızarıklık, şişlik, ağrı ve sıcaklık ile karakterizedir.

Haber Merkezi / Reaktif artritte, alt ekstremitelerin büyük eklemleri ve sakroiliak eklemler en sık etkilenir. Reaktif artritin diğer iki yaygın belirtisi, idrar yolu iltihabı ve göz kapaklarını kaplayan zarın (konjonktiva) iltihabıdır (konjonktivit). Bu üç karakteristik belirti ayrı ayrı, hepsi birden veya hiç ortaya çıkmayabilir. Ateş, kilo kaybı, alt sırt ağrısı ve topuk ağrısı gibi ek belirtiler de ortaya çıkabilir. Reaktif artrit genellikle Klamidya, Salmonella, Shigella, Yersinia ve Campylobacter gibi belirli bakteriyel enfeksiyonlarla bir arada görüldükten sonra gelişir.

Reaktif artrit, spondiloartritler olarak bilinen bir grup ilişkili bozukluğa aittir. Bu bozukluklar benzer semptomların ve HLA-B27 adı verilen belirli bir genetik belirtecin ilişkisi ile bağlantılıdır. Bu bozukluklarda yaygın olan semptomlar arasında artrit, özellikle alt ekstremitelerde, alt sırt ağrısı ve tendonların kemiğe bağlandığı noktada iltihaplanma ile karakterize bir durum olan entezit bulunur. Bu bozukluk grubu reaktif artrit, ankilozan spondilit, psoriatik artrit, farklılaşmamış spondiloartrit ve inflamatuar bağırsak hastalığı ile ilişkili spondiloartriti içerir.

Reaktif artrit, tıp literatüründe birçok farklı ad altında tanımlanmış, iyi tanımlanmamış bir bozukluktur. Tıp camiasında evrensel olarak kabul görmüş kesin bir tanı veya sınıflandırma kriteri geliştirilmemiştir.

Reaktif artritli bazı bireylerde göz veya idrar yolu tutulumu olmadan sadece hafif artrit gelişebilir. Diğer bireylerde günlük aktiviteyi önemli ölçüde sınırlayabilen şiddetli bir reaktif artrit vakası gelişebilir. Semptomlar genellikle 3 ila 12 ay arasında sürer ve gelip gidebilir. Hastaların yaklaşık %30-50’sinde semptomlar daha sonra geri dönebilir veya kronik (6 aydan uzun) uzun vadeli bir sorun haline gelebilir. Etkilenen bireylerin aşağıda tartışılan semptomların hepsine sahip olmayabileceğini belirtmek önemlidir. Etkilenen bireyler, özel durumları, ilişkili semptomlar ve genel prognoz hakkında doktorları ve tıbbi ekipleriyle konuşmalıdır. Belirli semptomlar ve şiddetleri bir kişiden diğerine büyük ölçüde değişebilir.

Reaktif artrit semptomları birkaç haftadan birkaç aya kadar değişen bir süre boyunca gelip gidebilir. Semptomlar genellikle gastrointestinal veya genitoüriner enfeksiyondan bir ila altı hafta sonra gelişir. Eklemlerde, idrar yollarında ve gözlerde iltihaplanma en sık görülen bulgulardır. Ek belirtiler de gelişebilir.

Artrit, göz ve idrar semptomlarından önce, aynı zamanda veya bunlar geçtikten sonra ortaya çıkabilir. Artrit genellikle alt bacak eklemlerini etkileyerek dizlerde, ayak bileklerinde ve ayaklarda ağrı, kızarıklık ve şişmeye neden olur. Bilekler, dirsekler ve parmaklar gibi diğer eklemler daha az etkilenir. Başlangıç ​​genellikle hızlıdır ve birkaç gün içinde iki ila dört eklem etkilenir. Topuk ağrısı da yaygındır. Topuk ağrısı, tendonun kemiğe bağlandığı noktada iltihaplanma ile karakterize bir durum olan entezitten kaynaklanır. Bazı durumlarda, ayak parmakları ve/veya parmaklar iltihaplanıp şişebilir (daktilit), böylece büyük ve güdük görünebilirler. Sırtın alt kısmında veya kalçada ağrı da oluşabilir.

Reaktif artritte idrar yolu tutulumu herhangi bir semptoma neden olmayabilir (asemptomatik). Diğer vakalarda, özellikle erkeklerde, idrar yolu iltihabı gelişen ilk semptom olabilir. Kadınlarda idrar yolu semptomları genellikle yoktur. Bazı erkeklerde, idrar yolu iltihabı idrar yaparken ağrıya veya yanma hissine, idrara çıkma sıklığında artışa veya idrar yaparken sıvı akıntısına neden olabilir. Şiddetli vakalarda, prostat bezinin iltihabı (prostatit) meydana gelebilir. Bu semptomlara rağmen, idrar kültürü genellikle negatif olacaktır.

