Karabük: Hamidiye Camii
Hamidiye Camii; Karabük’ün Safranbolu İlçesi, Çeşme Mahallesi, Mescit Sokak üzerinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.
Hamidiye Cami kuzey doğusundaki çeşme, doğusundaki Emin Efendi Türbesi ve hazire (parmaklıklarla çevrili yer) ile bir külliye görünümündedir.
Caminin kitabesinde belirtildiği gibi cami Hamidiye ve İhsaniye adlandırılmakla beraber Mescit camii veya Zulmiye camii olarak da adlandırılmaktadır. Hamidiye Caminin giriş kapısı kuzey cephede bulunmaktadır. giriş kapısı üzerinde bulunan kitabesinden H.1301/M.1884 yılında yapıldığı anlaşılmaktadır.
Caminin Sultan II. Mahmut Han döneminde H.1251/M.1835 tarihinde ilk olarak mescit olarak inşa edildiği, daha sonra ise H.1301/M.1884 tarihinde onarılarak camiye dönüştürüldüğü düşünülmektedir.
Hamidiye Cami kuzey-güney doğrultusunda 21,44 x14,30 m ebatlarında dikdörtgen planlıdır. Hamidiye Cami düz ahşap tavanlıdır. Cami tavanı orta kısımdaki yirmi dört kollu onikigen yıldız göbekten gelişen çıtalarla on iki dilime ayrılmaktadır.
Caminin beden (taşıyıcı) duvarları köşelerde düzgün kesme taş ile diğer kısımları ise kaba yonu taş ile inşa edilerek hem içeriden hem de dışarıdan sıvanmıştır. Hamidiye Cami kiremit kaplı kırma çatıyla örtülüdür. Hamidiye Caminin beden duvarlarının ana taşıyıcı elemanlarını oluşturduğu görülmektedir.
Hamidiye cami kuzey-güney doğrultusunda 21,44 x 14,30 m boyutlarında olup, giriş kısmının iki yanında birer tabhane bulunmaktadır. Tabhane, fakir ve kimsesizlerin barınmaları için kurulmuş olan hayır müesseseleridir. Bu yapılar Osmanlı İmparatorluğu döneminde misafirhane yapıları olarak da kullanılmıştır.
Tabhane erken Osmanlı mimarlığında camilerle bütünlük içerisinde inşa edildiğinden Tabhaneli Camii, Zaviyeli veya ters t planlı gibi adlandırmalarla farklı bir tipoloji ortaya çıkmıştır. Caminin kuzeyinde ahşap mahfil ve iki katlı itikâf (ibadet niyetiyle inzivaya çekilme) odaları yer almaktadır. Ayrıca caminin iç kısmındaki doğu ve batı duvarlarında yazıtların bulunduğu görülmektedir.
Hamidiye caminin minaresi kuzeybatı köşesinde yer almaktadır. Kare şeklindeki kaide düzgün kesme taş ile bir kısmı duvara gömülü olarak yapılmıştır. Ayrıca kare şeklindeki kaide üzerinde pabuçluk kısmı bulunmaktadır. Minarenin gövdesi alttan ve üstten bilezik ile sınırlandırılmıştır.
Üstteki bilezik kısmından sonra şerefe bölümü bulunduğu ve gövdesinin sıvalı olduğu görülmektedir. Ayrıca minarenin külah kısmının kurşunla kaplanmış olduğu ve üzerinde pirinçten yapılmış bir alem bulunduğu görülmektedir.
