Gottman Yöntemi Nedir? Temel İlkeleri

Dr. John Gottman ve Dr. Julie Schwartz Gottman tarafından geliştirilen yöntem, çiftlerin ilişkilerini güçlendirmelerine, sorunları yapıcı bir şekilde yönetmelerine yardımcı olmayı amaçlar.

Haber Merkezi / Gottman yöntemi, çift terapisi alanında hem terapistlere hem de çiftlere rehberlik eden güçlü bir çerçeve sunar.

Gottman yönteminin temel ilkeleri

Sağlıklı ilişkilerin temel yapı taşları (Sağlam İlişki Evi): Gottman, sağlıklı bir ilişkinin bir ev gibi inşa edildiğini ve bu evin belirli katmanlardan oluştuğunu belirtir. Bu katmanlar:

Sevgi haritaları: Partnerlerin birbirlerinin iç dünyalarını tanımaları ve anlamaları. Bu, partnerinizin ilgi alanlarını, hayallerini, korkularını ve değerlerini bilmek anlamına gelir.

Sevgi ve hayranlık: Çiftlerin birbirlerine duydukları sevgi, saygı ve takdiri ifade etmeleri. Bu, ilişkinin pozitif bir bakış açısını korumasını sağlar.

Birbirine dönme: Günlük hayatta partnerinizin size yönelik bağlantı kurma girişimlerine (örneğin bir sohbet başlatma) olumlu yanıt verme. Bu, duygusal bağı güçlendirir.

Pozitif bakış açısı: İlişkide olumlu bir atmosferin hakim olması. Çiftlerin birbirlerine karşı iyi niyetle yaklaşmaları ve olumsuzlukları büyütmek yerine onarmaya çalışmaları.

Çatışmayı yönetme: Çatışmaların kaçınılmaz olduğunu kabul ederek, bunları yapıcı bir şekilde ele almak. Gottman, çatışmaların yüzde 69’unun çözümsüz olduğunu belirtir ve bu durumda önemli olanın çözüm değil, çatışmayı sağlıklı bir şekilde yönetmek olduğunu vurgular.

Hayalleri gerçekleştirme: Partnerlerin birbirlerinin hayallerini desteklemeleri ve ortak bir anlam yaratmaları.

Ortak anlam yaratma: Çiftlerin ortak değerler, ritüeller ve hedefler oluşturmaları.

Dört atlı

Gottman, ilişkileri yıpratan ve boşanma olasılığını artıran dört yıkıcı iletişim tarzını “Dört Atlı” olarak tanımlar. Çift terapisinde bu davranışların fark edilmesi ve yerine yapıcı alternatiflerin geliştirilmesi hedeflenir:

Eleştiri: Partnerin kişiliğine veya karakterine yönelik genelleyici saldırılar (örneğin, “Sen hep bencilsin”).

Savunmacılık: Eleştirilere karşı kendini savunma veya suçu karşı tarafa atma (örneğin, “Asıl sorun sensin, ben bir şey yapmadım”).

Hakaret: Partneri aşağılama, küçümseme veya alay etme (örneğin, göz devirme, alaycı bir ton). Bu, ilişkiler için en yıkıcı atlıdır ve boşanma olasılığını artırır.

Duvar örme: Çatışma sırasında iletişimi tamamen kesme, sessiz kalma veya duygusal olarak geri çekilme.

Çatışma yönetimi ve onarım girişimleri

Gottman yöntemi, çatışmaların tamamen ortadan kaldırılmasının mümkün olmadığını, ancak bunların sağlıklı bir şekilde yönetilebileceğini savunur.

Yumuşak başlangıç: Çatışmaya eleştiri veya suçlama yerine nazik bir şekilde başlamak (örneğin, “Bu konuda konuşabilir miyiz?” yerine “Sen hep böyle yapıyorsun”).

Onarım girişimleri: Tartışma sırasında gerginliği azaltmak için yapılan girişimler (örneğin, bir espri yapmak, “Biraz sakinleşelim mi?” demek).

Uzlaşma: Çiftlerin birbirlerinin ihtiyaçlarını ve bakış açılarını anlamaya çalışarak ortak bir zemin bulmaları.

Duygusal bağlantıyı güçlendirme

Gottman yöntemi, çiftlerin duygusal bağlarını güçlendirmelerine yardımcı olmak için pratik egzersizler ve teknikler sunar.

Günlük bağlantı ritüelleri: Çiftlerin düzenli olarak birbirleriyle bağlantı kurmalarını sağlayacak küçük alışkanlıklar (örneğin, her gün 10 dakika sohbet etmek).

Stres azaltıcı sohbetler: Partnerlerin günlük stresi paylaşmalarına ve birbirlerini desteklemelerine olanak tanıyan konuşmalar.

Takdir ve minnettarlık egzersizleri: Çiftlerin birbirlerine yönelik olumlu duyguları ifade etmeleri için teşvik edilmesi.

Boşanma tahmini

Gottman, ilişkilerin başarısını veya başarısızlığını tahmin etme konusunda oldukça iddialıdır. Araştırmaları, yukarıda belirtilen “Dört Atlı”nın varlığı, düşük pozitif – negatif etkileşim oranı (sağlıklı ilişkilerde pozitif etkileşimler negatiflerden 5 kat fazla olmalıdır) ve duygusal mesafelenme gibi faktörlerin boşanma olasılığını artırdığını göstermiştir.

Gottman yönteminin uygulanışı

Gottman yöntemi, çift terapisinde hem değerlendirme hem de müdahale aşamalarında yapılandırılmış bir yaklaşım sunar:

Değerlendirme süreci: Çiftler, ilişkilerinin güçlü ve zayıf yönlerini belirlemek için detaylı bir değerlendirme sürecinden geçer. Bu süreç, bireysel görüşmeler, çift görüşmeleri ve Gottman tarafından geliştirilen anketleri içerir.

Terapist, çiftin iletişim tarzlarını, çatışma yönetim becerilerini ve duygusal bağlarını analiz eder.

Müdahale süreci: Çiftlere, “Sağlam İlişki Evi”ni inşa etmek ve “Dört Atlı”yı ortadan kaldırmak için özel teknikler öğretilir.

Terapist, çiftlerin çatışmalarını gözlemleyerek, yapıcı iletişim becerileri geliştirmelerine yardımcı olur.

Çiftlere evde uygulayabilecekleri egzersizler verilir (örneğin, sevgi haritalarını güncelleme, minnettarlık günlüğü tutma).

Gottman yönteminin avantajları

Bilimsel temelli: Yöntem, uzun yıllar süren araştırmalara dayanır ve etkililiği kanıtlanmıştır.

Yapılandırılmış ve pratik: Çiftlere somut araçlar ve teknikler sunar, bu da uygulamayı kolaylaştırır.

Kapsayıcı: Farklı kültürel geçmişlere ve ilişki türlerine (örneğin, evli çiftler, evlenmemiş çiftler, eşcinsel çiftler) uyarlanabilir.

Gottman yönteminin sınırlamaları

Yoğun katılım gerektirir: Çiftlerin terapi sürecine aktif bir şekilde katılmaları ve evde egzersizleri düzenli olarak yapmaları gerekir.

Karmaşık sorunlar: Şiddet, bağımlılık veya ciddi ruhsal sağlık sorunları gibi daha karmaşık durumlarda ek müdahaleler gerekebilir.