Mikst Kriyoglobulinemi Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Teşhisi, Tedavisi

Mikst Kriyoglobulinemi, kanda kriyoglobulinlerin varlığı ile karakterize edilen nadir bir hastalıktır. Mikst Kriyoglobulinler, genellikle 98,6 derece Fahrenheit’in (ortalama insan vücut sıcaklığı) altındaki soğuk sıcaklıklarda kalınlaşan ve bir araya toplanan anormal proteinlerdir. Ancak bunun gerçekleştiği tam sıcaklık kişiden kişiye değişebilir. 

Haber Merkezi / Bu proteinler bir araya toplandığında eklemlere, kaslara ve organlara kan akışını kısıtlayabilirler. Sonunda, etkilenen kan damarlarının ve çevresindeki dokuların hasar görmesi veya iltihaplanması gelişebilir; bu, vaskülit olarak bilinen bir durumdur. Genellikle küçük kan damarları etkilenir, ancak bazen daha büyük kan damarları da etkilenir. Yaygın semptomlar arasında cilt lezyonları, eklem ağrısı (artralji) ve güçsüzlük yer alır, ancak spesifik semptomlar kişiden kişiye büyük ölçüde değişebilir ve potansiyel olarak birden fazla organ sistemini etkileyebilir. 

Mikst Kriyoglobulineminin, bağışıklık aracılı bir bozukluk (kronik enfeksiyona karşı bağışıklık sisteminin tepkisinin çeşitli dokulara zarar vermesine neden olduğu) veya bir otoimmün bozukluk (bağışıklık sisteminin yanlışlıkla vücudun kendi dokusuna saldırdığı) olduğuna inanılmaktadır. Birçok Mikst Kriyoglobulinemi vakası, hepatit C virüsünün neden olduğu kronik enfeksiyonla ilişkilidir. Nadir durumlarda, bozukluğun altında yatan hiçbir neden belirlenemeyebilir (esansiyel mikst kriyoglobulinemi).

Mikst Kriyoglobulineminin semptomları ve fiziksel bulguları kişiden kişiye büyük ölçüde değişebilir. Birçok farklı organ semptomu potansiyel olarak dahil olabilir. Bazı kişiler bozukluğun yalnızca bir belirtisini sergileyecektir; diğerleri çoklu organ sisteminin semptomlarını sergileyecektir.

Etkilenen bireylerin çoğunda, derinin altındaki küçük kan damarlarından (purpura) kanama nedeniyle deride morumsu bir renk değişikliği gelişir. İğne batması (petechaie) büyüklüğünde çok sayıda küçük lezyon gelişebilir. Daha büyük lezyonlar veya morarma (ekimoz) da meydana gelebilir. Alt ekstremiteler en sık etkilenir. Purpurik lezyonlar, etkilenen kişinin uzun süre ayakta kalması veya oturması (ortostatik purpura) sonrasında en sık görülür. Bazı durumlarda açık yaralar (ülserasyon) ve kurdeşen (ürtiker) de gelişebilir. Ekstremitelerde (örn. el ve ayak parmakları) doku kaybı (nekroz) da meydana gelebilir.

Mikst Kriyoglobulinemili bireylerde eklem ağrısı (artralji) çok yaygın olmasına rağmen eklem iltihabı (artrit) çok daha az sıklıkta ortaya çıkar. Hafif ila şiddetli kaşıntı, hafif ila şiddetli ağrı, karın ağrısı, kas zayıflığı, kas ağrısı (miyalji) ve lenf düğümlerinin anormal genişlemesi (lenfadenopati) dahil olmak üzere ek spesifik olmayan semptomlar yaygındır. Bazı durumlarda karaciğer ve/veya dalağın anormal büyümesi (hepatosplenomegali) meydana gelebilir.

Mikst Kriyoglobulinemi, büyük olasılıkla böbrekte kriyoglobulinlerin birikmesinden kaynaklanan, böbrekte spesifik bir hasar modeli ile karakterize edilen, membranoproliferatif glomerülonefrit (MPGN) tip I olarak bilinen bir böbrek (böbrek) hastalığı ile ilişkili olabilir. MPGN tip I ciddi bir komplikasyon olabilir ve sonunda böbrek yetmezliğine yol açabilir.

