Mehemed Malmîsanij Kimdir? Hayatı, Eserleri
1952 yılında Diyarbakır’ın Dicle (Piran) İlçesi’nde dünyaya gelen Mehmet Malmisanıj’ın asıl adı bilinmiyor. Kitaplarında Malmisanıj imzasını kullandı. İlk ve ortaöğrenimini Diyarbakır’da, yükseköğrenimini Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesinde tamamladı.
Sekiz yıl kadar çeşitli lise ve ortaokullarda öğretmenlik yaptı. 1982’de İsveç’e yerleşti. Sorbonne Nouvelle Üniversitesinde (Paris) Etudes Iraniennes (İranî İncelemeler), Uppsala Üniversitesinde İranî Diller, Linköping Üniversitesinde Halk Eğitimi Bölümünü okudu. İsveç’te Göteborg Üniversitesinde yüksek lisans yaptı.
Birçok gazete ve dergide yazıları yayımlanan Malmisanıj, Tîrêj (İzmir), Hêvî (Paris), Armanc (Stockholm), Çarçira (Stockholm), Wan (Stockholm), Çira (Stockholm) dergilerinde redaktörlük yaptı. 1979-80’de bir grup arkadaşıyla birlikte Tîrêj (Işın) dergisini yayımladı. Bu dergi, Türkiye’de tümüyle Kürtçe olarak yayımlanmış olan ilk sanat ve edebiyat dergisidir. 2003’te İstanbul’da Vate dergisinin baş redaktörü olarak çalıştı.
Malmisanıj, daha çok Kürtçenin Kırmanc lehçesiyle ve Türkçe yazdı. XIX. yüzyılın sonu ve XX. yüzyılın başlarında yazılmış olan iki mevlitten sonra 1970’e dek Kırmanc lehçesiyle yazılı ürün verilmemişti. Malmisanıj 1970’li yıllarda ülkede Kırmancca yazan ilk kişidir. Kırmanccanın ilk sözlüğünü hazırlayıp 1987’de yayımladı. Farsça ve Türkçeden Kırmanccaya öyküler çevirdi.
Ehmedê Xasî ve Usman Efendîyê Babij’ın mevlidlerini Arap harflerinden çeviriyazı yöntemiyle Latin harflerine aktardı. Böylece yeni nesillerin bu iki şairi tanımasını sağladı. Bazı şiirleri İngilizce, Fransızca ve İsveççeye çevrilmiş olan Malmisanıj’ın kitaplarından ikisi Arapçaya çevrildi. 1995-2001 yılları arasında İsveç’teki Kürt Yazarları Derneği başkanlığını yaptı. Aynı zamanda İsveç Yazarlar Birliği üyesidir.
Mehemed Malmîsanij’ın ödülleri: İstanbul Kürt Enstitüsü, 2007’de Zana Farqînî’ye verdiği Feqî Hüseyin Sağnıç Dil Ödülünü 2008 yılında Kürt tarihçi ve dilbilimci Malmîsanij’a verdi.
Mehemed Malmîsanij’ın eserleri: Araştırma-İnceleme: Kuzey Kürdistan’da ve Türkiye’de Kürt Gazeteciliği 1908-1981 (1981), Yüzyılımızın Başlarında Kürt Milliyetçiliği ve Abdullah Cevdet (1986), Said-i Nursi ve Kürt Sorunu (1991), Folklorê Ma ra Çend Numûney (Kürtçe, 1991), Abdurrahman Bedirhan ve İlk Kürt Gazetesi Kürdistan Sayı: 17 ve 18 (1992), Li Kurdistana Bakur û Li Tirkiyê Rojnamegeriya Kurdî (1908-1992) (Mahmûd Lewendî ile, 1992), Bitlisli Kemal Fevzi ve Kürt Örgütleri İçindeki Yeri (1993), Cızira Botanlı Bedirhaniler ve Bedirhani Ailesi Derneğinin Tutanakları (1994), Kırd, Kırmanc, Dımıli veya Zaza Kürtleri (1996),
Kürt Teavün ve Terakki Cemiyeti ve Gazetesi (1998), Kurdiskt författarskap och Kurdisk Bokutgivning: Bakgrund, Villkor, Betydelse (1998, İsveççe), İlk Legal Kürt Öğrenci Derneği Kürt Talebe-Hêvî Cemiyeti (2002), Diyarbekirli Cemilpaşazadeler ve Kürt Milliyetçiliği (2004), Pîre û Luye-Weqfa Kurdî ya Kulturî Li Stockholmê (Kürtçe, 2004), Rindê Kincan Xo ra Dana (Kürtçe, 2004), Rindê Heywanan Nas Kena (Kürtçe, 2004), Rindê Baxçeyê Kaloyî de (Kürtçe, Mehmet Uzun ile, 2004), Rindê Vana Ê Min a (Kürtçe, Mehmet Uzun ile, 2004), Rindê û Keyeyê Xo (Kürtçe, Mehmet Uzun ile, 2004).
Şiir: Herakleitos (1988).
Sözlük: Zazaca-Türkçe Sözlük (1987), Ferhengekê Kirdkî-Pehlevkî-Kurmanckî (1997).
Sadeleştirme: Günlük Notlar (1922-1925) (Celâdet Âli Bedirhan’dan, 1995).
