Latife Tekin Kimdir? Hayatı, Eserleri

1957 yılında Kayseri Bünyan İlçesi’ne bağlı Karacafenk Köyü’nde dünyaya gelen Latife Tekin, 9 yaşında iken ailesi ile birlikte İstanbul’a taşınmıştır. Latife Tekin, Beşiktaş kız lisesinde okuduktan sonra İstanbul telefon başmüdürlüğünde kısa bir süre çalıştı. Bu kurumdan ayrıldıktan sonra yazarlığı uğraş edinerek, çalışmalarını aynı şehirde sürdürdü.

Köyden kente gelen bir ailenin hayatını masalımsı bir anlatımla yazdığı ilk romanı Sevgili Arsız Ölüm (1983) ilgiyle karşılandı. Bu romanda, 1960’larda başlayan köyden kente göçü, gecekondu bölgelerine yerleşen insanları anlattı. Bu romanın yayımlandığı dönem, Latin Amerikalı yazarların art arda Türkçeye çevrildiği bir dönem olduğu için onda Marquez etkisi olduğu ileri sürüldü.

İkinci romanı Berci Kristin Çöp Masalları; mizah tonu, anlatım ve konu açılarından ilk romanıyla benzer çizgidedir. Bu romanda yazar, Çiçektepe çöplüğünde gecekondularda yaşayan insanların doğayla ve belediyeyle mücadelelerini kara mizahla ve yalın bir dille anlattı. Gece Dersleri, 1980 öncesi devrimci bir örgüt içindeki ilişkileri ele aldı. Bu kitabın, Latife Tekin’in yazarlığında bir kırılma noktası olduğu söylendi.

Yazar, sonraki kitaplarında görülecek bir dilsel çeşitliliğe ilk kez bu kitapta yer verdi. Nurdan Gürbilek’in ifadesiyle, “Bir onarımdan çok bir savaş, bir intikam kitabıdır.” Gece Dersleri. Dili soyut bir kitap olan Buzdan Kılıçlar’da kendi ifadesiyle yoksulluğun ne olduğunu anlamak ve anlatmak oldu başlıca kaygısı. Yoksul insanlardan yola çıkarak tüm insanlığa bakma ihtiyacı duydu. Bu kitapta, mizahla hüzün iç içedir.

Yazarın sorunsalı  Aşk  İşaretleri’nde dildir. “Dili, dünyayı anlamlandırmak için kullananların bunu yapamayan insanlar karşısında bir güç ve iktidar ele geçirdiklerini söylemek istiyorum.” dedi. Ormanda Ölüm Yokmuş romanı da yazarı için kopuş sayılabilecek bir romandır. Orta yaşın biraz üstünde, sevgilisi tarafından terk edilmiş bir ressamla, sevgilisi yakınlarda ölmüş bir kadının arkadaşlığı çerçevesinde, yazarlığında temel kaygı olan yazı-yazar ilişkisini çözmeyi amaçladı.

Roman karakterleri, insana dair her şeyin üzerinden, ayrılığın ve ölümün verdiği duygu halleri içinde insanın, doğanın durum ve oluşlarının yeniden bir anlam, yeniden bir yoruma kavuşması, bunlarla hayatlarının yeni bir başlangıç kazanması arzusunu açığa vurdular. Yazar bu romanıyla, daha önce işlediği yazı ve yoksulluk temasından uzaklaştı. Unutma Bahçesi adlı son romanında, unutma ve hatırlama kavramları üstüne eğildi, böylece insan ilişkilerinin vahşiliği, iktidar ve güç üstüne odaklandı.

Birbirlerinden rol çalan kahramanlarıyla, belleğin ve toplumsal rollerin şiddetli ağırlığını irdeleyen Latife Tekin belki de daha çok unutamamanın kitabını yazdı. İnsanlığın geçmişini unutması ve aynı felaketleri yeniden yaşamasındaki sakatlığın bu unutmayla bağını anlattı. İnsanların teker teker sergilediği davranışları toplum olarak aynı anda ve aynı şekilde sergilemediğimiz için aynı sıkıntıları, sorunları, felaketleri ve olumsuzlukları hep birlikte yeniden yaşadığımızı gösterdi.

Latife Tekin tüm eserlerinde, Murat Belge’nin ifadesiyle Şeker Ahmet Paşa’nın tabloları gibi, anlatının içinde durdu, anlatısını bu teknikle biçimledi.

Berci Kristin Çöp Masalları, Berji Kristin: Tales from the Garbage Hills adıyla John Berger tarafından kaleme alınan bir önsözle İngiltere ve Amerika’da, Ayşe Saraçgil çevirisiyle İtalya’da, Ali Semizoğlu çevirisiyle Fransa’da yayımlandı. Liberation gazetesi kitabı “Genç Türk yazar Latife Tekin’den toplumsal günlük ile destan arasında, İstanbul’daki bir gecekondunun kuruluşu: Berci Kristin Çöp Masalları” başlığı ile sundu.

Kitap, Almanya, İsviçre ve Hollanda’da da satışa sunuldu. Buzdan Kılıçlar adlı romanı Alfred Depeyrat tarafından Fransızcaya çevrildi, Stock Yayınları tarafından Fransa’da yayımlandı. Atıf Yılmaz’ın yönettiği “Bir Yudum Sevgi” adlı filmin (1984) senaryosunu yazdı. Bu film 22. Antalya Film Şenliğinde Altın Portakal Ödülünü aldı, Uluslararası İstanbul Sinema Günlerinde (1986) En İyi Film seçildi. Latife Tekin ayrıca, Unutma Bahçesi ile, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti 2005 Sedat Semavi Edebiyat Ödülünü kazandı.

Latife Tekin’in eserleri: Sevgili Arsız Ölüm (1983 roman), Berci Kristin Çöp Masalları (1984 roman), Gece Dersleri (1986 roman), Buzdan Kılıçlar (1989 roman), Aşk İşaretleri (1995 roman), Ormanda Ölüm Yokmuş (2001 roman), Unutma Bahçesi (2004 roman), Muinar (2006 roman), Rüyalar ve Uyanışlar Defteri (2009 roman), Manves City (2018 roman), Sürüklenme (2018 roman), Zamansız (2022 roman), Bir Yudum Sevgi (1984 senaryo), Gümüşlük Akademisi (1977 hatıra).

Latife Tekin’in ödülleri: Eylül 2019 – Erdal Öz Edebiyat Ödülü