Hollanda Başbakanı, Ülkesinin Köleci Geçmişinden Dolayı Özür Diledi
Hollanda Başbakanı Mark Rutte, ülkesinin yıllarca köleciliği etkinleştirdiğini, teşvik ettiğini, sürdürdüğünü ve bundan yararlandığını vurgulayarak, “İnsanlar metalaştırıldı. İnsan onuru ayaklar altına alındı. Bunun için özür dilerim” dedi.
Lahey kentindeki Ulusal Arşiv’de toplanan dinleyicilere hitap eden Başbakan Rutte, “Bugün Hollanda hükümeti adına Hollanda devletinin geçmişteki eylemleri için özür diliyorum” dedi.
Rutte, bu cümlesini İngilizce, Papiamento ve Sranan Tongo dillerinde tekrar etti. Bunlar halen Hollanda Krallığı’na bağlı özerk devletler olan Karayip adalarında ve 1975’te bağımsızlığını kazanan Surinam’da konuşulan diller.
“İnsanlığa karşı suç”
“Hollanda devleti köleleştirilmiş halkların ve onların torunlarının uğratıldığı büyük acıların sorumluluğunu taşımaktadır” ifadelerini kullanan Rutte “Şimdi ve burada yaşayanlar olarak biz bunu sadece tanıyabilir ve köleciliği en açık ifadelerle insanlığa karşı suç olarak kınayabiliriz” dedi.
Hollanda’nın resmi özrü, ülkenin Surinam, Curaçao ve Aruba gibi Karayipler’deki adalarda ve Endonezya gibi sömürgelerinde köleliğin kaldırılmasından yaklaşık 150 yıl sonra geldi. Hollanda 1 Temmuz 1863’te köleliği kaldırma kararı almış ancak bunun tamamen hayata geçmesi 10 yıllık bir geçiş sürecinin ardından 1873’te tamamlanabilmişti.
Rutte’nin resmi özrü, devletin bir tazminat ödememesi nedeniyle eksik bulunuyor. Hollanda Krallığı’na bağlı ada ülkesi Aruba’nın Başbakanı Evelyn Wever-Croes özrü “bir ilk adım” olarak değerlendirdiğini ve kabul ettiğini açıkladı.
Ancak Sint Maarten Başbakanı Silveria Jacobs özrü kabul etmeyeceklerini duyurdu. Jacobs “Şunu açıkça söyleyeyim danışma komitemiz bunu tartışmadan ve ülke olarak bunu tartışmadan özrü kabul etmeyeceğiz” dedi.
16’ncı ve 17’nci yüzyılda “Altın Çağ”ını yaşayan ve dünyanın en gelişmiş ülkelerinden biri haline gelen Hollanda’nın, köle ticareti amacıyla Güney Amerika ve Karayiplere taşıdığı Afrikalıların sayısının 600 bini geçtiği tahmin ediliyor. Sömürge imparatorluğu doruğunda iken Surinam, Güney Afrika ve Endonezya, Hollanda’nın sömürgeleri arasında yer alıyordu.
Kraliyet Ailesi”nin kölecilik geçmişi araştırılacak
Hollanda Kralı Willem-Alexander da, Kraliyet Ailesi”nin kölecilik tarihindeki rolünün araştırılması için talimat verdi. Araştırma 16. yüzyılın sonlarından sömürgecilik sonrası ve günümüze kadar olan dönemi kapsayacak ve üç yıl sürecek.
Hollanda Kralı, “Tarihsel gerçekleri ve gelişmeleri anlamak ve bunların insanlar ve topluluklar üzerindeki etkileriyle olabildiğince açık ve dürüst bir şekilde yüzleşmek için geçmişe dair derinlemesine bilgi şarttır” diyor.
Araştırmayı Leiden Üniversitesi yürütecek. Tarihçi Gert Oostindie başkanlığındaki bağımsız bir komite de araştırmayı denetleyecek. Hollandalı tüccarlar, “Altın Çağ” adı verilen 17. yüzyıldan itibaren Afrika ve Asya’dan 600 binden fazla insanı kaçırarak köleleştirdi.
Köle ticareti, Hollanda’nın refah toplumuna dönüşmesinde önemli rol oynadı. Yapılan araştırmalara göre, 17. yüzyıldaki ekonomik büyümesin en az yarısı, köle ticareti ile bağlantılı.
