Emine Sevgi Özdamar Kimdir? Hayatı, Eserleri
10 Ağustos 1946 yılında Malatya’da dünyaya gelen Emine Sevgi Özdamar, mühendis olan babasının işleri dolayısıyla ailesi sık sık yer değiştirmek zorunda kalarak Anadolu’dan İstanbul’a oradan Bursa’ya ve ardından Ankara’ya taşınmıştır.
Çocukluk yılları Türkiye’nin farklı şehirlerinde geçmiştir. İlk olarak 12 yaşındayken Bursa’da Moliere’in Kibarlık Budalası isimli oyunu için sahneye çıkmış ve tiyatrocu olmaya karar vermiştir. İlerleyen süreçte, abisi eğitim için İsveç’e gitmiş, Özdamar’da tiyatro eğitimi için Almanya’ya gitmiştir.
1965 ve 1967 yılları arasında 1.5 sene Almanya’da yaşamış, 3 ay Almanya Berlin’de bir fabrika’da işçi olarak çalışmıştır. Almanya deneyimi sonrası tekrar Türkiye’ye dönmüştür.
İstanbul’da LCC Tiyatro Okulu’nda Muhsin Ertuğrul, Beklan Algan, Ayla Algan, Haldun Taner, Melih Cevdet Anday ve Nurettin Sevin’den eğitim almıştır.
1969 ve 1970 yılları arasında Ece Ayhan ve annesi ile birlikte Üsküdar’da oturmuştur. İsmini kendisine Ece Ayhan vermiştir.
Bir süre Ankara Birlik Sahnesi’nde Vasıf Öngören ile çalışmış, 1973 senesinde Asiye Nasıl Kurtulur adlı film de rol almıştır.
İlerleyen süreçte, Bertolt Brecht’in öğrencisi Benno Besson ile çalışmak için tekrar Almanya’ya gitmiştir. Benno Besson ve Alman yönetmen Mathias Langhoff’un reji asistanı olarak çalışmıştır.
1976 ve 1977’de Doğu Berlin’de Volksbühne’de çalışmış, Berlin, Münih ve Frankfurt şehir tiyatrolarında da çalışma fırsatı bulmuştur.
1978 senesinde Besson ile Brecht uyarlaması olan Kafkas Tebeşir Dairesi oyununu Paris ve Avignon’da sahneye koymak üzere 2 seneliğine Fransa’ya taşınmışıtr. Bu oyun için yarattığı kolaj ve kuklalar çok beğenilmiş, kendisine Paris Vencennes Üniversitesi’nde doktora yapma hakkı tanınmıştır.
1979 ve 1984 seneleri arasında, Almanya Bochum Tiyatrosu’nda Matthias Langhof’un yanında oyunculuk yapmıştır.
1980’li senelerden itibaren, hikaye, roman ve günlük tarzında edebi eserler yazmaya başlamıştır. Bochum Tiyatrosu’nda oynanmak üzere 1982’de yazdığı “Schwarzauge in Deutschland” (Karagöz Almanya’da) isimli oyun, 1986’da Almanya Frankfurt Tiyatrosu’nda sahnelenmiştir. Bu oyun, bir Türk yazar tarafından yazılıp sahnelenen ilk Almanca tiyatro oyunu olmuştur.
1986 senesinde Almanya Berlin’e yerleşen Emine Sevgi Özdamar, günümüzde çalışmalarını serbest yazar olarak sürdürmektedir. 2022 yılında, Almanya’nın kültürel alandaki en önemli ödüllerinden biri olan Georg Büchner Ödülü’ne layık görülmüştür.
Emine Sevgi Özdamar’ın Eserleri:
Karagöz Almanya’da (oyun, 1982), Bir Temizlikçi Kadının Kariyeri (oyun, 1984), Annedili (öykü, 1990), Keloğlan Almanya’da (oyun, 1991), Hayat Bir Kervansaray (roman, 1992), Haliçli Köprü (roman, 1998), Nuh’un Gemisi (oyun, 2000), Aynadaki Avlu (öykü, 2001), Tuhaf Yıldızlar Dünyaya Bakıyorlar Gözlerini Kırpmadan (roman, 2003), Kendi Kendinin Terzisi Bir Kambur (anlatı, 2007), Peri Kızı (oyun, 2010), Yabanda Ölmek (oyun, 2011).
Emine Sevgi Özdamar’ın ödülleri:
1991 Ingeborg Bachmann Ödülü (Hayat Bir Kervansaray), 1993 Walter Hasenclever Ödülü (Hayat Bir Kervansaray), 1994 New York Yılın En İyi 20 Kitabı (Annedili), 1994 London Limes En İyi Kitap (Hayat Bir Kervansaray), 1998 Kuzey Ren Westfalya Yılın Sanatçısı Ödülü, 1998 Almanya Kuzey Şehirleri Literatür Ödülü, 2003 Frankfurt Şehir Yazan Ödülü, 2004 Kleist Ödülü, 2007 Ölmeden Önce Okunması Gereken 1001 Kitap Ödülü, ABD (Hayat Bir Kervansaray), 2009 Berlin Sanat Ödülü, 2010 Cari Zuckmeyer Madalyası, 2012 Alice Salomon Poetik Ödülü, Darmstadt Dil ve Şiir Akademisi Üyeliği.