Reaktif artrit nedeniyle idrar yolu iltihabı olan kadınlarda rahim ağzında iltihaplanma, fallop tüplerinde iltihaplanma (salpenjit) veya vulva ve vajinada iltihaplanma (vulvovajinit) gelişebilir. Etkilenen bazı kadınlar idrar yaparken yanma hissi yaşayabilir.

Etkilenen bazı kişilerde göz kapaklarını kaplayan zarın (konjonktiva) iltihabı gelişir (konjonktivit). Bazı kişilerde ayrıca iris, koroid ve siliyer cisimden oluşan göz kısmı olan ön üveanın iltihabı (üveit) da gelişebilir. Konjonktivit ve üveit, gözlerde kızarıklık ve şişme, göz ağrısı, bulanık görme, ışığa karşı anormal hassasiyet (fotofobi) ve sabahları kabuklanmaya neden olabilir. Bulanık görme ve fotofobi, üveitte daha yaygındır. Göz belirtileri reaktif artritin seyrinin erken dönemlerinde ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda, belirtiler hastalığın süresi boyunca gelip gidebilir (artma ve azalma).

Reaktif artritli bireylerde birçok farklı hastalıkla ilişkilendirilebilen genel, belirsiz semptomlar da görülebilir. Bu semptomlar arasında yorgunluk, ateş, istenmeyen kilo kaybı ve genel olarak sağlıksız olma hissi (halsizlik) bulunur.

Ek semptomlar potansiyel olarak reaktif artritli bireyleri etkileyebilir. Bazı erkeklerde penis üzerinde küçük, yüzeysel, ağrısız ülserler oluşabilir; buna sirkinat balanit denir. Bu ülserler artrit gelişiminden önce gelebilir. Bazen bu ülserler plak benzeri bir lezyon oluşturabilir ve kronikleşebilir. Ayrıca bazı kişilerde ağızda, özellikle de dilde veya sert damakta küçük, yüzeysel ülserler gelişebilir. Bu lezyonlar gelip gidebilir, genellikle ağrısızdır ve sıklıkla fark edilmeden gider. Shigella, Yersinia, Campylobacter veya Salmonella enfeksiyonu sonrası gelişen vakalarda akut ishal ortaya çıkabilir. İshal, kas-iskelet sistemi semptomlarının gelişmesinden bir ay kadar önce ortaya çıkabilir.

Reaktif artritli bazı bireylerde keratoderma blennorrhagia adı verilen bir cilt rahatsızlığı gelişir. Bu cilt lezyonu genellikle avuç içlerini veya ayak tabanlarını etkiler ve kırmızımsı, kabarık, mumsu şişlikler veya nodüllerden oluşabilir. Bu şişlikler genellikle yayılır ve sonunda bir araya gelerek (birleşerek) sedef hastalığına benzeyebilecek daha büyük, pullu bir döküntü oluşturur. Reaktif artritli bazı bireylerin tırnakları kalınlaşabilir.

Reaktif artrit vücudun başka bir yerinde meydana gelen bir enfeksiyon nedeniyle gelişir. Fark edilmeyen hafif enfeksiyonlar bile reaktif artrite neden olabilir. Bu özellikle reaktif artritin oldukça sık görülen bir nedeni gibi görünen klamidyal enfeksiyonlar için geçerli olabilir. Bazı vakalarda öncesinde semptomatik bir enfeksiyonun bulunmaması tanıyı gizler. Reaktif artritle en sık ilişkilendirilen beş bakteriyel enfeksiyon Chlamydia, Salmonella, Shigella, Yersinia ve Campylobacter’dir. Bu bakteriler genellikle gastrointestinal veya genitoüriner enfeksiyonlara neden olur.

Klamidya, Amerika Birleşik Devletleri’nde reaktif artritin en yaygın nedenidir ve genellikle cinsel temas yoluyla edinilir. Salmonella, Shigella, Yersinia ve Campylobacter, reaktif artriti tetikleyebilecek bir gastrointestinal enfeksiyona neden olabilir. Salmonella, Shigella, Yersinia ve Campylobacter sıklıkla kontamine gıdaların tüketilmesinden, yanlış hazırlanmış gıdaların kullanılmasından veya kontamine olmuş bir kişinin dışkısıyla temastan sonra bulaşır. Daha az sıklıkla, diğer bazı bakterilerin reaktif artrite neden olan ajanlar olduğu öne sürülmüştür. Ancak bazı araştırmacılar reaktif artrit terimini yalnızca yukarıda adı geçen beş bakterinin neden olduğu vakalar için ayırmaktadır.