Etkilenen bireyler, merkezi sinir sistemi dışındaki sinirlerde hasar görebilir (periferik nöropati). Periferik nöropati, genellikle ayaklarda ve bazen de kollarda başlayan uyuşma veya karıncalanma ve ağrı veya yanma hissi ile karakterizedir. Bu duyumlar geceleri kötüleşebilir (gece alevlenmesi). Periferik nöropati bacaklarda ve kollarda kas güçsüzlüğüne neden olabilir.

Etkilenen bireylerde bazen Sicca sendromu olarak da adlandırılan anormal derecede kuru ağız (kserostomi) ve anormal derecede kuru gözler (kseroftalmi) de gelişebilir. Soğuk havaya maruz kaldığında el ve ayak parmaklarında uyuşma, karıncalanma ve kan akışının azalması (Raynaud fenomeni) de meydana gelebilir. İç kanama ve anormal kan pıhtısı oluşumu da rapor edilmiştir.

Etkilenen bireylerde, özellikle de hepatit C ile ilişkili mikst kriyoglobulinemisi olanlarda karaciğerde kronik iltihaplanma (hepatit) meydana gelebilir. Kronik hepatit genellikle hafif veya orta şiddettedir ve herhangi bir belirtiye neden olmayabilir. Ortaya çıkabilecek semptomlar arasında yorgunluk ve ağrıyan kaslar veya eklemler bulunur. Kronik hepatit sonunda karaciğerde skarlaşmaya (siroz) neden olabilir.

Daha az sıklıkla, mikst kriyoglobulinemili bireylerde akciğer hastalığı, yaygın (yaygın) vaskülit ve otoimmün tiroidit, hipotiroidizm ve tiroid kanseri gibi tiroidi etkileyen bozukluklar gibi bazı endokrin bozuklukları dahil olmak üzere ek semptomlar rapor edilmiştir. Diffüz vaskülit ciddi, potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir komplikasyondur. Gastrointestinal sistem tutulduğunda ani, şiddetli karın ağrısı (akut karın) ilk semptom olabilir.

Tip 2 diyabet, hepatit C enfeksiyonu olan ve karışık mikst kriyoglobulinemisi olan ve olmayan kişilerde genel popülasyona göre daha sık görülür. Mikst Kriyoglobulinemili bireylerin diyabet geliştirme riskinin daha yüksek olup olmadığı bilinmemektedir. Mikst Kriyoglobulinemili bazı kişiler, bozukluğun geç bir komplikasyonu olarak, özellikle bir tür B hücreli lenfoma veya hepatoselüler karsinom olarak bilinen bir karaciğer kanseri türü olarak kanser geliştirebilir.

Mikst Kriyoglobulinemi çok faktörlü bir hastalıktır; bu, bozukluğun gelişimi için genetik, çevresel ve immünolojik faktörler gibi birçok farklı faktörün bir arada meydana gelmesinin gerekli olduğu anlamına gelir. Mikst Kriyoglobulineminin gelişiminde rol oynayan spesifik faktörler kesin olarak tanımlanmamıştır.

Mikst Kriyoglobulinemi, çeşitli enfeksiyöz ajanlar ve immün bozukluklarla ilişkilendirilmiştir. Vakaların çoğunda, hepatit C virüsü ile kronik enfeksiyonun, bozukluğun gelişiminde rol oynadığına inanılmaktadır. Mikst Kriyoglobulinemi, kronik hepatit C enfeksiyonu olan kişilerin yaklaşık %30-50’sini etkiler. Bununla birlikte, bu bireylerin yalnızca %10 ila %30’unda aslında mikst kriyoglobulinemi semptomları gelişir (kanları anormal mikst kriyoglobulinler içermesine rağmen). Neden hepatit C virüsü enfeksiyonu olan bazı bireylerde semptomatik mikst kriyoglobulinemi gelişirken diğerlerinde gelişmediği tam olarak anlaşılamamıştır.

