Maymunlar, Evren Yok Olmadan Önce “Shakespeare” Yazamayacak
Araştırmacılar, Dünya üzerindeki her maymuna bir daktilo verilse, evrenin ısıyla yok oluşuna kadar daktilo yazmaya devam etseler bile William Shakespeare’in eserlerini yeniden yazamayacaklarını hesapladı.
Haber Merkezi / Sonsuz maymun teoremi olarak adlandırılan bu teoreme göre, eğer sonsuz sayıda maymununuz olsaydı veya bir maymununuzun sonsuz zamanı olsaydı, verilen herhangi bir metin sonunda kesinlikle yazılacaktı.
Avustralyalı matematikçiler Stephen Woodcock ve Jay Falletta liderliğindeki araştırma, sonsuz maymun teoreminin “yanıltıcı” olduğunu söylüyor.
Araştırma, bir maymunun saniyede bir tuş hızında yazabilmesi durumunda bile “muz” kelimesini başarıyla yazma olasılığının yüzde 5, “maymunum, öyleyse varım” gibi rastgele bir cümle yazma olasılığının ise 10 milyon milyarda bir olduğunu ortaya koydu.
Woodcock, araştırmaya ilişkin yaptığı açıklamada, “Araştırma, teoremi diğer olasılık bulmacaları ve paradoksları arasına yerleştiriyor” dedi.
Sonsuz maymun teoremi nedir?
Sonsuz maymun teoremi, bir daktilonun tuşlarına sonsuz bir süre boyunca gelişigüzel basan bir maymunun belirli bir metni (örneğin William Shakespeare’in tüm yapıtlarını) neredeyse kesin olarak yazabileceğini ortaya koyan matematik teoremidir.
Bu bağlamda, “neredeyse kesin” söz öbeği matematiksel bir terimdir ve “maymun” da gerçek bir maymundan çok, rastgele harflerden oluşan bir diziyi sonsuza dek üreten soyut bir aygıtı ifade eder. Teorem, çok büyük ama sonlu bir sayı hayal ederek sonsuzluk hakkında akıl yürütmenin risklerine dikkat çekmektedir.
Bir maymunun Shakespeare’in Hamlet’i gibi bir yapıtı tümüyle aynı biçimde yazabilme olasılığı o denli küçüktür ki, bu durumun evrenin yaşı ölçeğindeki bir sürede gerçekleşme şansı önemsizdir ama sıfır değildir.
Teoremin çok ya da sonsuz sayıda yazıcı içeren uyarlamaları olduğu gibi, hedef metnin büyüklüğü de bütün bir kütüphane ile tek bir cümle arasında değişebilmektedir. Teoremin kökleri Aristoteles’in Oluş ve Bozuluş Üzerine ve Cicero’nun Tanrıların Doğası adlı yapıtlarıyla Blaise Pascal ve Jonathan Swift’in düşüncelerine dayanmaktadır.
Émile Borel ve Arthur Eddington 20. yüzyılda teoremi, istatistiksel mekaniğin gizli zaman cetvelini ortaya koymak amacıyla kullanmışlardır. Birçok Hristiyan apolojist ve Richard Dawkins, evrim için kullanılan maymun benzetmesinin uygunluğu konusunda farklı görüşler ileri sürmüşlerdir.