Reaktif artrite neden olan kesin altta yatan mekanizmalar tam olarak anlaşılmamıştır. Araştırmacılar, reaktif artritin bir otoimmün bozukluk olduğuna inanmaktadır. Otoimmün bozukluk, vücudun bağışıklık sistemi yanlışlıkla sağlıklı dokuya saldırdığında ortaya çıkar. Reaktif artritte, önceki bir enfeksiyon bir bağışıklık sistemi tepkisi başlatır. Çalışmalar, bakterilerin veya bakteri ürünlerinin, enfeksiyonun ilk bölgesinden kan yoluyla eklemleri kaplayan dokuya (sinovyal doku) gittiğini göstermiştir. Klamidya durumunda, bu sinovyal tabanlı organizmalar anormal bir durumda olsa da yaşayabilir. Bu sinovyal tabanlı organizmaların veya bakteri ürünlerinin önemi tam olarak anlaşılmamıştır.

Bu bakteriyel enfeksiyonları geliştiren herkesin reaktif artrit geliştirmeyeceğini belirtmek önemlidir. Aslında, reaktif artrit yalnızca neden olan organizmalardan birine maruz kalan bireylerin az bir kısmında gelişir. Araştırmacılar, bazı kişilerde reaktif artrit gelişirken bazılarında neden geliştiğini tam olarak bilmiyorlar. Bazı kişilerde bu bozukluğa genetik yatkınlık olabilir. Araştırmacılar, etkilenen birçok bireyin HLA-B27 olarak bilinen belirli, genetik olarak belirlenmiş bir “insan lökosit antijeni” (HLA) olduğunu belirlediler.

HLA’lar, vücudun bağışıklık sisteminde önemli bir rol oynayan proteinlerdir; organ nakillerinin sonucunu etkilerler ve bir bireyin belirli hastalıklara yatkınlığını etkiliyor gibi görünürler. Özellikle, HLA -B27 antijeni reaktif artrit ve ilgili bozuklukları olan birçok bireyde mevcuttur. Ancak, reaktif artrit geliştiren hastaların çoğunun HLA-B27 negatif olduğunu ve bu nedenle reaktif artritin genetik bileşeninin tam olarak anlaşılmadığını belirtmek önemlidir . Bazı araştırmacılar, HLA-B27’nin duyarlılıktan ziyade hastalık şiddetinin daha iyi bir göstergesi olduğuna inanmaktadır.

HLA-B27 genine sahip birçok kişide, yukarıda bahsedilen enfeksiyonlardan birine yakalandıktan sonra bile reaktif artrit gelişmez; bu, ek genetik (örneğin ek genler), çevresel ve/veya immünolojik faktörlerin hepsinin, artritin gelişiminde rol oynayabileceğini düşündürmektedir. reaktif artrit. Reaktif artrite neden olan altta yatan mekanizmaların kesin olarak belirlenmesi için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

Reaktif artrit için belirli, kesin bir tanı testi yoktur. Birkaç grup reaktif artrit için tanı kılavuzları yayınlamıştır. Ancak, bu kılavuzlar genellikle tanı için neyin gerekli olduğu konusunda fikir ayrılığına düşmektedir. Reaktif artrit için belirli, tutarlı tanı kılavuzları henüz oluşturulmamıştır.

Reaktif artrit tanısı, karakteristik semptomların tanımlanması, ayrıntılı bir hasta öyküsü, kapsamlı bir klinik değerlendirme ve kan testleri, eklem sıvısı testleri ve özel görüntüleme testleri gibi çeşitli özel testlere dayanarak yapılır. Bu testler reaktif artrit tanısına yardımcı olabilir veya bozukluğu ekarte edebilir. Ancak, bu testlerin hiçbiri bir kişinin bozukluğa sahip olup olmadığı konusunda kesin değildir. Kan testleri, reaktif artrit ile ilişkili belirli bulguları ortaya çıkarabilir, bunlar şunlardır:

HLA -B27 genetik belirteci: Bu genetik belirteç, reaktif artrit dahil olmak üzere spondiloartropatilerle ilişkilidir. Reaktif artritin teşhisine yardımcı olabilir, ancak bu belirteci olan her kişide bu bozukluk gelişmez.

Reaktif artrite neden olabilen Klamidya gibi bakterilerin varlığı: Ancak, reaktif artrit semptomları genellikle bir birey enfeksiyondan kurtulana kadar belirginleşmediğinden, enfeksiyona dair hiçbir belirti olmayabilir. Hastada akut bir ishal hastalığı varsa ve semptomların başlamasından 1-6 hafta önce Salmonella, Shigella, Campylobacter veya Yersinia için pozitif test sonucu çıktıysa, bu hastanın muhtemelen post-enterik reaktif artriti olduğunun çok iyi bir göstergesidir.

