Karabük: Ulu Camii (St. Stefanos Kilisesi)
Ulu Camii (St. Stefanos Kilisesi); Karabük’ün Safranbolu İlçesi, Kıranköy Mahallesi, Ulu Cami Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.
Araştırmacılar tarafından “Hagios Stephanos Kilisesi, Aziz Stephanos Kilisesi, Aziz Stefan Kilisesi, Aya Stefanos, Rum Kilisesi, Büyük Kilise, Sen Stefan, St. Stephen, Stefan Kilisesi” gibi çeşitli isimlerle anılan Hagios Stephanos Kilisesi’nin özgün ismine ve yapım tarihine ilişkin, günümüze gelebilmiş üç inşa kitabesi bulunmaktadır. Kitabelerin dışında herhangi bir dönem kaynağı ya da yazıt tespit edilememiştir.
Bölge, çeşitli dönemlerde birçok seyyah, araştırmacı ve bilim insanı tarafından incelenmiştir. Bu araştırmacılar biri olan Ainsworth, yapıyı Kıranköy’ün merkezinde bulunan ve Aziz Stephanos’a ithaf edilmiş bir Yunan Kilisesi olarak tanımlamaktadır.
Günümüzde yapının batısında giriş kapısının üstünde üç kitabe yer almaktadır. Kitabelerden ikisi aynıdır ve M.S. 515 tarihini vermektedirler. Tek farkları birinin büyük harflerle (kuzey kitabe), diğerinin küçük harflerle (güney kitabe) yazılmış olmasıdır.
2014 yılında başlayan restorasyon çalışmalarına kadar Ulu Cami ve Kur’an Kursu olarak kullanılan yapının Narteksi, naosu, pastoforium hücreleri ve apsisi ayaktadır. Yapı doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlıdır. Dört serbest destekli gelişmiş tipte kapalı Yunan haçı plan tipindeki kilise, ortada naos, doğuda bema, bemanın kuzeyinde kuzeydoğu köşe odası ve prothesis, güneyinde güneydoğu köşe odası ve diakonikon, doğusunda ise üç apsisten ibarettir.
Günümüzde tüm bölümleri ayakta olan yapı içten 30.00 x 19.00 m., dıştan 32.00 x 21.00 m. ölçülerindedir. İçten 18.00 x 18.50 m. ölçülerinde, kareye yakın dikdörtgen planlı naos, doğuda kuzey – güney doğrultusunda dikdörtgen planlı bema ve pastoforium hücreleriyle sınırlıdır. Ana apsis içten beş, dıştan üç cephelidir. Apsis ekseninin kuzeyinde ve güneyinde, alt seviyede kareye yakın iki niş, üst seviyede içten dışa daralan, yuvarlak kemerli üç pencere açıklığı bulunmaktadır.
