En Eski Zerdüşt Tapınağına Ev Sahipliği Yapan kent: Daskyleıon
Marmara Bölgesi’nin Güney Marmara Bölümü’nde, topraklarının bir kısmı ise Ege Bölgesi’nde yer alan ilin hem Marmara hem de Ege Denizi’ne kıyısı bulunan Balıkesir, çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapmış ve her bir uygarlık bölgede kendi izlerini bırakmıştır.
Daskyleıon Antik Kenti, Antandros Antik Kenti, Kyzıkos Antik Kenti,
Adramyteıon Antik Kenti, Prokonnessos Antik Kenti, Ancyra Antik Kenti, Balıkesir’in ev sahipiliği yaptığı uygarlıklardan günümüze kalan önemli kültür hazinelerinden bazılarıdır.
Daskyleıon Antik Kenti: Dünyada kazı çalışmaları yürütülen tek Pers satraplık (valilik) merkezi olan ve bilinen en eski Zerdüşt tapınağına da ev sahipliği yapan Daskyleıon, antik çağın en önemli yerleşim merkezlerinden biridir. En parlak çağını Perslerin satraplık merkezi olduğu dönemde yaşayan kent, Antik Çağda Mysia olarak anılan Balıkesir’in, Bandırma ilçesinde, Aksakal beldesi Ergili Köyü sınırları içerisindedir.
Antandros Antik Kenti: Edremit İlçesi Altınoluk Beldesi’nin 4 km. doğusunda, İda Dağı (Kazdağı) eteklerinde, Pelasg’lar tarafından kurulmuştur. Adramytteion (Burhaniye-Ören) – Assos (Behramkale) yolu üzerinde askeri bakımdan stratejik bir konuma sahip olan kentin, M.Ö. 10.yy’ da kurulduğu düşünülmekle birlikte, çok yakınında bulunan Assos’ un M.Ö.2.bin yıllarına kadar inen tarihinden Antandros’ un da bu tarihlerde iskan görmüş olması mümkün görülmektedir.
Kyzıkos Antik Kenti : Marmara Denizinin güneyindeki Kapıdağ Yarımadasının (Antik Arktonnesos) Erdek ve Bandırma Körfezleri arasındaki bataklığın hemen kuzeyinde geniş bir alana yayılmış olan Kyzikos, bugün “Belkıs” ve “Balkız” olarak anılır. Şehir adı genç yaşta öldürülen Dolion Kralı Kyzikos’dan alınmıştır.
Adramyteıon Antik Kenti: Adramytteion Antik Kenti bugünkü Burhaniye İlçesi’nin 2km kadar batısında bulunan Karataş Mevkii’nde, Ören Tepe’yi de içine alan geniş bir alanda Pelasglar tarafından kurulmuştur.
Prokonnessos Antik Kenti: Marmara Adası’nın kuzeyinde Saraylar köyü sınırları içinde kalan mermerleri ile ünlü bir şehirdir. Mermer ocaklarında yarı işli hale getirilen lahitler, steller, postamentler, sütun ve sütun başlıkları vb. malzemeler özellikle Roma ve Bizans dönemlerinde buradan gemilerle İtalya ve İstanbul’a gönderilmekte idi.
Ancyra Antik Kenti: Bigadiç İlçesi Hisar Köyü sınırları içinde kalan antik kent Roma dönemi termal yerleşim alanıdır.
Hadrıaneıa Antik Kenti: Dursunbey İlçesi’nin kuzey batısında yer alan Roma dönemi yerleşim yeridir.
Astyra Antik Kenti: Edremit İlçesi Güre Beldesi sınırları içinde kalan antik yerleşim.
Thebe/ Theb Antik Kenti: Havran İlçesi sınırları içinde yer alanantik yerleşim.
Artekaantik Antik Kenti: Erdek İlçesi Zeytinli Ada ve çevresinde klasik dönemde kurulmuş şehir.
Zeleıa Antik Kenti: Gönen İlçesi Sarıköy Beldesi’nde Klasik dönemde kurulmuş şehir.
Perıhharaxıs Antik Kenti: Bugünkü Karacaören Köyü civarında Roma döneminde kurulmuş şehirdir.
Keraseıon Antik Kenti: Savaştepe İlçesi sınırlarında yer alanyerleşim.
Attaneıon Antik Kenti: Sındırgı İlçesi sınırları içinde yer alan antik yerleşim.
Plakıa Antik Kenti: Bandırma İlçesi sınırları içinde yer alan antik yerleşim.
