Kars: Kuyucuk Kuş Cenneti
Kuyucuk Kuş Cenneti; Kars’ın Arpaçay İlçesi, Kuyucuk Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Kars İl Merkezi’ne 37 km uzaklıktadır.
Toplam 217 hektar yüzey alanına salip Kuyucuk Gölü, 1617 metre yükseklikte bulunan sığ bir göldür. Önemli Kuş Alanı ise 389 hektar büyüklüğündedir. Gölün en derin yerinin 13 m olduğu tahmin edilmektedir. Tatlı Su gölü olmasına rağmen gölde balık bulunmamaktadır. Göl kenarında Kuyucuk, Duraklı ve Carcıoğlu Köyleri yer alır.
Göl, konumu itibariyle dünyadaki 34 biyolojik çeşitlilik noktasında Kafkasya ve İran – Anadolu biyolojik çeşitlilik noktalarının kesiştiği bir noktada bulunur. Ayrıca sığ bir göl olduğundan ve Afrika – Avrasya göç yolu üzerinde bulunduğundan yükse kuş çeşitliliğine sahiptir. Bölge bugüne kadar Küzey Doğa Derneği ekibi tarafından yapılan çalışmalarda en az 207 kuş türünün alanı kullandığı tespit edilmiştir.
Kuş göç güzergahları göz önüne alındğında, bu sayının 250 türü geçmesi muhtemeldir. Bu türler alanı konaklama, beslenme, barınam ve üreme amaçlı kullanmaktadır. İlkbahar ve sonrbalar aylarında yüksek kuş çeşitliliğine sahip göl kışın donduğu için bu dönemde alanda hemen hemen hiç su kuşu bulunmaz.
Alanda görülen kuş türleriden Dik Kuyruk Ördeği (Oxyura leucocephala), Sibirya Kazı (Branta ruficollis) ve Küçük Akbaba (Neophron repcnopteruz) Dünya Koruma Örgütü (IUCN) kırmızı listesine göre dünya çapında Nesli Tehlikede (Endangered), Tepeli Pelikan (Pelecanus crispus), Küçük Kernez (Falco naumanni) ve Şah Kartal (Aquila heliaca) Hassa (Vulnerable), Pasbaş Patka ördeği (Aythya nyroca), Bozkır Delicesi (Circus macrourus), Büyük Suçulluğu (Gallinago media), Çamurçullugu (Limosa limosa) ve Kara Kanatlır, Bataklık Kırlangıcı (Glareola nordmanni) ise Tehlikeye Açık (Near Threatened) kategorisindedir. Angıtın (Tadorno ferruginea) dünya popülasyonunun % 10 – 12’si göç mevsimlerinde bu gölde konaklamaktadır. Ayrıca göl çevresinde bulunan Elymus sosnowskyi bitkisinin de nesli tehlike altındadır. Alan önemli kuş alanı (TR089), Önemli Doğa Alanı (DOG025) ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahası statülerinde sahiptir.
Kuyucuk Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, Kuzey Doğa Derneği’nin 2004’den bu yana süren çabaları sonucunda, 20 Haziran 2009 tarihinde, Türkiye’nin 13. ve Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun ilk Ramsar Alanı olarak ilan edilmiştir.
