Prolaktinoma Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Teşhisi, Tedavisi
Prolaktinoma, aşırı miktarda prolaktin hormonu üreten hipofiz bezinin (adenom) iyi huylu bir tümörüdür. Kadınlarda hiperprolaktinemi, düzensiz adet dönemleri veya hatta adet yokluğu, kısırlık ve hamile olmayan kadınlarda anne sütü üretimi (galaktore) ile karakterizedir. Erkeklerde en sık görülen semptom iktidarsızlıktır.
Haber Merkezi / Prolaktinoma semptomlarının çoğuna, yumurtalık ve testis fonksiyonlarını azaltan kandaki aşırı miktarda prolaktin (hiperprolaktinemi) neden olur. Kadınlarda prolaktinoma, düzensiz adet dönemleri, kısırlık ve hamile olmayan kadınlarda anne sütü üretimi (galaktore) ile karakterizedir. Bazı kadınlar cinsel istekte azalma veya ağrılı ilişki yaşarlar. Erkeklerde en sık görülen semptom iktidarsızlıktır; kısırlık ve kas gücünün azalması endişe vericidir. Her iki cinsiyette de düşük kemik kütlesi gelişebilir (osteopeniden osteoporoza kadar).
Baş ağrıları ve görme anormallikleri gibi bazı semptomlar, hipofiz tümörünün diğer dokulara ve optik kiazmaya yaptığı baskıdan kaynaklanır. Hipofiz tümörlerinin nedeni bilinmemektedir. Hipofiz tümörlerinin çoğu sporadiktir ve kalıtsal veya çocuklara aktarılabilen genetik faktörlerle ilişkili değildir.
MRI veya BT görüntülemede hipofiz adenomu olduğu gösterilen tüm hastaların serum prolaktin düzeyi kontrol edilmelidir ve eğer prolaktin düzeyleri >150-200 ng/ml ise hastada muhtemelen prolaktin salgılayan bir tümör vardır ve dopamin ile tedavi edilmelidir. Ameliyat yerine agonist ilaç tedavisi. Seviye daha düşükse, bu, <10 mm’lik bir tümöre veya normal prolaktin salgılayan hücrelerin aşırı salgılamasına (sap etkisi) izin veren hipotalamik dopaminin normal inhibisyonunun olmamasına bağlı olabilir.
Bazı ilaçların, eğlence amaçlı ilaçların, makroprolaktin (vücut üzerinde hiçbir etkisi olmayan büyük prolaktin molekülü), diğer tıbbi durumların (düşük tiroid fonksiyonu, karaciğer veya böbrek yetmezliği gibi) etkisi bu düşük seviyeler için değerlendirilmelidir. Bu tür hastalar için deneyimli bir endokrinolog tarafından uzman konsültasyonu düşünülmelidir.
Prolaktinoma, dopamin prolaktin sekresyonunu inhibe ettiğinden bromokriptin, kinagolid ve kabergolin gibi dopamin gibi etki gösteren ilaçlarla (dopamin agonistleri) tedavi edilir. Bu ilaçlar hastaların yaklaşık %80-90’ında tümörün boyutunu küçültür ve prolaktin salgı miktarını azaltır. İlaç tedavisinin etkili olmaması veya rahatsız edici yan etkilerin (baş dönmesi, bilinç bulanıklığı, bulantı, kusma) olması durumunda ameliyat önerilebilir.
Hem tıbbi tedavide hem de cerrahide iyileşme oranları tümörün boyutuna ve konumuna bağlıdır ve etkilenen bazı bireylerde prolaktinoma tekrarlayabilir. Radyasyon tedavisi bazen ilaçlara yanıt alınamıyorsa ve ameliyata uygun değilse prolaktinomanın büyümesini kontrol etmek için kullanılır.