Yüksek sedimantasyon hızı: Sedimantasyon hızı, kırmızı kan hücrelerinin bir test tüpünün dibine yerleşmesi için geçen süredir. Yüksek sedimantasyon hızı, vücudun herhangi bir yerinde iltihaplanmanın göstergesidir, ancak iltihaplanmaya neden olan bozuklukları ayırt edemez. Bu, reaktif artritin akut aşamasında en çok faydalıdır ve bu durumun kronik formunda genellikle normaldir.

Diğer koşulları eleyin: Kan testleri, romatoid artrit gibi reaktif artrit ile benzer semptomlara sahip diğer bozukluklarla ilişkili bazı bulguları ortaya çıkarabilir. Bu bozukluklar arasında romatoid faktör adı verilen spesifik bir antikor veya anti-siklik sitrülinat peptit (CCP) antikoru ile ilişkilidir. Lupus ise antinükleer antikorlarla ilişkilidir.

Doktorlar eklemlerdeki sıvıyı (sinovyal sıvı) da test edebilirler. Sinovyal sıvının incelenmesi eklemdeki enfeksiyonu ekarte etmek, eklemdeki iltihaplanma miktarını değerlendirmek ve gut veya diğer kristalle ilişkili artrit türleri gibi diğer durumları ekarte etmek için yapılır.

Doktorlar reaktif artrit tanısına yardımcı olmak veya diğer durumları ekarte etmek için özel görüntüleme teknikleri (x-ışınları) de kullanabilirler. X-ışını çalışmaları, sakroiliak eklemlerin iltihabı (sakroiliit) gibi reaktif artrit gibi spondiloartropatilerin ayırt edici özelliklerini ortaya çıkarabilir. X-ışını muayenesi ayrıca diğer durumları da ekarte edebilir. X-ışınlarındaki tipik değişikliklerin gelişmesinin aylar sürebileceğini ve bu nedenle akut ortamda x-ışınlarının daha az yararlı olduğunu belirtmek önemlidir. Kullanılabilecek özel görüntüleme teknikleri arasında bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya ultrason bulunur. Bu gelişmiş görüntüleme teknikleri erken veya akut değişiklikleri tespit etmede daha yararlıdır.

Reaktif artrit tedavisi her bireyde belirgin olan spesifik semptomlara yöneliktir. Tedavi, uzmanlardan oluşan bir ekibin koordineli çabalarını gerektirebilir. Ortopedistler, oftalmologlar, dermatologlar, ürologlar, jinekologlar ve diğer sağlık profesyonellerinin uygun tedaviyi sistematik ve kapsamlı bir şekilde planlamaları gerekebilir.

Reaktif artritli bireyler, ibuprofen, naproksen sodyum ve aspirin gibi steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlarla (NSAID’ler) tedavi edilebilir. NSAID’ler, reaktif artrit ile ilişkili iltihabı ve ağrıyı en aza indirmeye yardımcı olabilir. Eklem iltihabını tedavi etmek için kortikosteroidler kullanılabilir. Genellikle, kortikosteroidler şiddetli iltihabı hafifletmek için doğrudan (lokal olarak) etkilenen eklemlere ve/veya tendonların etrafına enjekte edilir. Genellikle krem ​​veya losyon olan topikal kortikosteroidler, iltihabı azaltmak ve iyileşmeyi desteklemek için cilt anormalliklerine uygulanabilir. Sistemik kortikosteroidler genellikle diğer inflamatuar artrit tiplerini tedavi etmekten daha az etkili olmuştur.

Fizik tedavi ve egzersiz, eklem fonksiyonunun desteklenmesinde ve iyileştirilmesinde faydalı olabilir. Eklem fonksiyonunun korunmasına veya iyileştirilmesine yardımcı olmak için güçlendirme ve hareket açıklığı egzersizleri kullanılabilir. Bu teknikler eklemlerin etrafında kas oluşturarak desteği güçlendirebilir, eklemlerin esnekliğini artırabilir ve eklem sertliğinin azaltılmasına yardımcı olabilir.

Reaktif artrit bakteriyel bir enfeksiyonun ardından ortaya çıktığı için, antibiyotik kullanımı potansiyel bir tedavi olarak incelenmiştir. Antibiyotikler, reaktif artrite neden olan bakteriyel enfeksiyonu ortadan kaldırmak için reçete edilir. Kullanılan antibiyotik türü, enfeksiyon türüne bağlıdır. Reaktif artritli bireylerde uzun süreli antibiyotik tedavisinin faydasına ilişkin çalışmalar tutarsız ve kesin olmayan sonuçlar vermiştir ve sonuç olarak, tıbbi literatürde reaktif artritli bireylerde antibiyotik tedavisinin genel değeri ve faydası konusunda fikir ayrılığı vardır. Son veriler, Klamidya kaynaklı reaktif artritin, bir antibiyotik kombinasyonunun uzun süreli (6 ay) uygulanmasına yanıt verebileceğini göstermektedir.