Ek olarak, mikst kriyoglobulinemi, sistemik lupus eritematozus, Sjogren sendromu, insan immün yetmezlik virüsü (HIV), romatoid artrit ve son derece nadir vakalarda lenfoma gibi diğer bozukluklarla ilişkilendirilmiştir. Vakaların %5’inden azında mikst kriyoglobulinemi, hepatit B virüsü enfeksiyonuyla ilişkilendirilmiştir. Nadir durumlarda, etkilenen bireylerde altta yatan bir bozukluk tespit edilemeyebilir. Bu bireylere esansiyel kriyoglobulinemi hastası denir. Hepatit C virüsü ile ilişki kurulduğundan bu yana esansiyel kriyoglobulinemi tanısı konulan bireylerin sayısı önemli ölçüde azalmıştır.

Mikst Kriyoglobulineminin semptomları, anormal bağışıklık komplekslerinin (kriyoglobulinler) vücudun kan damarlarında ve çevre dokularında birikmesinden kaynaklanır. Bu büyük bağışıklık kompleksleri kan damarlarının duvarlarına yapışarak çeşitli organlara kan akışını kısıtlar. Ek olarak, beyaz kan hücrelerinin etkilenen kan damarlarına gönderildiği, iltihaplanmaya ve kan damarlarında ve çevre dokularda hasara neden olan bir bağışıklık sistemi tepkisine neden olabilirler.

Mikst Kriyoglobulinemi tanısı, karakteristik semptomların tanımlanmasına, ayrıntılı hasta geçmişine, kapsamlı bir klinik değerlendirmeye ve mikst kriyoglobulinlerin varlığını tespit etmek için bir kan testine dayanır.

Mikst kriyoglobulineminin tedavisi uzmanlardan oluşan bir ekibin koordineli çabalarını gerektirebilir. Çocuk doktorları, dermatologlar, nörologlar, böbrek uzmanları (nefrologlar), karaciğer uzmanları (hepatologlar), kan hastalıklarının teşhis ve tedavisindeki uzmanlar (hematologlar) ve diğer sağlık profesyonellerinin, bireyin tedavisini sistematik ve kapsamlı bir şekilde planlaması gerekebilir.

İlk tedavi, çoğu durumda hepatit C virüsü enfeksiyonu olacak olan, bozuklukla ilişkili altta yatan duruma yöneliktir. Etkilenen bireyler, hepatit C virüsünü ortadan kaldırmak için genellikle ribavirin ile birlikte pegile interferon ile tedavi edilir. Bu tedavi sıklıkla önemli klinik iyileşmeye yol açar.

Ek tedaviler, hastalığın şiddeti ve ilerleyişi, spesifik organ tutulumu, ilişkili bozukluklar, genel sağlık durumu, hasta tercihi ve ek faktörler dahil olmak üzere çok sayıda faktöre dayalı olarak her bir hastaya özel olarak uyarlanır. Bu tedaviler tek başına veya birbirleriyle birlikte kullanılabilir.

Kortikosteroidler, siklofosfamid veya azatioprin gibi immünsüpresif ilaçlar, vaskülit, böbrek hastalığı, nörolojik semptomlar veya cilt anormalliklerini devre dışı bırakan organ tutulumu olan kişilerde kullanılabilir. Bu ilaçlar virüsün çoğalmasına neden olabileceğinden dikkatli takip gerektirir. İmmünsüpresif ilaçlar, kriyoglobulineminin (esansiyel mikst kriyoglobulinemi) bilinen bir altta yatan nedeni olmayan bireylerde başlangıç ​​tedavisi olabilir.

Rituksimab olarak bilinen daha yeni bir bağışıklık baskılayıcı ilaç, mikst kriyoglobulinemi ile ilişkili majör komplikasyonlar için giderek daha fazla kullanılmaktadır (aşağıdaki Araştırma Tedavilerine bakınız).

Ek tedavi semptomatiktir ve yorgunluk ve artralji tedavisi için steroid olmayan antiinflamatuar ilaçları (NSAID’ler) içerebilir. Bazı bireyler düşük antijen tamamlayıcı (LAC) diyetiyle tedavi edilebilir. Bu diyet, dolaşımdaki bağışıklık komplekslerinin (kriyoglobulinler) kandan temizlenmesini teşvik etmek için tasarlanmıştır. LAC diyeti, hafif mikst kriyoglobulinemisi olan kişiler için en iyisidir ve sıklıkla düşük dozda kortikosteroidlerle birlikte kullanılır.